Mantolu geriza (Colobus guereza)
- Bilimsel Adı Colobus guereza
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Mantolu geriza
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Mantled guereza
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Aşağı Şube (Infraphylum) Gerçekçeneliler (Gnathostomata)
- Klad Teleostomi
- Klad Euteleostomi
- Klad Sarcopterygii
- Klad Dipnotetrapodomorpha
- Klad Tetrapodomorpha
- Klad Eotetrapodiformes
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sinapsitler (Synapsida)
- Klad Eupelycosauria (Eupelycosauria)
- Klad Sphenacodontia (Sphenacodontia)
- Klad Sphenacodontoidea (Sphenacodontoidea)
- Klad Terapsitler (Therapsida)
- Klad Teriyodontlar (Theriodontia)
- Klad Eutheriodontia (Eutheriodontia)
- Klad Sinodontlar (Cynodontia)
- Klad Epicynodontia (Epicynodontia)
- Klad Eucynodontia (Eucynodontia)
- Klad Probainognatiyenler (Probainognathia)
- Klad Prozostrodontia (Prozostrodontia)
- Klad Mammaliamorpha (Mammaliamorpha)
- Klad Mammaliaformes (Mammaliaformes)
- Sınıf (Class) Memeliler (Mammalia)
- Üst Bölük (Superdivision) Theriimorpha (Theriimorpha)
- Alt Sınıf (Subclass) Theriiformes (Theriiformes)
- Üst Birlik (Superlegion) Trechnotheria (Trechnotheria)
- Birlik (Legion) Cladotheria (Cladotheria)
- Klad Tribosphenida (Tribosphenida)
- Alt Sınıf (Subclass) Doğuran Memeliler (Theria)
- Aşağı Sınıf (Infraclass) Eteneliler (Eutheria)
- Takım (Order) Primatlar (Primates)
- Alt Takım (Suborder) Kuru Burunlu Primatlar (Haplorhini)
- Aşağı Takım (Infraorder) Simiyenler (Simiiformes)
- Küçük Takım (Parvorder) Aşağı Burunlu Maymunlar (Catarrhini)
- Aile (Family) Eski Dünya Maymunları (Cercopithecidae)
- Tür (Species) Mantolu geriza (Colobus guereza)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Süha Derbent'in Evrim Ağacı projesi olan Yaşam Ağacı'na katkı sağladığı muhteşem kolobus maymunları. Görüntüde, kolobus maymunu türü olan bir grup mantolu geriza (Colobus guereza) ailesine tanıklık ediyorsunuz.
Tanım ve Genel Bilgiler
Siyah ve beyaz renkte olan Colobus cinsi kolobus maymunlarında toplam 5 tür bulunur. Görüntüdeki mantolu kolobus veya mantolu geriza isimli Colobus guereza türüdür. Ayrıca bu türde yaklaşık 8 alt tür tanımlanmıştır. Diğer bir adları Abyssinian kolobus maymunudur. Gebelik süreleri yaklaşık 5 aydır. Renklerinin siyah-beyaz olmasına karşın, yeni doğanlar tamamen beyazdır. Doğumdan yaklaşık 3-4 ay sonra siyah kıllar çıkmaya başlar. Diğer primatlardan ayrılan en önemli farklılıkları, körelmiş başparmaklarının adeta yokmuş gibi çok kısa olması. İsmini, sırtın yanlarından uzayan beyaz kıllardan alır. Çünkü bu kıllar adeta bir manto gibidir. Yüzlerinde "üzgün" ifadesi varmış gibi gözükse de, bu antropomorfizm kaynaklıdır. Yani insana özgü mimikleri başka maddelere yansıtmak, antropomorfize etmekten kaynaklanır.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Evrimsel olarak Piliocolobus cinsi ile yakın akrabadırlar. İnsanlar ve şempanzeler gibi kuru burunlu primatlar olan Haplorhini alt takımında sınıflandırılırlar. Kuru burunlu primatların en temel ayırt edici özellikleri, isimlerinden de anlaşılabileceği gibi köpekgillere benzeyen ıslak burunlu primatların aksine burunlarının kuru yapıda olmasıdır. Kuru burunlu primatlar ile ıslak burunlu primatlar birbirlerinden 65 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Ayrıca bu primatlar C vitaminini üretebilecek enzimleri yitirmişlerdir; dolayısıyla bu vitamini diyetleri yoluyla almak zorundadırlar. Islak (kıvrık) burunlu primat kardeşlerine kıyasla rinaryum adı verilen burun dokusunu yitirmişlerdir; bunun yerine üst dudak evrimleşmiştir - ve üst dudakları doğrudan burna veya damağa bağlı değildir. Bu sayede kuzenlerine göre çok daha fazla sayıda yüz ifadesi üretebilmeye başlamışlardır. Ayrıca kuru burunlu primatların beyin-vücut oranı da kuzenlerine göre daha büyüktür.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Eski Dünya içerisinde Orta ve Batı Afrika'da endemik yaşarlar. Afrika'nın genellikle ekvatoral bölgesine denk gelir. Bu bölgelerdeki tropikal iklimleri ve ormanlık alanları tercih ederler.
Davranış ve Etoloji
Aileler ve gruplar halinde yaşarlar. Gruplarda genellikle 3-15 birey bulunur. Bu bireyler arasında genellikle tek lider erkek vardır. Sıkça evlat edindikleri gözlemlenmiştir. Yani diğer gruplardan ayrılmış, kayıp çocukları sahiplenirler ve onlarla ilgilenirler. Bu da empati ve yas duygularının bilişsel yetenekleri arasında önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Çok gür kükremeleri vardır. Bu sayede gür ağaçlık ormanlarda iletişim kurabilmektedirler.
Diyet ve Metabolizma
Geviş getiren memelilerin sindirim sistemlerine benzer bir gastrointestinal sisteme sahip olmalarından ötürü genellikle otçul diyet sahibidirler. Primatlar arasında kısmen farklı sindirim sistemleri sayesinde diğer primatların bulunamadığı ekolojik nişlere yerleşebildiler. Fakat gerektiğinde bitki tohumlarını ve eklembacaklıları da yiyebilirler.
Avcı kuşlar ve şempanze, leopar gibi memelilerin sevdiği avlar arasındadırlar. Şempanzeler, genellikle bitki-temelli besinlerle, örneğin meyvelerle beslenmeleriyle bilinirler. Gerçekten de diyetlerinin büyük bir çoğunluğu otçul besinlerle doludur. Ancak şempanzeler, otçul hayvanlar değildir! Bizler gibi, hepçil hayvanlardır: Yani hem et yiyebilirler, hem de ot... Üstelik bu, öyle böcek veya küçük memeliler yemekle sınırlı da değildir! Şempanze kuzenlerimiz, organize gruplar halinde kolobus maymunları gibi diğer maymunları avlamaktadırlar! Sürüler halinde avlanan şempanzelerden söz ediyoruz. Planet of the Apes tarzı görüntüler aklınıza geliyorsa, yanılmıyorsunuz.
İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar
Ne yazık ki eti ve derisi için sık sık insanlar tarafından avlanılır.
Etimoloji
Colobus teriminin kökeni Yunanca κολοβός yani kolobós'tan gelir. Anlamı ise "kesik" veya "kütük" demektir. Bu da başparmaklarının körelmiş olmasına ithafen verilmiştir.
Uyarı: Bu içerikteki görseller, vahşiyaşam fotoğrafçısı Süha Derbent tarafından, Evrim Ağacı'nın "Yaşam Ağacı" projesi için hibe edilmiştir. Fotoğrafların izinsiz olarak kopyalanması, dağıtılması ve kullanılması kesinlikle yasaktır. Tüm hakları saklıdır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çağrı Mert Bakırcı. Kuzenlerimizin Et Tüketimi Ve Avlanma Taktikleri. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Colobus Monkey. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Mantled Guereza. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/10/2024 09:25:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7360
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.