Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı

Ormanların, tıpkı karınca kolonileri gibi birer süper organizma olduğunu biliyor muydunuz?

Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı Penguin
4 dakika
14,944
Tüm Reklamları Kapat

Ağaçların Gizli Yaşamı isimli bu kitap, popüler bilim kitapları arasında büyük ses getirmiş olsa da, öne sürdüğü bazı argümanlara bilim camiasında birçok kez karşı çıkılmış ve ağaçları fazla antropomorfize (insanlaştırılmaya) edilmeye çalışıldığı söylenmiştir. Fakat ağaçların oluşturduğu süper-organizmaları ve ekosistemleri anlamak için okuyucuya harika bakış açılar kazandırdığını söyleyebiliriz. Bu incelemede kitaptaki bazı argümanları ele alacağız. Peter Wohlleben'in yeni kitabı Hayvanların Gizli Yaşamı kitabı hakkındaki analizimize buradan ulaşabilirsiniz.

Ağaçların acıyı hissedebildiğini, hafızaları olduğunu ve ebeveyn ağaçların çocuklarıyla birlikte yaşadığını öğrendiğinizde, artık onları sanki sıradan bir işmiş gibi devasa makinelerle kesip hayatlarını altüst edemiyorsunuz.”

...diye anlatıyor Peter Wohlleben isimli yazar. Kendisi 1964'da Almanya doğan bir ormancı ve yazar. Uzun yıllar boyunca ağaçlar ve davranışları üzerinde araştırmalar yapan Peter, 2015'te The Hidden Life of Trees isimli kitabını yayımladı. Peter'ın anlattığına göre ağaçlar da adeta memeli gibi davranışlar sergiliyorlar. İletişim kuruyorlar, destek oluyorlar ve birbirlerini koruyorlar. Hatta anlatılana göre kök sistemleri ile bağlantıda olan diğer bireylere şeker ve çeşitli besinler veriyorlar. Tehditlere karşı salgıladıkları kimyasallar ve gazlar ile birbirlerini uyarıyorlar, aralarındaki hasta veya acı çeken bireylerle gıdalarını paylaşıyorlar. Bu argümana şüpheci yaklaşsak da, bu çalışma gibi desteklenen bulgular literatürde elde edilmiş.

Tüm Reklamları Kapat

Peter'ın anlattığına göre birçok ağaç, hep birlikte bol miktarda su depolayarak veya nem üreterek aşırı sıcak ve soğuğu hafifleten bir ekosistem yaratabilir. Dahası, ormanlar, köklerinde bulunan uzantılar, mantarlar, böcekler, lifler, ve diğer parametreler ile birlikte wood-wibe-web adı verilen bir ağ sistemi ile başlı başına bir organizma oluyor! Kayınlar içerisinde kopan bir çotuğu hayatta tutmak için onu kökleri ile sararak şeker pompalarlar. Gerçekten bir dayanışma olduğunu ve aynı popülasyondaki türdeş ağaçların çoğunun kök sistemleriyle birbirine bağlı olduğunu, Almanya'daki Harz dağlarında gözlemişlerdir. Besin alışverişi ve ihtiyaç anında komşulara yardım etmek bir kültür gibi görünmektedir. Bu da ormanların, tıpkı karınca kolonileri gibi süper organizmalar olduğunu gösterir. Şu bağlantıdan konu hakkında yapılan ayrıntılı açıklamalara ulaşabilirsiniz.

Ağaçlar sistemleri, "wood-wibe-web" adı verilen bir ağ sistemi ile başlı başına bir süperorganizma oluşturuyorlar.
Ağaçlar sistemleri, "wood-wibe-web" adı verilen bir ağ sistemi ile başlı başına bir süperorganizma oluşturuyorlar.
Medium

Kitapta anlatılana göre karaağaçlar ve çamlar, yaprak yiyen tırtıllardan koruma yöntemi ile evrimleşmiş. Bu tırtılların içerisinde yumurtalar bırakan parazit yaban arılarını (wasp) kendilerine çeken kimyasallar yayarlar. Aynı şekilde akasya ağaçlarının yaprakları ile beslenen zürafalardan korunmak için etilen gazları ile iletişim kurarlar. Bu gazlar rüzgarla diğer ağaçlara yayılır ve bilgiyi alan ağaçlar yapraklarında zürafaların hoşlanmayacağı toksinler üretir. Eğer zürafalar rüzgarın aksi istikametinde hareket ederse durumdan bihaber akasya ağaçlarına ulaşabilirler. Tannin isimli bu kışkırtıcı gaz hakkında yapılan gözlemlere burada değinilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ağaçlarda da önemli etolojik (davranışsal) özellikler görülür. Örneğin horoz mantarı, meşe, huş ve ladin gibi birçok farklı ağaçlar anlaşabilir. Zira mantar popülasyonları ile ağaçlar arasında ciddi ittifaklar vardır. Tabii hepsinin değil. Mantarlar emeç adıyla bilinen yer altındaki pamuksu ağları on yıllar içinde genişler. Mesela İsviçre'de neredeyse yarım kilometrelik bir alana yayılan ve yaklaşık 1000 yaşında olan bir bal mantarı bulunmaktadır. Oregon'daki bir diğerinin 9 km genişliğinde, 600 ton ağırlığında ve 2400 yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Yani bilinen en büyük canlı organizmalardır. Bahsettiğimiz bu devler heterotrof canlılar olduğu için ormanda ağaçlar ile beslenirler.

Ayrıca evrimsel başarı adına çeşitlilik sağlamak için erkek ve dişi çiçekler birkaç gün arayla açılır ki, bireyler farklı polenler ile tozlaşabilsin. Böylece genetik olarak daha fazla çeşitlilik elde edilebilinsin. Fakat kitabın üstünde durmadığı bir nokta ise, bu durumun her çiçekte geçerli olmamasıdır. Çünkü Taraxacum cinsi gibi bazı çiçeklerde kleistogami tipi üreme adı verilen tamamen kendi kendini polenleme görülür.

Kökleri ile birlikte bir ağaç illüstrasyonu.
Kökleri ile birlikte bir ağaç illüstrasyonu.
Shiratdevorah

Farklı türden ağaçlar yerel kaynaklar için birbirleriyle gerçekten mücadele ederken, türdeş ağaçlarda durum farklıdır. Kayın ağaçları arkadaş olabilir, hatta birbirlerini besledikleri gözlenmiştir. Popülasyon başarısını artırmanın en güzel yollarından biri. Çünkü bir zincir, en zayıf halkası kadar güçlüdür. Hatta kitapta anlatıldığına göre bazen ağaçların ortaklığı o kadar güçlüdür ki, birlikte ölürler...

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ortaya atılan en ilginç hipotezlerden biri, köklerden yapraklara su akışı kesilen ağaçların gövdelerinde titreşim algılanması oldu. Muhtemelen anlamsız bir davranış. Yoksa değil mi? Havanın ses tellerimizden geçişine benzer olarak köklerden başlayan bu mikrotitreşimlerin gövdedeki çatlaklarda ses çıkartmasının, popülasyondaki diğer ağaçları susuzluğa karşı uyarması olduğu düşünülüyor. Yani arkadaşlarına bağırarak haber veriyor olabilirler! Yapılan araştırmalar sonucu fide köklerinin de sese tepki verdiği anlaşılmış. Bu da 220 Hertz'deki çıtırdamayı algıladıklarını gösteriyor. Konu hakkındaki bir açıklamaya buradan ulaşabilirsiniz.

Bazı yerlerde çeviri nedeniyle hatalı olarak evrimi en güçlü olanın (survival of the fittest) hayatta kalması şeklinde ifade etse de, ağaçların davranışlarını, iletişimini ve hayatını harika bir şekilde anlatıyor. Ağaçlar ve ormanlar hakkında bambaşka perspektifler sunan muhteşem bir eser.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
59
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 12
  • Muhteşem! 9
  • Tebrikler! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Umut Verici! 5
  • İnanılmaz 4
  • Bilim Budur! 3
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 08:38:25 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7752

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu. Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı. (23 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7752
Türkoğlu, P. (2019, April 23). Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7752
P. Türkoğlu. “Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 23 Apr. 2019, https://evrimagaci.org/s/7752.
Türkoğlu, Pedram. “Kitap Analizi: Ağaçların Gizli Yaşamı.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, April 23, 2019. https://evrimagaci.org/s/7752.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close