Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık?

5 dakika
11,246
İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık? ABC News
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 9 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Birçoğumuz Avrupalılar'ın beyaz insanların atasal popülasyonu olduğunu düşünür. Ancak yapılan yeni bir araştırma, açık tenlilikle birlikte uzun boyluluk ve yetişkinlerde süt sindirebilme gibi özelliklerin Avrupa'ya göreli olarak yakın bir zamanda dahil olduğunu gösteriyor.

Mart 2015'in son haftasında yıllık olarak yapılan 84. Amerikan Fiziksel Antropologlar Birliği Toplantısı'nda sunulan ve sonradan Nature dergisinde yayımlanan bir çalışma, Avrupa'da çok yakın zamanda meydana gelen insan evrimini ve Avrupalılar'ın 8.000 yıl kadar önce hiç de bugünkü hallerine benzemediklerini ortaya koyuyor.

Avrupalılar'ın kökenleri son yıllarda çok fazla araştırılıyor; çünkü bilim insanları, sadece birkaç insanın genomu yerine, antik insanlara ait büyük popülasyonların genomlarını dizilemeyi başardılar. Avrupa'daki birçok farklı kazı alanından çıkarılan 83 antik insanın genomlarındaki önemli DNA bölgelerini kıyaslayan uluslararası bir araştırma ekibi, günümüz Avrupalılar'ının en az 3 farklı antik avcı-toplayıcı ve çiftçi popülasyonunun bir karışımı olduğunu bildirdi. Bu antik insanlar, Avrupa'ya 8.000 yıl kadar önce, birbirinden bağımsız göçlerle ulaştılar. Araştırmaya göre Avrupa'ya bugün Hint-Avrupa Dili olarak bilinen dil grubu, günümüzden 4.500 yıl önce, Karadeniz'in kuzeyindeki steplerden göç eden Yamnaya çobanları tarafından geldi.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdi ise aynı araştırma ekibi, çok güçlü bir Doğal Seçilim baskısı altında olan genlere odaklanarak heyecan verici veriler elde ettiler. Seçilim baskısı altında olan bu genler öylesine avantajlıydı ki, geride bıraktığımız 8.000 yıl içerisinde bu özellikler tüm Avrupa'ya hızla yayıldı. 1000 Genom Projesi sayesinde elde edilen ve günümüzde halen yaşamakta olan Avrupalılar'a ait genleri, antik Avrupalılar'a ait genlerle kıyaslayan ekip, beslenme ve deri rengi ile ilişkilendirilen 5 farklı genin yoğun bir Doğal Seçilim baskısı altında olduğunu gösterdi.

Öncelikle araştırmacılar daha önceden yapılan bir araştırmanın sonuçlarını doğrulayarak işe başladılar. Bu araştırmaya göre Avrupa'daki avcı toplayıcılar süt içerisindeki şekeri 8.000 yıl kadar öncesinde sindiremiyorlardı. Harvard Üniversitesi'nden popülasyon genetikçisi Iain Mathieson ve aynı üniversitede doktora sonrası araştırmacı olarak görev yapan popülasyon genetikçisi David Reich önderliğindeki ekip bu veriyi doğruladıktan sonra, ilginç bir gerçeği daha ortaya koydular: ilk tarımla uğraşan toplumlar da sütü sindiremiyordu! Yakın Doğu'dan yaklaşık 7.800 yıl önce Avrupa'ya gelen çiftçiler ve günümüzden 4.800 yıl önce steplerden Avrupa'ya göç eden Yamnaya göçebeleri, günümüzde yetişkinlerin de sütü sindirebilmesini sağlayan LCT geninin sindirimi sağlayabilen kopyasından yoksunlardı. Yani Avrupa'da süt şekeri olan laktozun sindirilebilmesi, günümüzden en az 4.300 yıl öncesinden daha eskide başlamış olamaz.

Deri rengine gelecek olursak... Araştırma ekibi evrimin birden fazla bölgede iş başında olduğunu ve deriye açık rengi veren 3 farklı gen üzerine etki ettiğini gösterdi. Bu da, Avrupalılar'da yaklaşık 8.000 sene önce, çok daha açık bir ten renginin evrimleştiğine dair karmaşık bir tablo çiziyor. Afrika'dan göç eden modern insanlar Avrupa'ya ilk olarak 40.000 yıl kadar önce ulaştılar ve muhtemelen siyah (veya koyu) deri rengine sahiptiler. Koyu deri rengi, Güneş'i dik alan enlemler için avantajlıdır. Yeni araştırmanın verilerine göre günümüzden 8.500 yıl kadar önce İspanya, Lüksemburg ve Macaristan'daki erken avcı toplayıcıların da koyu deri renkleri vardı. Bu popülasyonlarda, pigmentlerin azalmasına ve dolayısıyla deri renginin beyazlaşmasına neden olan SLC24A5 ve SLC45A2 genleri bulunmuyordu.

Ancak Güneş'in eğik açıyla gelmesinden ötürü açık ten renginin avantajlı olduğu en kuzey bölgelerde inceleme yapan araştırmacılar, buralardaki avcı toplayıcılar için farklı bir tablo keşfettiler. İsveç'in güneyinde bulunan 7.700 yıllık Motala arkeolojik bölgesinden çıkarılan 7 insanda açık deri rengine neden olan SLC24A5 ve SLC45A2 genlerinin ikisi de bulunuyordu. Dahası, bu kişilerde mavi göz rengine ve beyaz ten ile sarı saçlara da katkı sağlayan HERC2/OCA2 genleri de bulunuyordu. Dolayısıyla kuzeyin derinliklerinde yaşayan antik avcı toplayıcılar zaten açık tenli ve mavi gözlüydü; ancak orta ve güney Avrupa'dakiler koyu derilere sahipti.

Tüm Reklamları Kapat

Sonrasında, Yakın Doğu'dan ilk çiftçiler Avrupa'ya ulaştılar. Beraberlerinde de açık renge neden olan genleri getirdiler. Buradaki yerli avcı toplayıcılar ile çiftleşen göçmenlerin açık deri rengine neden olan genlerinden birisi, çok kısa sürede tüm Avrupa'ya yayıldı. Böylece orta ve güney Avrupa'da yaşayanların da deri renkleri açılmaya başladı. Diğer gen varyantı olan SLC45A2 geni ise günümüzden 5.800 yıl öncesine kadar daha nadir bulunuyordu. Ancak o tarihten sonra bu gen de hızla yayılmaya ve görülme sıklığı (frekansı) artmaya başladı.

Ekip aynı zamanda boy uzunluğu gibi karmaşık özellikleri de araştırdı. Bu tür özellikler, birçok genin ortak etkisi sonucunda ortaya çıkarlar. Araştırmalarına göre Doğal Seçilim, günümüzden 8.000 yıl kadar öncesinden başlayarak kuzey ve orta Avrupalılar'da uzun boyluluğa neden olan birden fazla geni seçmişti. Özellikle 4.800 yıl öncesinde gelen Yamnaya göçüyle birlikte bu seçilim etkisi tavan yaptı. Yamnaya popülasyonlarında, diğer popülasyonlara kıyasla uzun boyluluk çok daha sık görülüyordu. Bu da, antik iskeletlerin boylarıyla ilgili ölçümleri doğrulamaktadır. Buna karşılık, Doğal Seçilim İtalya ve İspanya'da kısa boylu insanları günümüzden 8.000 yıl kadar önce desteklemeye başladı. Özellikle İspanyollar, günümüzden 6.000 yıl önce, muhtemelen soğuk iklim ve kötü besin şartları dolayısıyla kısaldılar.

Şaşırtıcı bir şekilde, araştırmacılar güçlü seçilim baskısı altında olan hiçbir savunma sistemi genine rastlayamadılar. Bu durum, özellikle tarımın keşfedilmesi sonrasında hastalıkların artış gösterdiğini iddia eden hipotez ile çelişmektedir.

Araştırma bu genlerin neden bu kadar güçlü bir seçilim baskısı altında olduklarına dair bir bilgi vermiyor. Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden (PennState) paleoantropolog Nina Jablonski'ye göre bunun en olası açıklaması, pigmentasyona neden olan genlerin D Vitamini sentezini en fazlaya (maksimuma) çıkarabilecek şekilde evrimleşmesidir. Kuzey enlemlerinde yaşayan insanlar genellikle D Vitamini sentezleyebilmek için yeterli mor ötesi ışınlara maruz kalamazlar. Bu nedenle Doğal Seçilim, bu problemi çözmek için 2 çözüm üretmiştir: mor ötesi ışınları daha iyi emen açık deri rengi ve/veya içeriğinde bol miktarda şeker ve D Vitamini bulunan sütü sindirebilme yeteneği. Jablonski şöyle söylüyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Avrupalılar'da pigment kaybı sonucu beyaz tenliliğin evriminin, Doğal Seçilim'in kuzey enlemlerindeki insanlar üzerinde etki etmesi sonucu oluşan basit bir tabloya sahip olduğunu düşünürdük. Bu araştırmada elde edilen veriler oldukça eğlenceli. Çünkü evrimin ne kadar yakın bir zamanda işlediğini bize gösteriyor.

Yine PennState'ten olan antropolojik genetikçi George Perry ise şöyle söylüyor:

Bu araştırma bir bireyin genetik potansiyelinin diyet ve bulunulan ortama uyum sağlama tarafından nasıl şekillendirildiğini gösteriyor. Seçilimin nasıl işlediğine dair her geçen gün daha net bir tabloya erişiyoruz.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Muhteşem! 4
  • Bilim Budur! 3
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Magazine | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 15:42:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3468

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Gibbons, et al. İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık?. (4 Nisan 2015). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3468
Gibbons, A., Bakırcı, Ç. M. (2015, April 04). İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık?. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3468
A. Gibbons, et al. “İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 04 Apr. 2015, https://evrimagaci.org/s/3468.
Gibbons, Ann. Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsanın Son 8000 Yıldaki Evrimi: Beyaz Deri Rengi Nasıl Evrimleşti? Sütü Ne Zaman Sindirebilmeye Başladık?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 04, 2015. https://evrimagaci.org/s/3468.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close