Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?

İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü? ThoughtCo
4 dakika
5,221
Evrim Ağacı Akademi: Optik ve Renkler Yazı Dizisi

Bu yazı, Optik ve Renkler yazı dizisinin 6. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Lümen Nedir? Lümen Hesabı Nasıl Yapılır? Lüks ile Lümen Arasındaki Fark Nedir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

İmkânsız renkler, gözlerimizin çalışma şekli sebebiyle göremediğimiz renklerdir. Bu renkleri görememe sebebimiz, renk teorisine göre "karşıt süreç" (İng: "opponent process") olarak bilinen bir olgudur.

Bu Renkler Nasıl Çalışır?

Temelde insan gözünde rengi kaydedip antagonist bir biçimde çalışan 3 tip koni hücresi vardır.

Tüm Reklamları Kapat

  • Maviye karşı sarı
  • Kırmızıya karşı yeşil
  • Karanlığa karşı aydınlık

Koni hücrelerin kapladığı ışığın dalga boyları arasında kesişim vardır. Bu nedenle mavi, sarı, kırmızı ve yeşilden fazlasını görürsünüz. Örneğin beyaz, bir ışık dalga boyu değildir; ancak insan gözü, onu farklı spektral renklerin bir karışımı olarak algılar. Karşıt süreç nedeniyle, hem maviyi hem sarıyı veya hem kırmızıyı hem yeşili aynı anda göremezsiniz. Bu kombinasyonlar, "imkânsız renkler" denen renklerdir.

İmkânsız Renklerin Keşfi

Normalde hem kırmızıyı hem yeşili veya hem mavi hem de sarıyı göremezsiniz; ancak görsel bilimci Hewitt Crane ve meslektaşı Thomas Piantanida, Science dergisinde böyle bir algının mümkün olduğunu iddia eden bir makale yayınladı. 1983 tarihli "Kırmızımsı Yeşil ve Sarımsı Maviyi Görmek Üzerine" başlıklı makalelerinde, bitişik kırmızı ve yeşil şeritleri gözlemleyen gönüllülerin, kırmızımsı yeşil görebildiklerini, bitişik sarı ve mavi şeritleri görüntüleyenlerin ise sarımsı mavi görebildiklerini savundular.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmacılar, görüntüleri gönüllünün gözlerine göre sabit bir konumda tutmak için bir göz takip cihazı kullanarak retina hücrelerini sürekli olarak aynı şeritte uyardı. Örneğin bir koni hücresi her zaman sarı bir şeritle, başka bir koni hücresi ise her zaman mavi bir şeritle uyarıldı. Gönüllüler, şeritlerin sınırlarda birbirlerine doğru soluklaşarak arayüz renginin daha önce hiç görmedikleri hem sarı hem mavi veya hem kırmızı hem yeşil bir renk olduğunu belirtti.

Grafem renk sinestezisine sahip kişilerde de benzer bir durum olduğu bildirilmiştir. Renk sinestezisinde, bir izleyici karşıt renklere sahip farklı kelimelerin harflerini görebilir. Örneğin "Of" kelimesinin kırmızı "o" ve yeşil "f" harflerinin kenarlarında kırmızımsı yeşil renk üretebilir.

Kimerik Renkler

İmkânsız renkler, kırmızımsı yeşil ve sarımsı mavi gibi, ışık spektrumunda oluşmayan, hayali renklerdir. Bir başka hayali renk türü için kimerik renkleri de sayabiliriz. Koni hücreleri yorulana kadar bir renge bakılıp, sonra farklı bir renge bakılarak, kimerik bir renk görülebilir. Bu aslında gözler tarafından değil beyin tarafından algılanan bir ardıl görüntü oluşturur. Kimerik renk örnekleri şunları içerir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • Kendinden ışıklı renkler: Işık yaymasa bile parlıyor gibi görünen renklerdir. Buna örnek olarak yeşile baktıktan sonra beyaza baktığımızda görülen "kendiliğinden parlayan kırmızı"dır. Yeşil koni hücrelerimiz yorulduktan sonra kırmızı görüntü oluşur ve hemen sonrasında beyaza bakmak, kırmızı rengin sanki beyaz üzerinde parlıyormuş gibi görünmesine sebep olur.
  • Zifirî karanlık renkler: Koyu ve doygun renklerdir. Örneğin, "karanlık mavi" parlak sarıya baktıktan sonra siyaha bakılarak görülebilir. Normalde ardıl görüntü koyu mavidir. Siyaha bakıldığında ortaya çıkan mavi, siyah kadar koyu ama aynı zamanda renklidir. Bu renkler yalnızca siyahın üzerinde görülebilir çünkü bazı spesifik nöronlar sadece karanlıkta çalışabilir.
  • Hiperbolik renkler: Bunlar fazla doygun renklerdir. Bir hiperbolik renk parlak bir renge bakıldıktan sonra onu tamamlayan başka bir renge bakmakla görülebilir. Örneğin, macenta rengine bakıldıktan sonra yeşil bir ardıl görüntü oluşur. Eğer macentaya baktıktan sonra yeşil bir şeye bakarsanız, ardıl görüntü "hiperbolik yeşil" olacaktır. Eğer siyah yüzeye baktıktan sonra turuncu bir şeye bakarsanız "hiperbolik turuncu" görürsünüz.

Kimerik renkler görülmesi kolay olan hayali renklerdir. Basitçe ihtiyacınız olan tek şey 30-60 saniye kadar renge odaklandıktan sonra kendinden ışıklı renkler için beyaza, zifirî karanlık renkler için siyaha ve hiperbolik renkler için de tamamlayıcı yüzeye bakmaktır.

İmkânsız Renkleri Nasıl Görürüz?

Kırmızımsı yeşil veya sarımsı mavi gibi imkânsız renkleri görmek daha zordur. Bu renkleri görebilmek için, sarı bir nesne ile mavi bir nesneyi yan yana koyup, iki nesne üst üste gelecek şekilde gözlerinizi şaşı yapın. Aynı durum yeşil ve kırmızı için de geçerlidir. Üst üste gelen bölge, iki rengin karışımı (mavi ve sarı için yeşil, kırmızı ve yeşil için kahverengi), bileşen renklerin her ikisini de içeren noktalı bir alan veya hem aynı anda kırmızı ve yeşil hem de aynı anda sarı ve mavi alışılmadık bir renk halinde görülebilir.

İmkânsız Renklere Karşı Argümanlar

Bazı araştırmacılar, sözde imkânsız renklerin sarımsı mavi ve kırmızımsı yeşilin gerçekten sadece ara renkler olduğunu savunuyor. Po-Jang Hsieh ve ekibi tarafından Dartmouth Üniversitesinde yürütülen 2006 tarihli bir araştırmada, Crane'in 1983‘te yaptığı deney tekrarlanarak, ayrıntılı bir renk haritası elde edildi.[2] Bu teste katılanlar, kırmızımsı yeşil için kahverengiyi (karışık bir renk) tanımladı. Kimerik renkler, iyi belgelenmiş hayali renkler olsa da, imkânsız renklerin olasılığı tartışmalıdır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Optik ve Renkler Yazı Dizisi

Bu yazı, Optik ve Renkler yazı dizisinin 6. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Lümen Nedir? Lümen Hesabı Nasıl Yapılır? Lüks ile Lümen Arasındaki Fark Nedir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
47
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 16
  • Muhteşem! 6
  • İnanılmaz 5
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Üzücü! 2
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
  • ^ H. D. Crane, et al. (1983). On Seeing Reddish Green And Yellowish Blue. Science, sf: 1078-1080. doi: 10.1126/science.221.4615.1078. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. J. Hsieh, et al. (2006). Illusory Color Mixing Upon Perceptual Fading And Filling-In Does Not Result In ‘Forbidden Colors’. Vision Research, sf: 2251-2258. doi: 10.1016/j.visres.2005.11.030. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 11:22:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9716

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. M. Helmenstine, et al. İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?. (14 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9716
Helmenstine, A. M., Kaya, G., Bakırcı, Ç. M. (2020, December 14). İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9716
A. M. Helmenstine, et al. “İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Gülay Kaya, Evrim Ağacı, 14 Dec. 2020, https://evrimagaci.org/s/9716.
Helmenstine, Anne Marie. Kaya, Gülay. Bakırcı, Çağrı Mert. “İmkansız Renkler Nedir? Kimerik Renkleri ve İmkansız Renkleri Görmek Mümkün mü?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Gülay Kaya. Evrim Ağacı, December 14, 2020. https://evrimagaci.org/s/9716.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close