Renk körlüğü, fotopigmentlerde meydana gelen anomalilerden kaynaklanır. Bu pigmentler, gözlerimiz içerisinde bulunan ve koni şekilli renk-algılayıcı moleküllerdir (bunları üreten hücrelere "koni hücreleri" denir). İnsanlarda bu fotopigmentlerin düzgün üretimi için birkaç genin bir arada bulunması gerekmektedir. Eğer ki bu genlerde mutasyon meydana gelirse, birey renk körü olur.
Psödoizokromatik plakalar (PIC'ler veya PIP'ler olarak da bilinir), ilk olarak 1876'da Strazburg'dan Profesör J. Stilling tarafından tasarlandı ve 1883'te kullanılmaya başlandı. Birden fazla plakadan oluşan bu test, çeşitli renk körlüğü biçimlerini tanımlamaya yönelik olarak geliştirilen ve çok hızlı bir şekilde uygulanabilen bir testtir. Test, potansiyel olarak kafa karıştırıcı ve renkli bir arka plana yerleştirilmiş sayıların veya şekillerin tanımlanmasına dayanır.
İlk psödoizokromatik plakalar, günümüzdekinden oldukça farklı görünümdeydi. Örneğin aşağıdaki test, Cassell tarafından 1878'de yayınlanmış Die Prüfung des Farbensinnes beim Eisenbahn und Marinepersonal (Demiryolu ve Denizcilik Personelinde Renk Algısının İncelenmesi) adlı yayınından alınmıştır:
Stilling'in 1889'da belirttiği gibi, hekim, hastanın sadece sayıları okrumasına güvenmemeli, aynı zamanda ondan değişen mesafe veya aydınlatma koşulları altında benzer renkli noktaları seçmesini istemelidir.
Japonya'da üretilen ilk psödoizokromatik testler ise, 1911'de Oguchi Chuta tarafından tasarlanmıştır. Ancak bu testler, sadece Japon İmparatorluk Ordusu askerlerini test etmekte kullanıldı ve sivil popülasyonda kullanılması amacıyla asla yayınlamadı.
Kuşkusuz en ünlü Japon psödoizokromatik testleriyse, 1922-1941 yılları arasında Tokyo İmparatorluk Üniversitesi'nde Oftalmoloji Profesörü olan Ishihara Shinobu (1879-1963) tarafından tasarlanmıştır. Ishihara, Japonca katakana ve hiragana karakterleriyle suluboya olarak elle boyanmış üç el yazması versiyonu ve Arap rakamlarıyla üçüncü bir versiyon üretti. Bu üçüncü versiyon, ilk kez 1917'de Kanahara Trading Company tarafından yayınlanan uluslararası baskısına dönüştü. Kopyalar hızla Batı'da yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Ishihara Plakaları: Renk Körlüğü Testlerinde Hangi İşaretler Var?
Yazının başındaki ana görselde gördüğünüz, Ishihara'nın 38 Plakalı CVD Testi'nden alınmıştır. Genel olarak bu testlere Ishihara Plakaları olarak bilinen bu test içerisinde 38 farklı sahte-izokromatik plaka gösterilir ve her birinin içerisinde, renkli dairelerden oluşan arkaplan içerisinde farklı renkte bir sayı gizlenir. Bu sayıyı görüp göremediğinize bağlı olarak renk körlüğü durumu anlaşılır.
Ishihara çizelgeleri beş gruba ayrılır (bu gruplar, plaka sayılarını takip etmez ve karışıktır):
- Grup 1: Herkes tarafından okunabilir.
- Grup 2: 'Normal' ve 'anormal' (renk körü) kişiler tarafından farklı okunur. Örneğin, anormal bir kişi 8 sayısını, yanlış bir şekilde, 3 diye okuyacaktır.
- Grup 3: Sadece normal görüşe sahip kişiler tarafından okunabilir.
- Grup 4: Sadece renk görme bozukluğu olan kişiler tarafından okunabilir.
- Grup 5: Protanopları deuteranoplardan ayırt eder. Örneğin, 42 gibi iki basamaklı bir sayı gösterildiğinde, protanop biri sayıyı 2 olarak ve döteranop biri 4 olarak okuyacaktır.
Ishihara testleri, 4-6 yaş arası hastalarda veya 'okuma yazma bilmeyen kişiler' için kullanılmak üzere daireler, kareler ve sarmal çizgiler olarak da mevcuttur. Profesör Shinobu'nun suluboya kullanılarak çizdiği orijinal plakaları, sonradan kızı tarafından revize edilmiştir. Güncel baskılarda renk solmasının önlenmesi için, her sayfasında 1 adet Ishihara plakası bulunan kitabın kapalı olarak saklanması gerekmektedir.
Aşağıda, 38 plakanın her birini ve görülmesi gerekenleri görebilirsiniz (Uyarı: Dijital ortama aktarım sırasında renkler bozulmuş olabilir; bu test, bir göz hekiminin ofisinde yapacağı bir testin yerine kullanılmamalıdır):
Diğer Testler
Ishihara Testi, renk körlüğü teşhisinde en güvenilir test olmasa da, çoğu zaman basitçe test etmeye ve ek testlere gerek olup olmadığını görmeye yarayacaktır. Renk körü olup olmadığınızı öğrenmek için, Enchroma'nın Renk Körlüğü testini yapabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, bağlantıya tıkladıktan sonra ekrana hangi sayıların geldiğini belirtmek. Ayrıca emin olmadıklarınız için "Unsure", göremediklerinz için "Nothing" seçeneğini seçebilirsiniz.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Bunun haricinde Farnsworth-Munsell'in 100 Renk Tonu Testi, Renk Dizileme Testi, RGB Anomaloskop gibi diğer renk körlüğü testleri de bulunmaktadır.
Köpeklerde Renk Körlüğü
"Köpekler renk körüdür." dendiğinde bazen "renkleri algılayamazlar" gibi bir düşünce oluşabilmektedir. Halbuki insanlardaki renk körlüğü gibi, köpeklerdeki renk körlüğü de renklerin hiç görülememesi değil, sadece bazı renklerin ayırt edilememesi durumudur. Görselde bunun nasıl bir görüntü yaratabileceğine yönelik bir model gösterilmektedir:
İnsanlarda kırmızı, yeşil ve maviye duyarlı renk hücreleri varken, köpeklerde sadece sarı ve mavi renklere duyarlı hücreler bulunmaktadır. Ayrıca insanların en duyarlı oldukları renk dalgaboyları 445 nanometre (nm), 535 nm ve 570 nm iken, köpeklerin en duyarlı oldukları dalgaboyları 429 nm ve 555 nm'dir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
24
-
7
-
4
-
4
-
3
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
- J. Davis. Color And Acuity Differences Between Dogs And Humans. (1 Ocak 1998). Alındığı Tarih: 15 Ekim 2019. Alındığı Yer: UWSP | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:49:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4571
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
