Gece her zaman gittiğimiz tarlayı kontrol etmek için yola koyulduk. Daha yolun başındayken yürüyen bir şey olduğunu fark ettik. Feneri doğrulttuk ama başlarda ne olduğunun farkına varamadık. Bir iki metre kadar yaklaştıktan sonra çulluk olduğunu fark ettik ve oldukça sevindik. Çünkü bu bölgede uzun zamandan beri göremediğimiz bir türdü. Biz de ertesi gün yine aynı saatte çulluğu çekmek için yeniden alana gittik. Ve yine aynı noktada çulluğa rastladık. Ekipmanlarımızın da yanımızda olmasından dolayı biraz daha temkinli davrandık. Çünkü kuşu biraz rahatsız edersek hemen başka noktaya konabilirdi bu yüzden elimizden geldiğince sessiz olduk. Fenerle çulluğu görebileceğimiz şekilde ortamı aydınlattık ve kayıt aldık. Yeterince kayıt aldıktan sonra, bu alanda fazla rahatsız olmaması için ortamı terk ettik.

Çulluk hemen hemen güvercin boyutlarında bir türdür. Çok zor görülen bir tür değildir fakat ülkemizde gün geçtikçe sayısının azaldığını ve eski zamanlara göre daha az görüldüğünü söyleyebiliriz. Avcılar tarafından sık sık avlanan türler arasında yerini bulmaktadır. Gaga uzunluğu yaklaşık olarak 5-6 santim kadardır. Ormanlarda ağaçların ve çalılıkların arasında, tarlalarda ve kuru yaprakların bulunduğu açık arazilerde görülebilirler. Böcek, kurt, solucan gibi canlı türleri ile beslenirler. Ülkemizde kış aylarında görülmektedirler. Mart ve Nisan aylarında Orta, doğu, kuzey Avrupa ve Rusya’ya göçerek kuluçkaya yatarlar. Orman içinde yoğun çalılıkların altında yumuşak toprağa açmış olduğu çukura 4-5 kadar yumurta bırakmaktadır. Kuluçka süresi 20 ile 23 gün arasındadır. Çok hareketli bir kuş türü olmamakla birlikte insanlarla karşılaştıklarında aniden havalanarak alandan uzaklaşır.

Karyotip analizi, kromozomların büyüklüğü, boyutu ve sayısını tespit etmeye yarayan bir genetik yöntemidir. Karyotip analizi sayesinde kusurlu kromozomların ve fazladan/eksik kromozomların tespit edilmesi mümkündür. Bu yöntem aracılığıyla Down Sendromu gibi durumları da teşhis edebilmekteyiz. Buna ek olarak, karyotip analizini şu nedenlerle yapmak mümkündür:

Karyotip analizinin aşamalarını anlayabilmek için, öncelikle bazı terimler hakkında bilgi sahibi olmamız gerekir:

Evrimsel süreçle ilgili anlaşılması en güç kavramlardan biri, bir özelliğin nasıl değiştiği ve türlerin nasıl farklılaştığıdır. Örneğin ortalama boyu 20 santimetre olan bir canlının boyu nesiller içerisinde nasıl 2 katına, 40 santimetreye çıkabilir? Daha kritik bir soru, eğer ki popülasyon içerisinde yeterince çeşitlilik olmaması durumunda, bu tür bir evrimin gerçekleşip gerçekleşemeyeceğidir. Yani boy ortalaması 20 santimetre olan bir popülasyonun içerisindeki en uzun bireyler 22 santimetreyse ve daha uzun bireyler yoksa, nasıl olur da popülasyonun boy ortalaması 40 santimetreye çıkabilir? Diyelim ki yeterli çeşitlilik var, bu durumda evrim nasıl meydana gelir? İşte bu makalemizde bu konuları inceleyerek, evrensel olarak evrimin nasıl işlediğini anlamanızı sağlamayı hedefleyeceğiz. Eğer ki bu yazımızı tam olarak sindirebilirseniz, evrimin nasıl işlediğini ileride karşınıza çıkabilecek herhangi bir örnek dahilinde, rahatlıkla yorumlayabileceğinizi umuyoruz. Fakat bu yazıyı okumadan önce, evrimin temel mekanizma ve işleyişini öğrenmek adına bu dizimizin ilk yazısı olan "Evrim'in İşleyişi - 1: Genel Kavramlar, Mekanizmalar ve Yöntemler" başlıklı makalemizi okumanızı tavsiye ederiz. Hemen konuya girelim:

Evrimin nasıl meydana geldiği üzerinde kafa yorarken insanların düştüğü temel hatalardan birisi, evrimi türümüz üzerinden düşünmektir. Esasında bunu elbette yapabilirsiniz, zira insan türleri de evrimsel süreç sonunda var olmuş hayvan türleridir; ancak insan üzerinde düşünmenin ufak bir sıkıntısı vardır: türümüz, vahşi doğadan izole bir yaşam stiline geçtiği ve buna adapte olduğu için, istisnasız olarak geriye kalan tüm türlerin geçirdiği evrimsel değişimlerden bir miktar uzaklaşmıştır. Elbete türümüz halen, her nesilde evrim geçiriyor; ancak söz konusu Homo sapiens olduğunda bu evrim daha çok mikroevrim düzeyinde, fiziksel değişimlerin çok çok daha yavaş yaşandığı bir evrim olmakta. Bu yüzden bir türün dış görünümünün evrim sebebiyle değişimi görülmek isteniyorsa, insan türü üzerinden gitmek pek de mantıklı bir "ilk adım" olmayacaktır. Yine de, bu konuyla ilgili olarak "İnsanların evrimi sona mı ermiştir? İnsan üzerinde Evrim Mekanizmaları nasıl işler?" başlıklı makalemizi okuyarak, bu yazımızda vereceğimiz örnekleri nasıl insanlara genişletebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Uzun lafın kısası, tıpkı genetik deneylerinde yaptığımız gibi, gözlemlemek istediğimiz unsuru (evrimi) kolaylıkla görebileceğimiz, uygun bir model organizma seçmek, incelememizin kolay ve sıkıntısız gerçekleşebilmesi için önem arz eder. Bu sebeple, insan gibi bir tür üzerinden evrimi incelemek yerine, vahşi yaşam dahilinde bulunan bir türü ele almak çok daha kolay olacaktır.

Birçok insan uçak penceresinden bakarak bile, yani yaklaşık 10.000 metre yüksekten bile Dünya'nın küreselliğini az çok kestirebilecektir. Ancak merak etmiş olabilirsiniz, yerden ne kadar yükseğe çıkarsak Dünya'yı tam bir bilye olarak görebilirsiniz?

Bunun için kesin bir mesafe yoktur; çünkü bu birazcık görüş alanınıza ve "bilye"den kastınızın ne olduğuna bağlıdır. Gözünüzün dibindeki bilye de "bilye"dir, vücudunuzdan 15 santimetre uzakta tuttuğunuz bilye de "bilye"dir; ancak ikincisi daha net ve güzel gözükür.

Elektromanyetizma, elektriksel yükleri ve onlarla ilişkili alan ve kuvvetleri inceleyen bilim dalıdır. Elektrik ve manyetizma, elektromanyetizmanın iki yönüdür.

Elektrik ve manyetizma, uzun bir süre boyunca ayrı kuvvetler olarak düşünülmüştü. Ancak 19. yüzyılda birbirleriyle ilişkili olgular olarak görülmeye başladı ve nihayetinde bunların gerçekten de aynı kuvvetin farklı parçaları olduğu keşfedildi.

Öğrencileri yapay zekanın yön verdiği bir dünyaya hazırlamak, üniversiteden çok önce başlıyor. South Florida Üniversitesi (USF), Tampa Bay bölgesi ve ülke genelindeki sınıflara yapay zekayı entegre etmek için okul öncesinden 12. sınıfa kadar olan eğitimcilerle işbirliği yaparak gelecek nesillerin temel becerileri erken yaşta geliştirmelerini sağlıyor.

USF Eğitim Fakültesi’nden Profesör Zafer Ünal, öğretmenler için 1.000’den fazla ücretsiz yapay zekâ aracı içeren çevrimiçi bir platform olan TeacherServer’ı geliştirdi. 2024’te hayata geçirilen platformun kullanıcı sayısı kısa sürede patladı. Bugün yaklaşık 1,25 milyon öğretmen, ders planlama, sınav hazırlama, sunum oluşturma gibi işlerde bu araçlardan faydalanıyor. Ünal şöyle diyor:

Disk hernisi ("omurga fıtığı" veya "omur fıtığı"), genellikle omurgaya aşırı yüklenme ya da travma nedeniyle omurlar arasındaki yastıklama ve bağ dokusunun yaralanmasıdır. Sırt ağrısı, vücudun farklı bölgelerinde ağrı veya duyum ve fiziksel sakatlık ile sonuçlanabilir. Birazdan daha detaylıca göstereceğimiz gibi bir omurilik diski, daha sert, kauçuksu bir dış halka içine yerleştirilmiş yumuşak, jöle benzeri bir merkeze (çekirdeğe) sahiptir ve çekirdeğin bir kısmı, halkada oluşan bir yırtık nedeniyle dışarı çıktığında, disk çıkıntısı (İng: "bulging") oluşur.

Omurga fıtığı sıklıkla, anulus fibrosus olarak bilinen dış halkanın yaşa bağlı dejenerasyonu ile ilişkilidir, ancak normalde travma veya kaldırma ya da bükme ve gerilme ile tetiklenir.^[1]Omur gövdelerinde, arka uzunlamasına olan bağın (ligaman) ön boyuna olan bağa göre göreceli darlığı nedeniyle, yırtılma neredeyse her zaman posterolateral, yani arka/yan taraflardadır.^[1] Disk halkasındaki bir yırtık, iltihaplanmaya neden olan kimyasalların salınmasına neden olabilir ve bu da sinir kökü sıkışması olmasa bile şiddetli ağrıya neden olabilir.

Yeni kitabı için Texas Üniversitesi Akıl Hastanesi'nin deposunda tutulan insan beyinlerini fotoğraflayan Adam Voorhes, eşsiz bir keşfe imza attı: hiçbir kıvrımı olmayan bir insan beyni! Birleşik Krallık Parkinson Beyin Bankası yöneticisi David Dexter, New Scientist dergisine yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Beyindeki yarık (sulkuslar) ve katlanma (giruslar) yapılarının oluşmamasına nedeni, çok nadir rastalanan bir hastalık olan lisensefalidir. Lisensefali, kelimenin tam anlamıyla "düz beyin" demektir. Bu hastalığa, embriyonik gelişim sırasında düzgün şekilde göç edemeyen nöronlar neden olmaktadır. Bu konuyla ilgili akademik düzeydeki bir araştırmayı Türkçe olarak buraya tıklayarak okuyabilirsiniz. Hastalığın Miller-Dieker Sendromu ve Walker-Warburg Sendromu da ilişkili olabileceği tespit edilmiştir. Hastalığın hiçbir tedavisi bulunmamaktadır.