Galapagos'un Sahipleri: Deniz İguanaları ve İzolasyona Bağlı Muhteşem Adaptasyonları!
ThoughtCo
Hayatta kalmak için ne kadar ileri gidebilirsiniz? Kertenkele türü olan deniz iguanası (Amblyrhynchus cristatus) hayatta kalma konusunda bizleri oldukça şaşırtıyor.
Karada yaşayan akrabalarından farklı olarak okyanusta vakit geçiren tek kertenkele türü olan deniz iguanasının kaya üzerindeki yosunları koparabilmek için burunları kısa ve küt bir şekle evrimleşmiştir. Suda rahatça yüzebilmelerini sağlayan yassı olarak düzleşmiş kuyruklarının yanı sıra dalgalı sularda kayalara rahatça tutunabilmelerini ve su altında rahatça hareket etmelerini sağlamak üzere evrimleşmiş ayak kemikleri ile pençeli parmaklara sahiptirler.
Dünyada sadece Galapagos Adaları’nda yaşayan bu endemik türün, 4,5 milyon yıl önce denize dökülen kütükler ve enkazlarla adaya gelmiş olan Kara İguanasından evrimleşmiş olduğu tahmin edilmektedir. Çok zorlu bir ortamda sadece deniz yosunu yiyerek hayatta kalmayı başaran bu canlılar tuzla kaplı kafaları ile birçokları için "itici" olarak tanımlanan bir görünüşe sahiptirler.
Deniz iguanalarının sancılı ve kayıplarla dolu bir adaptasyon süreci geçirmiş olması muhtemeldir. Fakat neticede insanı hayretler içinde bırakan özelliklere sahip olan bu sürüngenler suyun altında 30 dakikaya kadar nefes almadan beslenebilirler. Bu, diğer kertenkele ailesi bireyleri için erişilmesi imkansız bir süre!
Genellikle erkekler 1,5 metre, dişiler ise 2 metre uzunluğa kadar büyümektedirler. Korkutucu keskin dişleri olmasına karşın otobur olan deniz iguanalarının diyet listesinde sadece deniz yosunları ve algler bulunmaktadır. Gençler ve dişiler su yüzeyi ile 2,5 metre derinlik arasında, çoğunlukla da gelgit sonrası kayalar üzerine yapışan algler ve yosunlarla beslenirken yetişkin erkekler su altında 25-30 metre derinlikte avlanırlar. Tahmin edersiniz ki bir kertenkelenin bu derinliklerde beslenmesi muhteşem bir adaptasyon örneğidir.
Üreme zamanında dişi çok güçlü bir koku yayarak erkekleri kendisine çeker. Dişi birden fazla erkek ile çiftleşebilir. Çiftleşmeden sonra dişi toprağı kazar ve yumurtalarını kazdığı çukura bırakıp üzerini kapatır. Dişi tek seferde 3 ila 9 adet yumurta bırakır.
Soğukkanlı, daha doğrusu "değişken sıcaklı" olan deniz iguanaları vücut sıcaklıklarını dengelemek için günlerinin tamamına yakınını kayalık üzerinde güneşlenerek geçirirler. Tuzlu suda yaşadıklarından, suyu tutup fazla tuzu atmakla görevli, özel olarak evrimleşmiş nazal tuz bezlerine sahiptirler. Burunlarının üzerinde derilerinin altında bulunan bu bezler, vücut hücreleri dehidrasyona uğramasın diye kanda biriken tuzu toplar, kristal hale getirir ve bir "hapşırma" hareketi ile dışarı atar. Çok yaşaması için hapşırması gerek!
Süper kahraman özelliklerinin bir diğeri de; deniz iguanalarının yiyeceğin az olduğu mevsimlerde, özellikle alize rüzgarlarının etkisi ile ortaya çıkan El Nino doğa olayı sırasında mevcut büyüklüklerini %20 oranında küçültebilmeleridir. Evet, yanlış okumadınız! Bu canlılar uzunluk ve toplam boyutlarını %20 oranında küçültebilirler. Tek kelime ile muhteşem! Ayrıca gene bu durumlarda kalp atış hızlarını hayati riske girmeden 2 dakikada bir atış şekline getirebilirler. Yiyeceğin tekrar bol olduğu zamanlarda ise eski boyutlarına ve normal metabolizma hızlarına dönerler.
Yetişkin deniz iguanasının sırtındaki dikenler sayesinde çok az avcısı olmasına rağmen gençler ve yeni yumurtadan çıkanlar oldukça savunmasızdırlar. Bir tehlike sezmeleri halinde saatte 35 km hızla koşabilirler. Yılanların en sevdiği yemek olan bu canlıları konu alan ödüllü bir belgesel bile çekilmiştir.
Diğer ekosistemden uzak ve çok zorlu şartlara adapte olabilen bu inanılmaz tür korunmaya değerdir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
18
-
9
-
8
-
3
-
2
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Oceana. Marine Iguana. (25 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 10 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Oceana | Arşiv Bağlantısı
- National Geographic. Marine Iguana. (25 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 12 Mayıs 2020. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Marine Iguana. (25 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 16:54:59 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8782
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
