Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir?

Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir? Science Mag
Lambaya tutunmuş bir elbise güvesi
1 dakika
29,251
Podcast
3:40
Altay Kenger
Seslendiren
19
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Sinek (Diptera) ve elbise güvesi (Tineola bisselliella) gibi bazı uçan böceklerin ışığa olan ilgilerini fark etmeyeniniz yoktur galiba. Buna karşılık hamam böceği (Blattodea) gibi bazı böcekler de ışıktan kaçma eğilimi gösterirler. Peki aynı Insecta sınıfına dâhil olan bu hayvanların, ışık konusunda farklı davranmalarının nedeni nedir? Bilimsel olarak inceleyelim.

Fototaksi Fenomeni Nedir?

Fototaksi, organizmaların ışık kaynaklarına doğrudan tepki verebilme yetilerine verilen bir isimdir. Işığa yönelim pozitif fototaksi. ışıktan kaçma ise negatif fototaksi olarak tanımlanır. Yunancada "ışık" anlamına gelen "photo" ve düzenleme anlamına gelen "tax, taxo" sözcüklerinin birleşmesi ile oluşmuştur. Doğada pek çok siyanobakteri pozitif fototaksi yapar ve bu kendileri için bir avantajdır; çünkü fotosentez yapabilmeleri için ışık gereklidir.

Tüm Reklamları Kapat

Fototaksi, var olan tek taksi yöntemi değildir; bugüne kadar toplamda 13 farklı taksi yöntemi tanımlanmıştır. Bunlardan bazıları; kemotaksi, hidrotaksi, gravitaksi, aerotaksi, elektrotaksidir.

Böceklerde Fototaksizm

Geride bıraktığımız milyonlarca yıllık sürede böcekler çok farklı şekillerde evrimleşti. Bu evrimsel değişimlerin bazıları besinlerin yerlerini tespit ederek beslenebilmelerini, bazıları kanatlarını geliştirerek uçabilmelerini kolaylaştırdı. Bazı adaptasyonlar ise yönlerini bulabilmelerini sağladı. Bu adaptasyonlar Güneş, Ay ya da yıldızlar gibi doğal ışık kaynakları üzerinden gerçekleştiği için, böcekler sık sık bu ışık kaynaklarına göre kendilerini konumlamaya başladılar. Kimileri bu ışık kaynaklarına yaklaşmak, kimileri bu ışık kaynaklarından uzaklaşmak üzerine evrimleşti. Sonuçta sınıfları aynı olsa da türleri farklıydı.

Tüm Reklamları Kapat

Bazı çalışmalarca desteklenen en popüler teori, böceklerin yapay ışık kaynakları ile karşılaştıklarında yapay kaynakları doğal kaynaklar ile karıştırmaları sonucu yapay kaynaklara yönelmesi. Yapay ışık kaynakları ışığı her yönde saçtığı için, doğal ışık kaynaklarında ışığı sabit bir açı ile alan böcekler, yapay ışık kaynaklarında sabit bir açı tutturamazlar ve ışı kaynaklarının etrafında dönmeye başlarlar.

Böcekler ve ışık yönelimler ile ilgili bir başka teori ise böceklerin neden bazen giysilerimizin ya da bizim etrafımızda dolaştığını açıklamamıza yardımcı oluyor. Bu teoriye göre böceklerin "ana besin maddesi" olarak gördüğü bazı çiçeklerin, ultraviyole ışınlarını yansıtması ve böceklere hedef oluşturması. Açık ve düşük dalga boylu renkler ultraviyole ışınlarını daha çok yansıtarak böcekleri daha çok çeker. Yani böceklerin etrafımızda dolaşma sebebi, bizi ve giysilerimizi birer yiyecek sanması olabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
95
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 37
  • Tebrikler! 32
  • Merak Uyandırıcı! 27
  • İnanılmaz 19
  • Bilim Budur! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 3
  • Üzücü! 3
  • Güldürdü 1
  • Korkutucu! 1
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 05:28:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7807

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Çolak, et al. Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir?. (23 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7807
Çolak, C., Bakırcı, Ç. M. (2019, May 23). Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7807
C. Çolak, et al. “Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 May. 2019, https://evrimagaci.org/s/7807.
Çolak, Canberk. Bakırcı, Çağrı Mert. “Fototaksi: Bazı Böcekler Neden Işığa Yönelir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 23, 2019. https://evrimagaci.org/s/7807.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close