Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?

Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?
5 dakika
14,051
Tüm Reklamları Kapat

Bilinçsiz şehirleşme ve iklim değişikliği, 21. yüzyılın en önemli sosyo-ekolojik sorunlarından biridir. Bu iki güncel konunun ortak sonuçları artan insan popülasyonu ile şiddetlenmekte, buna bağlı olarak da yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Bunun yarattığı ekolojik sorunlardan biri de bu yazımızda inceleyeceğimiz Kentsel Isı Adası etkisidir.

Kentsel Isı Adası etkisi, şehirdeki ortalama hava sıcaklığı değerlerinin kırsal alanlara göre daha yüksek olmasıdır. Yapılan ölçümlere göre bu hava sıcaklığı farkları 3-4°C olabilmektedir - ki bu da ciddi bir farktır. Ayrıca, basit anlatımda söylediğimiz “kırsal alan” tabiri çok genel bir tabir olup, bu sıcaklık farkları şehrin göbeğinde, 2.5 hektar büyüklüğünde bir yeşil alanda bile rahatlıkla gözlemlenebilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Kentsel Isı Adası
Kentsel Isı Adası
Kentsel Isı Adası Etkisi ve Serin Çatılar

Kentsel Isı Adaları Nasıl Oluşur?

Gün içerisinde güneş ışınları yeşil alanların aksine bina malzemeleri, kiremit çatılar, asfalt ve kaldırımdan oluşan yollar tarafından daha fazla emilir ve ortamın sıcaklık değerlerini arttırır. Gece olduğunda ise, emilen ısı ortama yayılmaya başlar ve böylelikle oluşan sıcaklık farkları gün boyu etkisini devam ettirir.

Bununla birlikte, yağış suları geçirimsiz kent yüzeylerinde hızla drene olur ve böylelikle toplam buharlaşmayı ("evopatranspirasyon") azaltır. Bunun sonucunda, evopatranspirasyon azaldığından dolayı ısı kaybı kısıtlanmış olur ve ısı döngüsünü azalttığı için kentlerdeki hava sıcaklığını arttıran bir etken hâline gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Bir diğer önemli faktör ise, atmosfere yoğun karbon salınımıdır. Bacalardan, araba egzozlarından vb. yayılan karbon gazları sadece küresel düzeyde değil yerel düzeyde de sıcaklığı arttıran ciddi bir unsurdur. Üstelik, yüksek ve yoğun yapılaşmaların olduğu kentlerde doğal hava koridorları engellenmekte ve kirleticilerin dağılmasını olanaksız hale getirmektedir.

Kentsel Isı Adalarının Olumsuz Etkileri

Kentsel Isı Adası etkisi, özellikle sıcak iklimlerde yaşayan insanlar için yılın belli bir döneminde yaşam konforu eşiğini aşacak seviyelere ulaşabilmektedir. Dolaylı olarak da, sağlık sorunları, soğutma için tüketilen enerji miktarında artış, hava kirliliği ve su sıkıntısı gibi olumsuzluklar ortaya çıkartmakta, hatta bölgesel ölçekte iklim değişikliklerine sebep olabilmektedir.

Araştırmalar

Kentsel Isı Adası (KIA) etkisi uzun yıllar meteorolojik yer istasyonlarından veya sabit ya da gezici araçlardan yapılan termometre ölçümlerine dayalı olarak çalışılmıştır. Ancak Uzaktan Algılama teknolojilerinin ortaya çıkışı ve yaygınlaşması, yüzey sıcaklığı ile ilgili parametrelerin mekansal dağılımının daha iyi temsil edilmesini sağlayarak KIA gözlemine yeni boyutlar ve araştırma olanakları kazandırmıştır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bununla alakalı olarak; yapılan bir çalışmada, İzmit kentinin gündüz ve gece sıcaklık farkları araştırılmıştır. Landsat 8 uydu görüntülerinin termal bantlarından dönüştürülerek elde edilen “yüzey sıcaklığı” haritası oluşturulmuştur. Daha kolay bir şekilde anlaşılabilmesi için de düşük çözünürlükte kuantize edilmiştir.

İzmit Kenti Arazi Kullanım Haritası (Landsat Pankromatik bandı üzerinde)
İzmit Kenti Arazi Kullanım Haritası (Landsat Pankromatik bandı üzerinde)
Kentsel Isı Adası Etkisinin Uzaktan Algılama İle Tespiti ve Değerlendirilmesi: İzmit Kenti Örneği
a) Yüzey Sıcaklığı (gündüz), b) Yüzey Sıcaklığı (gece)
a) Yüzey Sıcaklığı (gündüz), b) Yüzey Sıcaklığı (gece)
Kentsel Isı Adası Etkisinin Uzaktan Algılama İle Tespiti ve Değerlendirilmesi: İzmit Kenti Örneği

Görüldüğü üzere, kentsel alanların dışında kalan yerlerin gündüz ve gece arasındaki sıcaklık farkları daha belirginken, kentte tam aksine hem gündüz hem gece sıcaklık değerleri çok daha yüksek seviyelerdedir.

Yine bu çalışmaya benzer bir çalışma da 2017 yılının Mayıs ayında İstanbul ilinde yapılmış ve yine termal uzaktan algılama teknikleri kullanılmıştır. Landsat 8 uydu termal bantları ile yüzey sıcaklık değerleri hesaplanmış ve arazi yüzey sıcaklığı dağılımı haritası oluşturulmuştur.

İstanbul İli Arazi Yüzey Sıcaklığı Dağılımı Haritası
İstanbul İli Arazi Yüzey Sıcaklığı Dağılımı Haritası
Uzaktan Algılama ve CBS'nin Yüzey Sıcaklığı ve Kentsel Isı Adası Tespit ve Analizinde Uygulanması

Bu haritaya göre, en yüksek ve en düşük sıcaklık değerleri sırasıyla 44,96°C ve 21,17°C olarak tespit edilmiştir. En sıcak ve en soğuk noktalar arasında sıcaklık farkı ise yaklaşık olarak 24°C olarak hesaplanmıştır. Şunu özellikle belirtmekte fayda var; yapılan bu ölçümler hava sıcaklığı ölçümü değil, yüzey sıcaklığı ölçümüdür ve bundan dolayı bu denli sıcaklık farklarının oluşması belirli açılardan olağandır. Fakat bununla beraber, kentsel alanların yeşil alanlara göre sıcaklığı ne denli fazla absorbe edebildiğini göstermesi açısından çarpıcı bir etkiye sahiptir.

Buna ek olarak; aşağıdaki görselde ise, edinilen bilgilerden hareketle en yüksek yüzey sıcaklığına sahip bölgeler Isı Alanı Yoğunluğu İndeksi kullanılarak İstanbul Isı Adası Dağılımı Haritası oluşturulmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Isı Alanı Yoğunluğu İndeksine Göre İstanbul Isı Adası Dağılımı Haritası
Isı Alanı Yoğunluğu İndeksine Göre İstanbul Isı Adası Dağılımı Haritası
Uzaktan Algılama ve CBS'nin Yüzey Sıcaklığı ve Kentsel Isı Adası Tespit ve Analizinde Uygulanması

Yapılan başka bir çalışmada ise, betonun ağaçlara, yapraklara kıyasla ısıyı ne kadar fazla emebildiği araştırılmıştır. Termal kamera ile saat 12’de yapılan ölçümlerde, evlerin üzerindeki sarmaşıklar (yaşayan duvar, İng: "living wall") hemen yanı başındaki duvara göre (boş duvar, İng: "empty wall") 7°C gibi bir sıcaklık farkı ortaya çıkmıştır. Böylelikle, beton duvarların yeşil alanlara göre ısıyı ne kadar fazla emebildiği ortaya koyulmuştur.

Saat 12:00 Yüzeyin Yaşayan Duvar ve Boş Duvar Yüzey Sıcaklığı a) orijinal görünüm b) termal kamera görünüm
Saat 12:00 Yüzeyin Yaşayan Duvar ve Boş Duvar Yüzey Sıcaklığı a) orijinal görünüm b) termal kamera görünüm
Yaşayan Duvarların Kentin Isı Değişimine Etkisi

Sonuç

Sonuç olarak; bu önemli araştırmalar ile birlikte anlıyoruz ki, kentsel alanlar içerisinde; kent ormanları, yeşil alanlardan oluşan parklar, peyzaj alanları, sokaklarda ve caddelerde ağaçlık alanların daha fazla olması, yol ve binaların dış cephe malzemelerinin daha açık renklerde kullanılması, yeşil çatı uygulamaları ve tüm bunlara uygun şehir planlamalarının yapılması (örneğin, Barselona şehrinde olduğu gibi bir geometrik düzende şehirleşme) sayesinde Kentsel Isı Adası oluşumunu azaltabiliriz ve şehirleri daha yaşanabilir yerler hâline getirebiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Korkutucu! 3
  • Muhteşem! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Khorrami, et al. (2019). Uzaktan Algılama Ve Cbs'nin Yüzey Sıcaklığı Ve Kentsel Isı Adası Tespit Ve Analizinde Uygulanması. ResearchGate. | Arşiv Bağlantısı
  • İ. Tozam, et al. (2018). Kentsel Isı Adası Etkisi Ve Serin Çatılar. Catider. | Arşiv Bağlantısı
  • R. Demir, et al. (2016). Yaşayan Duvarların Kentin Isı Değişimine Etkisi. Uzalcbs. | Arşiv Bağlantısı
  • D. Gerçek, et al. (2014). Kentsel Isı Adası Etki̇si̇ni̇n Uzaktan Algılama İle Tespi̇ti̇ Ve Değerlendi̇ri̇lmesi̇: İzmi̇t Kenti̇ Örneği̇. Uzalcbs. | Arşiv Bağlantısı
  • Ç. Şimşek, et al. (2012). İstanbul Metropoliten Alanında Kentsel Isınmanın Azaltılmasında Yeşil Alanların Önemi. Megaron. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/12/2023 10:28:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9584

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Balıklar
Psikiyatri
Uzay Aracı
Covıd-19
Görme
Ahlak
Hominid
Koku
Yörünge
Patlama
Primatlar
İyi
Kromozom
Jinekoloji
Beslenme
Yakınsak Evrim
Enerji
Karbonhidrat
Öğrenme Teorileri
Şehir
Mikrop
Hukuk
Bilgi
Zehir
Zehirli Mantar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Kalaycık, et al. Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?. (27 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 4 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9584
Kalaycık, B., Bakırcı, Ç. M. (2020, November 27). Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?. Evrim Ağacı. Retrieved December 04, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9584
B. Kalaycık, et al. “Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/9584.
Kalaycık, Berkay. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kentsel Isı Adası Nedir? Nasıl Oluşur? Nasıl Önleyebiliriz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 27, 2020. https://evrimagaci.org/s/9584.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close