Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kadmiyum

Kadmiyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

Kadmiyum Wikipedia
Kadmiyum
4 dakika
5,402
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 48. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Kadmiyum, sembolü "Cd" ve atom numarası 48 olan kimyasal bir elementtir. Bu yumuşak, gümüşi beyaz metal, grup 12'deki diğer iki kararlı metal olan çinko ve cıva ile kimyasal olarak benzerdir. Çinko gibi bileşiklerinin çoğunda +2 oksidasyon durumu gösterir ve cıva gibi, 3'ten 11'e kadar olan gruplardaki geçiş metallerinden daha düşük bir erime noktasına sahiptir. Dünya'nın kabuğundaki ortalama kadmiyum konsantrasyonu milyonda 0,1 ile 0,5 parça (ppm) arasındadır.

Kadmiyum, çoğu çinko cevherinde küçük bir bileşen olarak bulunur ve çinko üretiminin bir yan ürünüdür. Kadmiyum, uzun süre çelik üzerine korozyona dayanıklı kaplama olarak kullanılmış ve kadmiyum bileşikleri kırmızı, turuncu ve sarı pigmentlere sahip olarak camı renklendirmek ve plastiği stabilize etmek için kullanılmaktadır.

Fiziksel Özellikler

Kadmiyum yumuşak, dövülebilir, sünek, gümüşi-beyaz iki değerlikli bir metaldir. Pek çok açıdan çinkoya benzer, ancak karmaşık bileşikler oluşturur. Diğer metallerin çoğunun aksine kadmiyum korozyona dayanıklıdır ve diğer metaller üzerinde koruyucu bir plaka olarak kullanılır. Dökme metal olarak yani sıvı haldeyken kadmiyum suda çözünmez ve yanıcı değildir; ancak toz halindeyken yanabilir ve zehirli dumanlar salabilir.

Kimyasal Özellikler

Kadmiyum genellikle +2 oksidasyon durumuna sahip olmasına rağmen, +1 durumunda da bileşikleri mevcuttur. Kadmiyum ve benzer elementler, elemental veya genel oksidasyon durumlarında kısmen dolu d veya f elektron kabuklarına sahip olmadıklarından her zaman geçiş metalleri olarak kabul edilmezler.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Kadmiyum havada yanarak kahverengi amorf kadmiyum oksit (CdO) oluşturur. Bu bileşiğin kristal formu, çinko okside benzer şekilde ısıtıldığında renk değiştiren koyu kırmızıdır. Oksidasyon durumu +1, kadmiyumun kadmiyum klorür ve alüminyum klorür karışımı içinde çözülerek Cd22+ katyonunu oluşturarak, cıva (I) klorürdeki Hg22+ katyonuna benzer şekilde üretilebilir.[2]

Cd + CdCl2 + 2 AlCl3 → Cd2 (AlCl4)2

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Nadir bir element (yer kabuğunda ton başına yaklaşık 0.2 gram) olan kadmiyum, birkaç mineralde ve bazı cevherlerde, özellikle yan ürün olarak üretildiği çinko cevherlerinde küçük miktarlarda bulunur. Baş çinko cevheri, çinko blend veya sfalerit, esas olarak yüzde 0,1 ila 0,3 kadmiyum içeren çinko sülfitten oluşur. Tüm çinko üretim yöntemleri, sülfitin kavurma yoluyla çinko okside dönüştürülmesiyle başlar.

Kadmiyum, %99,9'un üzerinde saf hale gelene kadar çeşitli aşamalarda işlenerek konsantre hale getirilir. Bazı kurşun cevherleri ayrıca küçük miktarlarda kadmiyum içerir ve yeterli miktarda mevcutsa, çinko izabe tesislerinde kullanılana benzer bir işlem döngüsü ile geri kazanılır. Çin, Güney Kore, Kanada, Japonya ve Kazakistan 21. yüzyılın başlarında kadmiyum arıtmada dünyaya liderlik etti. Üretilen kadmiyumun çoğu, korozyondan korumak için çelik, demir, bakır, pirinç ve diğer alaşımlara elektrolizle kaplanır. Kadmiyum kaplama, özellikle alkali saldırılarına karşı dayanıklıdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Uygulama ve Kullanım Alanları

Kadmiyumun önemli bir uygulaması, katot olarak nikel veya gümüş oksit ile anot olarak ve şarj edilebilir olmasıdır. Elektrikli depolama pillerinde bir kostik potas elektrolit olarak, daha düşük ağırlık, daha uzun ömür ve deşarj edilmiş durumda saklama üzerine stabilitenin istendiği kullanımlar için de kullanılmaktadır. Kadmiyum, alaşımlar elde etmek için birçok ağır metalle birleşir; en önemlileri, lehimleme için kullanılan alaşımlar ve düşük erime noktalı alaşımlardır. Ağır metallere eklenen küçük miktarlarda kadmiyum onları güçlendirir. Bakıra eklenen %1 kadmiyum elektrik iletkenliğinde yalnızca küçük bir azalma ile mukavemetini ve sertliğini artırır. Termal nötronları verimli bir şekilde emdiği için bazı nükleer reaktörler için kontrol çubuklarında kullanılır.

Tarihi

1800'lerin başlarında, Almanya, Hannover'in eczacıları, "kadmia" adı verilen doğal olarak oluşan bir çinko karbonat formunu ısıtarak çinko oksit yaptılar. Bazen ürün saf beyaz olmak yerine renksizdi ve Göttingen Üniversitesinden Friedrich Stromeyer soruna baktığında renk değişikliğini tanımlayamadığı bir bileşene kadar izledi ve bunun bilinmeyen bir unsur olması gerektiğini belirttir. Bunu kahverengi oksidi olarak ayırdı ve lâmba isi (karbon) ile ısıtarak, mineralin adından sonra kadmiyum adını verdiği mavi-gri bir metal örneği üretti. Bu arada, diğer iki Alman bilim adamı Halle'deki Karl Meissner ve Berlin'deki Karl Karsten aynı sorun üzerinde çalışıyorlardı ve ertesi yıl kadmiyum keşfettiklerini açıkladılar.

Etimolojisi

İsim, mineral kalaminin adı olan Latince "kadmiya" sözcüğünden türetilmiştir.

Önlem ve Güven

Kadmiyumun Sağlığa Etkileri

İnsanların kadmiyum alımı esas olarak gıda yoluyla gerçekleşir. Kadmiyum açısından zengin gıda maddeleri, insan vücudundaki kadmiyum konsantrasyonunu büyük ölçüde artırabilir. İnsanlar sigara içtiklerinde önemli ölçüde kadmiyum seviyelerine maruz kalırlar. Tütün dumanı kadmiyumu akciğerlere taşır. Kan, kadmiyum açısından zengin gıdalardan zaten mevcut olan kadmiyumun güçlendirilmesi yoluyla etkilerini artırarak vücudun geri kalanına taşır.

Tüm Reklamları Kapat

Havaya kadmiyum salan tehlikeli atık sahalarının veya fabrikaların yakınında yaşayan kişilerde ve metal rafineri endüstrisinde çalışan insanlarda yüksek maruziyetler meydana gelebilir. İnsanlar kadmiyumda nefes aldığında akciğerlere ciddi şekilde zarar verebilir. Bu ölüme bile neden olabilir.

Kadmiyumun Çevresel Etkileri

Endüstrilerden gelen kadmiyum atıkları çoğunlukla toprağa karışır. Bu atıkların oluşma nedenleri ise çinko üretimi, fosfat cevheri içeriği ve biyo-endüstriyel gübre vb. Kadmiyum atıkları evsel atık yakma ve fosil yakıtların yakılması yoluyla havaya girebilir.

Bir diğer önemli kadmiyum emisyon kaynağı ise suni fosfatlı gübrelerin üretimidir. Tarım arazilerine gübre uygulandıktan sonra kadmiyumun bir kısmı toprağa, kadmiyumun geri kalanı ise gübre üretiminden kaynaklanan atıkların üretim şirketleri tarafından boşaltılmasıyla yüzey sularına karışmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 48. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
15
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 9
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Muhteşem! 1
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ F. A. Cotton, et al. (1999). Advanced Inorganic Chemistry. ISBN: 9780471199571. Yayınevi: Wiley-Interscience. sf: 633.
  • ^ A. F. Holleman, et al. (1985). Lehrbuch Der Anorganischen Chemie. ISBN: 9783110075113. Yayınevi: De Gruyter. sf: 1056-1057.
  • Royal Society of Chemistry. Cadmium - Element Information, Properties And Uses | Periodic Table. Alındığı Tarih: 5 Ocak 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Chemical Element With The Atomic Number Of 48. (7 Eylül 2001). Alındığı Tarih: 5 Ocak 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Lenntech. Cadmium (Cd) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 5 Ocak 2021. Alındığı Yer: Lenntech | Arşiv Bağlantısı
  • Encyclopedia Britannica. Cadmium | Uses, Properties, & Facts. Alındığı Tarih: 5 Ocak 2021. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 23:25:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9874

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Aslan, et al. Kadmiyum. (3 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9874
Aslan, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, February 03). Kadmiyum. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9874
S. Aslan, et al. “Kadmiyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Feb. 2021, https://evrimagaci.org/s/9874.
Aslan, Sevcan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kadmiyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 03, 2021. https://evrimagaci.org/s/9874.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close