Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?

Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?
5 dakika
55,500
  • Toksikoloji

Size, "Pitohui cinsi zehirlidir." desek, bundan ne anlarsınız? Sanıyoruz akla gelecek ilk şey, o canlı her neyse ondan uzak durmak olur - ki bu oldukça yerinde. Ama biraz daha derinine indiğimizde, bu cümleden 2 farklı şey anlayabileceğimizi görürüz. İlki anlamı şu olabilir: "Pitohui" denen şey her neyse, o bize dokunacak veya ısıracak olursa beni zehirleyerek öldürebilir. Veya ikinci anlamı şu olabilir: Pitohui her neyse, ona gidip biz dokunacak olursak veya onu yiyecek olursak zehirlenerek ölebiliriz. Yani zehrin iki farklı türü olabilir: Zehri taşıyan tarafından size enjekte edilen zehir veya pasif olarak dururken sizin gidip vücudunuza aldığınız zehir.

Dilimizde ne yazık ki "venom" ile "poison" sözcükleri arasında herhangi bir fark bulunmamakta; öyle ki, TDK tarafından her iki sözcük de aynı şekilde ve "zehir" veya "zehirli" çevrilmiştir. Ancak "venom" ve "poison" aslında farklı olgulardır ve uluslararası anlamda düşünecek olursak, ikisi arasındaki farkı bilmek ölüm ile yaşam arasındaki çizgiyi belirleyebilecek kadar önemlidir.

Tüm Reklamları Kapat

Peki nasıl ayırt edeceksiniz? Birkaç yolu var; ancak en basiti şu: Eğer canlıyı ısırdığınızda veya ona dokunduğunuzda ölüyorsanız, o canlı poisonous'tur. Eğer canlı sizi ısırdığında ölüyorsanız, o canlı venomous'tur.

Türk Dil Kurumu sözlükleri veya genel olarak Türkçe kaynaklar bu konuda herhangi bir ayrım yapmasa da, biz Evrim Ağacı olarak "poisonous" sözcüğü için "zehirli", "venomous" sözcüğü içinse "zehirci" sözcüklerini öneriyoruz. Çünkü ilki daha pasif. Zehirli bir canlı var ve siz onu yerseniz ölüyorsunuz. İkincisi ise daha aktif. Zehri taşıyan unsur, size zehri enjekte edebiliyor. Buna da zehirci demek uygun gözüküyor (her ne kadar yazılarımızda kafa karışıklığı yaratmamak adına bunu uygulamıyor olsak da). "Zehirli" canlıları ısırırsanız ölürsünüz, "zehirci" canlılar ise size aktif olarak zehir enjekte ederler. Ne yazık ki bu çeviri bile, kelimelerin kökeni olan "venom" ile "poison" arasındaki farkı yansıtamamaktadır; dolayısıyla yepyeni bir kelime türetilmesi gerekiyor gibi gözükmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu video Mehmet Demiryay tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın.
American Museum of Natural History

"Aman canım ne önemi var?" diye sorabilirsiniz ama nihayetinde bu tür kavramsal farklılıklar bilim insanları ve doğru bilim iletişimi için çok önemli. Mesela eğer bilmediğiniz bir yerde, yerliler sizi belli bir türe karşı uyarırlarsa ve siz o türün tam olarak ne olduğunu ve neye benzediğini bilmiyorsanız, zehirli mi, zehirci mi olduğunu bilmeniz önemlidir. Mesela "venomous", yani "zehirci" olan türlerin ürettiği "venom" adı verilen zehir, ilgili bezlerde üretildikten sonra kanallar yardımı ile vücudun dışına enjekte edilen ve kurbanın kan dolaşımına "ısırma, sokma" ile bulaşan toksin türüdür. Bir çeşit saldırı mekanizması olarak evrimleşmiştir. Örneğin Gila canavarı, engerek, kobra, karadul, tarantula, akrep, bazı vatoz türleri ve kutu denizanasında bu tür bir zehir bulunur.

Öte yandan "poisonous" yani "zehirli" türlerin ürettiği "poison" adı verilen zehir ise, bezlerde üretildikten sonra vücudun yüzey epitelinde ya da mukus tabakası içerisinde bulunur. Bu zehir, kurbanın sindirim/solunum sistemine absorbsiyon (yani emilim) yolu ile geçer. Amaç, bu zehri üreten canlının diğer canlılar tarafından yenmesinin önüne geçmektir. Yani bir çeşit savunma mekanizması olarak evrimleşmiştir. Örneğin ok kurbağası ve ateş semenderi gibi bazı amfibiyenler, kirpi balığı, bazı çekirgeler ve kelebekler, bazı yumuşakçalarda bu tür bir zehir bulunur. Yani bilmediğiniz bir ortamda dikkat etmeniz gereken canlı zehirli bir türse, ona dokunmaktan uzak durabilirsiniz; ancak zehirci bir tür ise, gördüğünüz zaman saklanmanız veya kaçmanız gerekebilir. Çünkü zehirli olan tür öylece duracaktır, zehirci olan tür ise size aktif olarak saldırabilecektir.

Zehir Nasıl Evrimleşti?

Bu arada zehir demişken... Nereden geldi, nasıl evrimleşti bu zehir diye merak ediyor olabilirsiniz. Bu konuda çok detaylı bir yazımız mevcut. Yine de kısaca özetleyecek olursak: Zehrin evrimiyle ilgili iki güçlü teori bulunuyor. Bunlardan ilki, tükürük salgısında bulunan belli kimyasalların derişiminin zaman içinde artması yoluyla, sıradan bir sindirim aracının zaman içinde aynı zamanda savunma ve saldırı aracına evrimleştiği yönünde.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bunu mümkün kılan mekanizma ise, gen çoklanması adı verilen bir süreç sonucunda belli tükürük genlerinin sayısının artması. Bu ekstra genler canlıya zarar vermiyor; ancak bu ek genlerde biriken mutasyonlar sayesinde yepyeni özellikler kazanılabiliyor. Bu özelliklerden faydalı olanlar doğal seçilim yoluyla nesiller boyunca seçiliyor. Soy hattında orijinal tükürük genleri de korunduğu için, (çünkü hatırlayın, bu genler sadece fazladan kopyalandı), türlerde yepyeni özellikler evrimleşiyor. Buna yönelik bugüne kadar bol miktarda bilimsel kanıt tespit edildi ve gerçekten de zehir, tükürük salgısıyla yakından ilişkili gibi gözüküyor.

Ancak daha iyisi var: 2015 yılında Genome Biology and Evolution dergisinde yayınlanan bir makalede, yılan zehrini mümkün kılan kimyasalların sadece tükürükte değil, vücuttaki dokuların büyük bir kısmında bulunduğu keşfedildi. Yapılan incelemede, zehri mümkün kılan proteinlerin zehri olmayan yılanların tükürük bezlerinde ve diğer vücut dokularında da üretildiği gösterildi. Yani zehrin evrimsel kökenleri daha da derine çekilmiş oldu.

Ayrıca bu evrimsel tarihten de anlayabileceğiniz gibi zehir, türün kendi proteinlerinden üretildiği için, türün kendisine zarar vermiyor. Bu nedenle bir yılan, kendi kendini sokacak olsa ölmüyor. Hatta türünün diğer bireylerinin zehri de çoğu zaman etki etmiyor, anca diğer tür yılanlar ısıracak olursa etkilenebiliyorlar.

Pitohui Nedir?

Bu arada, yazının başında pitohui diye bir türden söz ettik. Bu, öylesine uydurduğumuz bir canlı değil; gerçek bir tür. Hem de bir kuş!

1992 senesinde Yeni Gine’deki kuş türlerini inceleyen Chicago Üniversitesi araştırmacılarının elleri, pitohui kuşlarına dokunduktan sonra şişmeye başladı. Sonradan anlaşıldı ki bu renkli ve cazibeli kuş, zehir taşıyordu! Günümüzde 6 türü bulunan pitohuiler, tehlike kaynağından kaçamayacaklarını anladıklarında, adeta gelip kendisine dokunulsun diye uysallaşır ve adeta sırnaşır. Halbuki bu bir tuzak! 65 gramlık kuşun derisinde 20 mikrogram, tüylerinde 3 mikrogram homobatrakotoksin isimli bir nörotoksin bulunuyor.

Tüm Reklamları Kapat

Fareler gibi ufak memelilerde, kilogram başına 2-3 mikrogram homobatrakotoksin ölümcüldür. Bu, homobatrakotoksinin, striknin gibi bir zamanlar köpekleri kitleler halinde telef etmekte kullanılan zehirlerden 250 kat daha güçlü olduğu anlamına geliyor! İnsanlar çok daha iri olduğu için bu toksin genelde sadece yerel acıya neden oluyor; ama sürekli maruz kalacak olursanız, ciddi sağlık sorunları yaşamanız olası. Ve ne yazık ki homobatrakotoksinin panzehiri bulunmuyor.

Yani bu, pitohui kuşunu, zehirciden ziyade, zehirli bir hayvan yapıyor. Çünkü kuş, aktif olarak sizi ısırmaya ya da zehrini enjekte etmeye çalışmıyor. Bir savunma mekanizması olarak evrimleşmiş zehri derisinde ve tüylerinde taşıyor, onu avlamaya kalkacak olursanız savunma olarak kullanıyor.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
28
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 67
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 31
  • Merak Uyandırıcı! 29
  • Bilim Budur! 25
  • İnanılmaz 17
  • Muhteşem! 15
  • Korkutucu! 13
  • Umut Verici! 12
  • Güldürdü 3
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/03/2023 17:01:45 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5270

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Amerika Birleşik Devletleri
Doktor
Sanat
Tümör
Çağ
Göz
Kuyruk
Hasta
Biyocoğrafya
Makine
Yaşam
Evrim Ağacı Duyurusu
İmmünoloji
Çevre
Yapay Zeka
Beslenme Davranışları
Hamile
Kadın
Doğal Seçilim
Yemek
İnsanlar
Neandertal
Bağırsak
Radyasyon
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu, et al. Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?. (5 Aralık 2017). Alındığı Tarih: 30 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5270
Türkoğlu, P., Bakırcı, Ç. M. (2017, December 05). Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?. Evrim Ağacı. Retrieved March 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/5270
P. Türkoğlu, et al. “Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Dec. 2017, https://evrimagaci.org/s/5270.
Türkoğlu, Pedram. Bakırcı, Çağrı Mert. “Zehrin Farklı Olguları: "Venom" ve "Poison" Arasında Ne Fark Vardır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 05, 2017. https://evrimagaci.org/s/5270.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.