Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kuark Nedir?

Kuark Nedir? CERN
2 dakika
19,962
Tüm Reklamları Kapat

Kuark, fizikteki temel parçacıklardan biridir. Proton ve nötronlar gibi hadronları oluştururlar. Protonlar ve nötronlar ise, atom çekirdeklerinin tamamlayıcı parçalarıdır. Kuarkları ve kuarkların büyük bir güç ile birbirine etkisini inceleyen bilim dalına parçacık fiziği denir.

Kuarkların karşı parçacıklarına antikuark denir. Kuarklar ve antikuarklar doğadaki dört temel kuvvet ile etkileşime giren tek parçacıklardır: kütleçekimi, elektromanyetizma, zayıf (nükleer) kuvvet ve güçlü (nükleer) kuvvet.

Tüm Reklamları Kapat

Kuarklar ve Sınırlandırma

Bir kuark, sınırlandırılma (İng: "confinement") denen bir özelliğe sahiptir; yani bir kuark yalnız başına gözlenemez, daima başka bir kuarkla birlikte gözlenir. Bu durum, kütle, spin(dönüş) ve eşlik gibi temel özeliklerinin doğrudan belirlenmesini imkansız kılar. Bu özellikleri keşfetmek için, kuarkların oluşturduğu parçacıklardan çıkarım yapmak zorunda kalırız.

Bu şekilde ölçüm yapacak olursanız, kuarkların tam sayı olmayan bir spine (+1/2,−1/2+1/2, -1/2) sahip olduğunu görürsünüz. Bu nedenle kuarklar fermiyondur ve Pauli Dışlanma İlkesine uyarlar.

Tüm Reklamları Kapat

Kuarklar arasındaki güçlü kuvvet etkileşimleri sırasında; bir çift "renk" ve "antirenk" yüküne sahip kütlesiz vektör ölçülü (İng: "vector gauge") bozonları bulunduran gluon isimli parçacıkları takas ederler. Gluonlar değişirken, kuarkın "rengi" de değişir. Renk adı verilen bu kuvvet, kuarklar birbirine yakınken en zayıftır. Aralarındaki mesafe arttıkça kuvvet de artar.

Kuarklar renk kuvveti ile birbirlerine o kadar bağlıdır ki onları ayırmak için yeterli enerji varsa, kuark-antikuark çifti hemen boş bir kuark ile bağ kurar ve yeni bir hadron oluşturur. Bu yüzden kuarkları asla yalnız gözlemleyemeyiz.

Türlerine Göre Kuarklar

6 tane kuark türü vardır:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • yukarı (İng: "up"),
  • aşağı (İng: "down"),
  • tılsım (İng: "charm"),
  • acayip (İng: "strange")
  • üst (İng: "top")
  • alt (İng: "bottom")

Kuarkın türü özelliğini de belirler.+(2/3)e+(2/3)e yüklü kuarklar yukarı kuark, −(1/3)e-(1/3)e yüklü kuarklar ise aşağı kuark olarak adlandırılır. Zayıf negatif/pozitifliğe, zayıf izospinlere göre 3 nesil kuark vardır: İlk nesil kuarklar yukarı ve aşağı kuarklar, ikinci nesil kuarkalar tılsım ve acayip kuarklar, üçüncü nesil kuarklar ise alt ve üst kuarklardır.

Bütün kuarkların baryon numarası (B=1/3B=1/3) ve lepton numarası (L=0L=0) vardır. "Kuarkın lezzeti" (İng: "flavor"), diğer özelliklerini ve eşsiz niteliklerini belirler. Yukarı ve aşağı kuarklar sıradan maddelerin çekirdeklerindeki proton ve nötronları oluşturur. En hafif ve kararlı türler bunlardır. Daha ağır kuarklar daha büyük enerji çarpışmaları sonucu oluşur ve hızla yukarı yada aşağı kuarklara dönüşürler. Bir proton iki tane yukarı kuark ve bir aşağı kuarkın birleşiminden, nötron ise bir yukarı kuark ve iki aşağı kuarkın birleşiminden oluşur.

İlk Nesil Kuarklar

Yukarı kuark (Sembol: uu)

  • Zayıf izospin: +1/2+1/2
  • İzospin: +1/2+1/2
  • Yük (ee'nin oranı): +2/3+2/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2 ): 1.5−4.01.5-4.0

Aşağı kuark (Sembol: dd)

  • Zayıf izospin: −1/2-1/2
  • İzospin: −1/2-1/2
  • Yük (ee'nin oranı):−1/3-1/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2 ): 4−84-8

İkinci Nesil Kuarklar

Tılsım kuark (Sembol: cc)

Tüm Reklamları Kapat

  • Zayıf izospin: +1/2+1/2
  • Tılsım (CC): 11
  • Yük (ee'nin oranı): +2/3+2/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2 ): 1150−13501150-1350

Acayip kuark (Sembol: ss)

  • Zayıf izospin: −1/2-1/2
  • Acayiplik (SS): −1-1
  • Yük (ee'nin oranı):-1/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2): 80−13080-130

Üçüncü Nesil Kuarklar

Üst kuark (Sembol: tt)

  • Zayıf izospin: +1/2+1/2
  • Üstlük (TT): 11
  • Yük (ee'nin oranı): +2/3+2/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2 ): 170200−174800170200-174800

Alt kuark (Sembol: bb)

  • Zayıf izospin: −1/2-1/2
  • Altlık (B′B'): 11
  • Yük (ee'nin oranı): −1/3-1/3
  • Kütle (MeV/c2MeV/c^2): 4100−44004100-4400
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
116
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 34
  • Bilim Budur! 25
  • İnanılmaz 12
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Muhteşem! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Umut Verici! 5
  • Korkutucu! 2
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 10:45:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8247

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Çağatay, et al. Kuark Nedir?. (3 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8247
Çağatay, B., Çağatay, B., Bakırcı, Ç. M. (2020, February 03). Kuark Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8247
B. Çağatay, et al. “Kuark Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Begüm Çağatay, Evrim Ağacı, 03 Feb. 2020, https://evrimagaci.org/s/8247.
Çağatay, Begüm. Çağatay, Begüm. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kuark Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Begüm Çağatay. Evrim Ağacı, February 03, 2020. https://evrimagaci.org/s/8247.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close