Biz modern insanlara gelen koldaki diğer insan türlerine ait Evrim Ağacı'nın dalları oldukça karışıktır. Son 10.000 yıl kadar bir süredir gezegenimizde biz modern insanların hiçbir yakın akrabası yaşamamaktadır. Ancak bu tarihten önce, aynı dönemde yaşamış birden fazla insan türünü bir arada görmek mümkündü.

Neandertaller ve Denisovalıların kemiklerinden elde edilen DNA'nın genetik analizleri, bizlerin çok da uzak olmayan bu evrimsel geçmişine dair yeni bilgiler sunuyor. Yeni sonuçlara göre sadece Denisovalılar ve Neandertaller birbirleriyle değil; aynı zamanda biz Homo sapiens de bu kuzenlerimizle çiftleştik. Dahası, yapılan analizler, henüz tespit edilmeyen 4. bir insan türüyle de bu 3 diğer insan türünün çiftleştiğini gösteriyor. Bu yeni bulgular, Kasım 2013'te Kraliyet Cemiyeti'nin toplantısında evrimsel genetik bilimciler tarafından sunuldu.

Ülkemizdeki felsefeci ve epistemologların büyük bir kısmı epistemoloji tarihi ile ilgilenmeye eğilimli gibi duruyor. Bu durumun doğal bir sonucu olarak çağdaş epistemolojiye dair temel metinlerin büyük bir kısmı hala dilimize çevrilmemiş durumdadır. Bu nedenle çağdaş epistemolojiye dair Türkçe literatür taraması yaptığımızda birçok kavramın Türkçeleştirilmesinin hala bir hayli zor olduğunu fark edeceksinizdir. Lütfen bu çalışmamızı okurken bu hususu aklınızda bulundurunuz.

Bu yazı sürekli güncellenecek olup çağdaş epistemolojiye ilgi duyan okuyucular ve genç felsefecilere bir izlek sunmak amacıyla Öncül Analitik Felsefe Dergisi yazarlarından Taner Beyter, Zeynep Vuslat Yekdaneh ile Asım Dilmaçünal tarafından hazırlanmıştır. İçeriğimizde hem çağdaş epistemoloji ile temas etmek adına bazı temel kavramlar ile yaklaşımları tanıtmak hem de uygun Türkçe karşılıklarını tespit etmek istedik. Bazı kavramların ve kelimelerin Türkçe karşılığının hatalı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize ulaşarak görüş bildirin.

Eğer COVID-19 geçirdiyseniz, hala etkilerini beyninizde sürdürüyor olabilir. Yeni araştırmalar, virüs bulaşmış olanların, enfeksiyondan sonraki ilk yıl içinde bir dizi nörolojik durum geliştirme risklerinin arttığını gösteriyor. St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi ve ABD Gazi İşleri St. Louis Sağlık sistemindeki federal sağlık verilerinin kapsamlı bir analizini yapan araştırmacılara göre; felç, bilişsel ve hafıza problemleri, depresyon, anksiyete ve migren, bu tür komplikasyonlar içerisinde yer alıyor.

Ayrıca COVID-sonrası beyin; titreme, istemsiz kas kasılmaları, epileptik nöbetler, işitme ve görme sorunların, denge ve koordinasyon güçlükleri ve Parkinson hastalığında yaşananlara benzer başka semptomlar gibi hareket bozuklukları ile ilişkili olabilir. Washington Üniversitesi'nde klinik epidemiyolog olan kıdemli yazar Ziyad El-Aly şöyle söylüyor:

Trans bireylerin, geleneksel olarak cinsiyete göre ayrılmış bir kurum olan rekabetçi sporlara katılımı, özellikle de trans kadınların geleneksel (cis) kadın sporlarına dahil edilmesi, tartışmalı bir konudur.^[1]

Muhalifler, trans kadınların insan fizyolojisindeki cinsiyet farklılıkları nedeniyle rekabetçi sporlarda cis kadınlara karşı haksız bir avantaja sahip olduğunu ve bu durumun onların atletik başarısını tehlikeye atabileceğini ve bu farklılıkların trans bireylerin uyguladığı hormon tedavileri tarafından yeterince tersine çevrilmediğini savunmaktadırlar.

Vitamin, vücudumuzdaki birçok biyokimyasal aktivitenin gerçekleşmesi için önem taşıyan kimyasal maddelerin ortak adıdır. Vitaminlerin etki ettiği biyokimyasal aktiviteler arasında normal hücre büyümesi, hücresel yanıt mekanizması, kan dolaşımının düzenli sağlanması gibi hayati fonksiyonlar da olduğu ve vücudumuz vitaminleri üretemediği için vitaminleri önerilen düzeylerde günlük diyetimizle almamız gerekir. Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün (İng: "National Institutes of Health") vitaminler için önerdiği günlük alım miktarlarına şuraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Eğer vitaminleri diyetimizle uzun süre boyunca almazsak, vücudumuzdaki biyokimyasal aktiviteler aksar ve çeşitli sağlık sorunları ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu sağlık sorunlarından biri de vücudumuzun bağışıklık sisteminin düşmesidir. Çünkü vitaminler, aktif olarak bağışıklık sistemimizin güçlenmesinde de rol oynar.