Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Mantolu geriza (Colobus guereza)

3 dakika
1,623
Mantolu geriza (Colobus guereza) Süha Derbent
Tüm Reklamları Kapat
Mantolu geriza
  • Bilimsel Adı Colobus guereza
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Mantolu geriza
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Mantled guereza
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle
Aile fotoğrafı.
Aile fotoğrafı.
Süha Derbent

Gözlem Bilgileri

Süha Derbent'in Evrim Ağacı projesi olan Yaşam Ağacı'na katkı sağladığı muhteşem kolobus maymunları. Görüntüde, kolobus maymunu türü olan bir grup mantolu geriza (Colobus guereza) ailesine tanıklık ediyorsunuz.

Tanım ve Genel Bilgiler

Siyah ve beyaz renkte olan Colobus cinsi kolobus maymunlarında toplam 5 tür bulunur. Görüntüdeki mantolu kolobus veya mantolu geriza isimli Colobus guereza türüdür. Ayrıca bu türde yaklaşık 8 alt tür tanımlanmıştır. Diğer bir adları Abyssinian kolobus maymunudur. Gebelik süreleri yaklaşık 5 aydır. Renklerinin siyah-beyaz olmasına karşın, yeni doğanlar tamamen beyazdır. Doğumdan yaklaşık 3-4 ay sonra siyah kıllar çıkmaya başlar. Diğer primatlardan ayrılan en önemli farklılıkları, körelmiş başparmaklarının adeta yokmuş gibi çok kısa olması. İsmini, sırtın yanlarından uzayan beyaz kıllardan alır. Çünkü bu kıllar adeta bir manto gibidir. Yüzlerinde "üzgün" ifadesi varmış gibi gözükse de, bu antropomorfizm kaynaklıdır. Yani insana özgü mimikleri başka maddelere yansıtmak, antropomorfize etmekten kaynaklanır.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Evrimsel olarak Piliocolobus cinsi ile yakın akrabadırlar. İnsanlar ve şempanzeler gibi kuru burunlu primatlar olan Haplorhini alt takımında sınıflandırılırlar. Kuru burunlu primatların en temel ayırt edici özellikleri, isimlerinden de anlaşılabileceği gibi köpekgillere benzeyen ıslak burunlu primatların aksine burunlarının kuru yapıda olmasıdır. Kuru burunlu primatlar ile ıslak burunlu primatlar birbirlerinden 65 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Ayrıca bu primatlar C vitaminini üretebilecek enzimleri yitirmişlerdir; dolayısıyla bu vitamini diyetleri yoluyla almak zorundadırlar. Islak (kıvrık) burunlu primat kardeşlerine kıyasla rinaryum adı verilen burun dokusunu yitirmişlerdir; bunun yerine üst dudak evrimleşmiştir - ve üst dudakları doğrudan burna veya damağa bağlı değildir. Bu sayede kuzenlerine göre çok daha fazla sayıda yüz ifadesi üretebilmeye başlamışlardır. Ayrıca kuru burunlu primatların beyin-vücut oranı da kuzenlerine göre daha büyüktür.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Eski Dünya içerisinde Orta ve Batı Afrika'da endemik yaşarlar. Afrika'nın genellikle ekvatoral bölgesine denk gelir. Bu bölgelerdeki tropikal iklimleri ve ormanlık alanları tercih ederler.

Farklı bir açıdan.
Farklı bir açıdan.
Süha Derbent

Davranış ve Etoloji

Aileler ve gruplar halinde yaşarlar. Gruplarda genellikle 3-15 birey bulunur. Bu bireyler arasında genellikle tek lider erkek vardır. Sıkça evlat edindikleri gözlemlenmiştir. Yani diğer gruplardan ayrılmış, kayıp çocukları sahiplenirler ve onlarla ilgilenirler. Bu da empati ve yas duygularının bilişsel yetenekleri arasında önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Çok gür kükremeleri vardır. Bu sayede gür ağaçlık ormanlarda iletişim kurabilmektedirler.

Diyet ve Metabolizma

Geviş getiren memelilerin sindirim sistemlerine benzer bir gastrointestinal sisteme sahip olmalarından ötürü genellikle otçul diyet sahibidirler. Primatlar arasında kısmen farklı sindirim sistemleri sayesinde diğer primatların bulunamadığı ekolojik nişlere yerleşebildiler. Fakat gerektiğinde bitki tohumlarını ve eklembacaklıları da yiyebilirler.

Avcı kuşlar ve şempanze, leopar gibi memelilerin sevdiği avlar arasındadırlar. Şempanzeler, genellikle bitki-temelli besinlerle, örneğin meyvelerle beslenmeleriyle bilinirler. Gerçekten de diyetlerinin büyük bir çoğunluğu otçul besinlerle doludur. Ancak şempanzeler, otçul hayvanlar değildir! Bizler gibi, hepçil hayvanlardır: Yani hem et yiyebilirler, hem de ot... Üstelik bu, öyle böcek veya küçük memeliler yemekle sınırlı da değildir! Şempanze kuzenlerimiz, organize gruplar halinde kolobus maymunları gibi diğer maymunları avlamaktadırlar! Sürüler halinde avlanan şempanzelerden söz ediyoruz. Planet of the Apes tarzı görüntüler aklınıza geliyorsa, yanılmıyorsunuz.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Ne yazık ki eti ve derisi için sık sık insanlar tarafından avlanılır.

Etimoloji

Colobus teriminin kökeni Yunanca κολοβός yani kolobós'tan gelir. Anlamı ise "kesik" veya "kütük" demektir. Bu da başparmaklarının körelmiş olmasına ithafen verilmiştir.

Uyarı: Bu içerikteki görseller, vahşiyaşam fotoğrafçısı Süha Derbent tarafından, Evrim Ağacı'nın "Yaşam Ağacı" projesi için hibe edilmiştir. Fotoğrafların izinsiz olarak kopyalanması, dağıtılması ve kullanılması kesinlikle yasaktır. Tüm hakları saklıdır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Çağrı Mert Bakırcı. Kuzenlerimizin Et Tüketimi Ve Avlanma Taktikleri. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Colobus Monkey. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Mantled Guereza. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/10/2024 09:25:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7360

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Fotosentez
Yaşamın Başlangıcı
Dünya
Hasta
Rna
Covid-19
Parazit
Ornitoloji
Etik
Diş Hastalıkları
Bilim Tarihi
Kurbağa
Yüksek
Bebek Doğumu
İyi
Astronomi
Arı
Evrimsel Biyoloji
Su
Deniz
Sosyal Medya
İklim Değişimi
Karar
Nükleer
Diş Sorunları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu. Mantolu geriza (Colobus guereza). (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 5 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7360
Türkoğlu, P. (2018, August 14). Mantolu geriza (Colobus guereza). Evrim Ağacı. Retrieved October 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7360
P. Türkoğlu. “Mantolu geriza (Colobus guereza).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 14 Aug. 2018, https://evrimagaci.org/s/7360.
Türkoğlu, Pedram. “Mantolu geriza (Colobus guereza).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, August 14, 2018. https://evrimagaci.org/s/7360.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close