Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?

7 dakika
2,857
Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir? Chicago Sun-Times
Bir Dalı Gövdesinden Ayrılıp Yolun Üzerine Düşmüş Bir Ağaç
Tüm Reklamları Kapat

Yol ağaçları, kent ormanları, peyzaj bahçeleri... Hepsi, şehir ekosistemi için oldukça gerekli ve faydalı unsurlardır. Şehrin sıcaklığını düşürürler, biyoçeşitliliği artırırlar, rekreasyonel ("boş zaman aktivitesi" için) hizmet/ortam sağlarlar ve görsel kaliteyi artırırlar. Ancak bir sorun vardır: Bu bahsettiğimiz unsurları oluşturanlar, birer "canlıdır". Dolayısıyla, onlar da her canlı gibi hastalanabilir, "kusurlu" bir takım özellikleri olabilir ve hatta belli bir zaman sonra ölebilir. Haliyle, tüm bu faktörler zaman içinde, insanlar veya diğer canlılar için yaralanma veya ölüme yol açabilen birer risk faktörü haline gelebilir. Bu nedenle bu risk faktörlerini tanımak ve bunlara yönelik doğru önlemleri almak önemlidir.

Ağaçların Barındırdığı Risk Faktörleri

Ağaçlar, her bir özelliği bakımından, doğal ortamlarında aslında bir normal dağılım ("çan eğrisi") oluşturuyor olsa da, şehir ekosisteminde bu farklıdır. Çünkü şehir ekosisteminde insanlar, ağaçların yaşam alanlarına doğrudan veya dolaylı olarak müdahale ederler ve normal dağılımı bir nebze bozarlar. Örneğin yol çalışmaları, ağaç köklerine zarar verebilirken, devasa boyutlara sahip evler ağaçlar üzerine gölge yaptıkları için, ağaçların ışık alımını azaltırlar ve gelişimini kısıtlayabilirler. En nihayetinde, bu gibi etkenlerin doğal bir sonucu olarak ağaçlarda olağandışı hastalıklar ve ölümler meydana gelmeye başlar. Bunlardan kaynaklı risk faktörlerine biraz daha yakından bakalım.

Çürüme, Kovukluluk veya Çatlama

Ağacın dip ve gövde kısmında, %40'tan fazla çürüme, kovukluluk veya çatlama meydana gelmiş olması, o ağacı "yüksek riskli" yapmaya tek başına yeterli bir faktördür. Çünkü ağaç, hem mekanik direncini ciddi oranda kaybeder, hem de su gibi besin maddelerini gerekli bölümlerine götürememeye başlar. Bu da, yine doğal olarak kurumaya veya ölüme yol açabilen bir faktör olarak karşımıza çıkar ve devrilme gibi durumları doğurabilir. Bu ağaçlar, insanların o çevreyi kullanma yoğunluğuna göre her sene kontrol edilmeleri gerekmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Gövdesinin Büyük Bir Kısmı Çürümüş Bir Doğu Çınarı
Gövdesinin Büyük Bir Kısmı Çürümüş Bir Doğu Çınarı
Berkay Kalaycık

Kuru Dal Varlığı

Ağaçta iri boyutta kuru dal varlığı da "yüksek riskli" bir faktördür. Bu durum, karşımıza iki şekilde çıkmaktadır: Kurumuş ancak ana gövdeye hala bağlı olan dallar ve kuruduktan sonra kırılıp yere düşmemiş, fakat ağacın üzerinde asılı kalmış olan dallardır - ki bu durum, bu bölümdeki en riskli durumu ifade eder. Çünkü ufacık bir rüzgarla bile tehlike yaratma potansiyeline sahiptir. Bunlar, ilgili kişiler tarafından acilen ağaç üzerinden temizlenmelidir. En fazla görülen zaman ise, tahmin edileceği üzere, kuvvetli rüzgârların esmesinden hemen sonraki zamandır. Tavsiyemiz, büyük bir ağacın altına oturmadan önce mutlaka, kısa bir süre boyunca ağacı kontrol etmenizdir; çünkü ağaçlardan düşen her zaman elma olmayabilir.

Bir Doğu Çınarında Görülen Kuru Dal Varlığı
Bir Doğu Çınarında Görülen Kuru Dal Varlığı
Berkay Kalaycık

Köklerin Doğrudan Zarar Görmesi

Ağacın köklerinin doğrudan zarar görmüş olması ise bir başka yüksek risk faktörüdür. Bu durum da doğal olarak en fazla, şehir ekosisteminde yaşayan ağaçlarda görülür; çünkü şehirlerde yapılan yol ve altyapı çalışmalarında, ağaçların kökleri, mekanizasyon nedeniyle ister istemez zarar görebilir ve bu da ağacın mekanik direncini kırması nedeniyle devrilme riskleri doğurabilir. Bunun dışında, besin maddelerinin kökler tarafından alımı ve gerekli kısımlara iletimi de kısıtlanacağı için, gelecekte kuruma ve ölüm gibi başka yüksek riskler de doğurabilir.

Kök Yayılım Alanının Zarar Görmesi

Ağacın kök yayılım alanının zarar görmüş olması ise, doğrudan zarar görmüş olmasına göre daha düşük bir riske sahiptir; ancak yine de potansiyel bir risk faktörüdür. Çünkü ağaçlar gelişimlerini sürdürürken köklerini de olabildiğince geliştirmeye çalışırlar. Bunun nedeni, anlaşılacağı üzere, daha fazla besin maddesine ulaşım ve daha fazla mekanik direnç sağlamaktır. Fakat bu gelişimi yaparken, eğer karşılarına bir engel çıkarsa, ağaçta kök kıvrılmaları meydana gelir ve bu da yine ağacın devrilmesine ya da yine dolaylı olarak zarar görmesine neden olabilir.

Eğiklik Durumu

Ağacın 40 dereceden fazla eğik olması yine bir başka yüksek risk faktörüdür. Ancak bu kısımda anlaşılması gereken şey fototropizma olayıdır. Çünkü doğadaki her bitki ışığa ulaşmak için bir miktar eğilebilir. Bu durum, onun ışığa ulaşmasının, dolayısıyla hayatta kalmasının, mekanik direncinin düşmesinden daha kritik bir öneme sahip olduğunu bize gösterir. Fakat bazı ağaçlar, başlangıçta da bahsettiğimiz gibi ya binaların ya da başka ağaçların gölgelemesine maruz kaldığı için bu eğikliği bir miktar daha artırabilir. Bunun dışında, bir kök rahatsızlığı bulunması nedeniyle de ağaçta ciddi bir eğiklik söz konusu olabilir. Bunlar her zaman "net ve kolay bir şekilde" belirlenemeyeceği için, mühendisler "40 derece ve daha fazla" eğik olan ağaçları "yüksek riskli" olarak belirleyerek, belirli bir standarda koymaya çalışmışlardır.

Tüm Reklamları Kapat

40 Dereceden Daha Fazla Eğik Bir Doğu Çınarı
40 Dereceden Daha Fazla Eğik Bir Doğu Çınarı
Berkay Kalaycık

Zayıf Dal Varlığı

Eğer ki ağaç, iç veya dış etkenler nedeniyle herhangi bir zarara uğradıysa (örneğin, fotosentetik organlarını, yani yapraklarını kaybettiyse), gövde içinde uyku halinde bulunan tomurcuklar uyanarak, yine gövdeden dışarıya doğru uzamaya başlayacaklardır. Bunlara su sürgünü, dallanma şekline ise epikormik dallanma adı verilir. Oluşan bu zayıf dal birlikleri, ağaçta bulunan diğer dallara kıyasla çok daha dirençsiz olacağı ve teknik nedenlerden dolayı gelişimini sağlıklı bir şekilde devam ettiremeyeceği için, kırılmaya ve dökülmeye fazlasıyla müsait olurlar. Her ne kadar iri bir dal olarak nitelendirilmeseler de, ana gövdeye zayıf bir şekilde tutunmasından dolayı her zaman risk yaratmaya açıktır. Bu dallanma biçimi, aynı zamanda, ağacın halihazırda başka sorunları olduğunu bize göstermesi açısından da önemlidir.

Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?

Bu, her zaman tartışma konusu olabilecek, kritik bir sorudur. Sonuçta, ilgilendiğimiz konunun ana sorumlusu bir canlıdır ve bizim tarafımızdan yapılacak her müdahale, onun üzerinde kötü etkiler bırakabilme potansiyeline sahiptir. Ancak bu yazıda, bu konunun etik kısmından çok, mühendislik tarafına yoğunlaşacağız ve insanlar ile canlılar arasında bir denge kurma anlayışını gütmeye çalışacağız.

Elbette yapılması gereken şey, ilk olarak ağaç risk değerlendirmesi yapmak ve elde edilen risk bulgularına göre periyodik olarak belirlenmiş bakımlar yapmaktır. Bu bakımların asıl kısmını ise, budama oluşturur. Ağacı hasta etmeyecek düzeyde olması şartıyla; kuruyan, birbirinin gelişimini veya ışık alımını engelleyen dallar, ağaç üzerinden uzaklaştırılması gerekir. Bu sayede, sadece insanlar ve diğer canlılar için risk azaltılmış olmakla kalınmaz; aynı zamanda, doğru yapılmış bir budama sayesinde ağaç daha iyi bir yapısal forma sahip olabilir ve ağacın çiçeklenme miktarı artırılabilir.

Ancak burada asıl dikkat edilmesi gereken nokta, "doğru budama" yapılmasıdır. Çünkü yanlış eller tarafından yapılmış bir budama - ki buna halk arasında "kabak budama" denir"- ağacın gerektiğinden fazla fotosentetik organlarının kaybolmasına yol açacak ve bu da dolaylı olarak, ağacın çeşitli kusurlarla baş etmesine ve hastalıklara açık olmasına yol açacaktır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Bunların dışında, eğer ki ağaç tamamıyla kurumuş ise -ki buna da "dikili kuru" denir- kesilmek mecburiyetinde kalınacaktır. Çünkü ağaç tamamen ölmüş vaziyettedir ve artık yapılması gereken tek şey budur; eğer ki kesilmezse, kontrolsüz olarak devrilme meydana gelebilir ve bu da ciddi sorunlara yol açabilir. Ancak elbette bu, her zaman için en son seçenektir. Bununla birlikte, şunu da belirtmekte fayda var: Bu kesilme durumu ,şehir ekosistemi içinde kabul görmekle birlikte, orman ekosistemi içerisinde herhangi bir risk unsuru yaratmayacağı için, oradaki biyoçeşitliliği artırması ve canlılara barınak sağlaması bakımından ölü odun olarak ormanda bırakılması uygun görülmektedir.

Sonuç

Sonuç olarak; eğer bu şekilde, tüm önlemlerimizi doğru bir şekilde planlarsak ve uygularsak ağaçların, biz insanlara ve diğer canlılara yaratabileceği tehlikeleri en aza indirmiş oluruz. Aynı zamanda ağaçların da, yaptığımız bu doğru işlemler sayesinde şehir ekosistemindeki yaşamlarını daha iyileştirmiş oluruz. En nihayetinde, tüm bunları sağlayarak, insan-doğa dengesini bilime bağlı kalarak sağlıklı bir şekilde kurabilmiş oluruz!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
10
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 7
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • J. D. Pokorny. (2003). Urban Tree Risk Management: A Community Guide To Program Design And Implementation. Yayınevi: US Forest Service.
  • M. Norris. (2007). Tree Risk Assessments: What Works - What Does Not - Can We Tell?. ISAAC Conference Perth. | Arşiv Bağlantısı
  • Purdue University. How To Identify Tree Defects And What To Do About It?. (19 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 4 Temmuz 2021. Alındığı Yer: Purdue University | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 07:49:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10671

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Zihin
Keşif
Diş Hastalıkları
Bilimkurgu
İletişim
Kalori
Habercilik
Saç
Antarktika
Mitler Ve Gerçekler
Mers
Manyetik
Doğa Olayları
Yiyecek
Editör Seçkisi
Evrimsel Tarih
Mantık
Köpek
İnfografik
Higgs Bozonu (Parçacığı)
Bitki
Coronavirus
Dinozorlar
Gün
Genom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Kalaycık, et al. Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?. (6 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 14 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10671
Kalaycık, B., Bakırcı, Ç. M. (2021, July 06). Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?. Evrim Ağacı. Retrieved December 14, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10671
B. Kalaycık, et al. “Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 Jul. 2021, https://evrimagaci.org/s/10671.
Kalaycık, Berkay. Bakırcı, Çağrı Mert. “Şehirdeki Ağaçlar Ne Kadar Riskli Olabilir? Buna Uygun Hangi Önlemleri Almamız Gerekir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 06, 2021. https://evrimagaci.org/s/10671.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close