Lekeli semender (Salamandra infraimmaculata)

Gözlem Bilgileri

Osmaniye'nin Kadirli kasabasında gözlemlenen bir erişkin birey.

Tanım ve Genel Bilgiler

Siyah üstüne sarı lekelere sahip bir semender türüdür. Büyük sarı lekeler ve parlak tonlar evrimsel olarak aposematizm, yani uyarıcı renklenme örneğidir. Lekeler sırtında bulunur ancak karnında bulunmaz. Genellikle başlarında 4 büyük leke bulunur ve kuyruklarına kadar lekeler devam eder. Parlak ve pürüzsüz ciltleri vardır. Dişileri genellikle erkeklerden daha iridir. Dişiler 21 erkekler ise 23 yıla kadar yaşayabilir. Larva döneminde tamamen suya bağlı olmakla beraber yetişkinler vakitlerinin çoğunu karada geçirir ve üremek için suya gelirler. Bilindiği kadarıyla semender türleri derilerindeki bezlerden toksin salgılar, bu da yutulursa zehirli (poisonous) olabilir, ancak genel olarak insan gibi büyük memeliler için tehlikeli olan türlerin sayısı azdır. Keza Türk semenderi de zararsızdır. Zehirli ile zehirci arasındaki farkı açıkladığımız yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Muhammet Erdevir

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Eskiden Avrupa lekeli semenderinin (Salamandra salamandra) bir alt türü olarak sınıflandırılmaktaydı ancak bu değişti. Şu an ise Salamandra infraimmaculata'nın bilinen 3 alt türü bulunmakta. Bu alt türler vücutlarındaki lekelerin konumu, büyüklüğü ve şekillerine göre ayırt edilmektedir

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Türkiye, Suriye, İsrail, Irak, İran ve Lübnan'da dağılış göstermektedir. Türkiye'de güneyde, en çok Adana, Mersin ve Osmaniye çevresinde yaşamaktadır. Türkiye içerisinde Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu'da dağılımı vardır.

Habitatları genelde ormanlardır ancak suya yakın olmayı tercih ederler. İran'da dağınık ağaçlara sahip açık mantar ormanları bulunurken, Türkiye ve Lübnan'da, özellikle suya yakın olan dağlık ve engebeli bölgelerde, nemli ormanlarda ve bahçelerde bulunabilir. Yapraklar, kökler veya kayaların altında saklanarak gün boyunca kendini korur ve geceleri yem için ortaya çıkarlar.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Tür IUCN Kırmızı Liste'ye göre habitat kaybından dolayı sayıları azalmaktadır ancak doğadaki tam sayıları hakkında bir bilgi yoktur. IUCN bu türü Tehdide Yakın (NT) olarak işaretlemiştir.

Davranış ve Etoloji

Bu hayvanlar gündüzleri yaprakların, köklerin veya taşların altında saklanarak zaman geçirirler. Geceleri ise avlanmak için dışarı çıkarlar. Genellikle saklanma yerlerine bağlıdırlar ve oradan çok uzaklaşmazlar. Yazın sıcak aylarda sıcağa bağlı olarak agresifleştikleri gözlemlenmiştir. Yüksek rakımlardaki bireyler kış uykusuna yatarlar. Yağmurlardan sonra oluşan havuzcukların yakınlarında da bulunabilirler.

Çiftleşmek için eşlerini etkilemeye çalışırlar. İlkbaharda, üreme şanslarını arttırmak için, erkekler gözlerinin etrafında tekil sarımsı şişlikler geliştirirler: bu şişlikler ne kadar büyükse, bir dişiyi etkilemek için daha iyi şansları vardır.

Muhammet Erdevir

Diyet ve Metabolizma

Yetişkinler karada yaşar ve böcekler, solucanlar, salyangozlar, diğer küçük omurgasızlar ve hatta diğer türlerin genç semenderleri ile beslenirler. Larvalar (iribaşlar) esas olarak küçük kabuklular, sivrisinek larvaları ve kurbağa yavrularıyla beslenirler.

Birbirlerine karşı çok agresiftirler ve yamyamlık (kanibalizm) görülebilir. Kurbağa yavrularını kendi türlerinin larvalarına tercih ederler. Eğer yaşam alanında balıklar varsa semender yavruları daha çok küçük kurbağa yavrularına yönelirler ama balıklar yoksa semender yavruları besin zincirinin en tepesinde yer alırlar ve habitat üstünde önemli etkileri vardır.