Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!

Büyük Kütleli Cisimlerin Çarpışması Sırasında Ağır Metal Oluştuğuna Yönelik On Yıllardır Devam Eden Teorik Tartışmalar, Deneysel Verilerle Nihayet Doğrulandı!

İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor! Esist Tech
Bir Nötron Yıldızı
3 dakika
7,997
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İki nötron yıldızının çarpışması sadece uzay-zaman dokusunu bozmakla kalmaz; aynı zamanda nötronların yüksek enerjisi, yeni ağır metalleri meydana getirir. Gök bilimciler aslen teorik olarak ileri sürülen bu olguyu ilk defa gerçekten gözlemeyi başardılar. 2017 yılında yapılan spektral analizler, ikili bir nötron yıldızı çarpışmasında ağır stronsiyum oluşabileceğini doğruladı. Stronsiyum, altın, kurşun veya uranyum yalnızca böyle güçlü kozmik çarpışmalar sırasında ortaya çıkabilmektedir.

Periyodik tabloda yer alan çoğu element, Büyük Patlama’dan hemen sonra oluşan uzay-zaman dokusunda Evren'in ilk yıllarında henüz var olmamışlardı. O zaman uzay-zamanı dolduran elementler, hidrojen ve bir miktar helyum ile lityumdu. İlkel yıldızların oluşmaya başlamasıyla birlikte atomlar, nükleer füzyonla birlikte ilk ağır elementleri oluşturmaya başladılar.

Tüm Reklamları Kapat

Buna rağmen bu ilk oluşan yıldızlardaki nükleer füzyon, demirden daha ağır atom çekirdeği üretme gücüne sahip değildi. Mevcut teoriye göre bu tür elementler, nötronların, ayrı ayrı ve kademeli olarak mevcut atom çekirdeğine bağlanması olarak bilinen nötron yakalanması olgusuyla oluştular. Radyoaktif bozunma nedeniyle, bu nötronların bazıları protonlara dönüşerek yeni bir element yaratma gücünü sahip oldular.

R İşlemi (R Süreci) Nerede Gerçekleşir?

Sonuç olarak, platin, altın, uranyum veya plütonyum gibi ağır metaller Büyük Patlama’dan sonra başka olgu ve olaylarla meydana gelmiş olmalıdır. Mevcut teorilerimize göre bu oluşum biçimine R işlemi denmektedir. Bu bir nötron yakalama olgusudur. Sıradan bir nötron yıldızının yoğunluğu o kadar fazladır ki, yoğunluğu 1022 kg/cm3 olabilir. Bu durumda nötronlar bozunarak protonlara dönüşür ve atom numaraları değişmesiyle yeni metalleri oluştururlar.

Tüm Reklamları Kapat

Bununla birlikte, şimdiye kadar bilimde bu R sürecinin uzay-zaman içinde hangi koşullarda ve nerede meydana geleceği hakkında birçok tartışma bulunmaktaydı. Kopenhag Üniversitesi'nden yazar Darach Watson söyle diyor:

Şimdiye kadar, keşfedilen nötron yakalama olarak bilinen ve periyodik tablodaki daha ağır elementleri oluşturan sürecin nerede gerçekleştiğini bilmiyorduk; ancak bu araştırma, onlarca yıldır süregelen bu tartışmanın kökenine dair son faza girdiğimizi gösteriyor.

Bazı gökbilimciler ağır metallerin tek kaynağı olarak süpernova patlamalarını görürken, bazı gökbilimciler nötron yıldızlarının çarpışması veya kaynaşmasını kaynak gösteriyordu. Ancak bir tarafın iddialara rağmen, gökbilimciler iki yıl öncesine kadar güçlü yıldızların çarpışmasını hiç gözlemlememişlerdi. Bu nedenle varsayımları sınamak mümkün değildi.

Ağustos 2017'de bu durum değişti. Kütleçekim-dalga dedektörleri LIGO ve VIRGO yardımıyla gökbilimciler ilk defa iki nötron yıldızının çarpışmasını gözlemleyebildiler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Gökbilimciler, Şili'deki Avrupa Güney Gözlemevi'nin (ESO) Very Large Teleskobu'nun (VLT) üzerindeki X-Shooter spektrografı yardımıyla nötron yıldızlarının çarpışması sırasında kaydedilen verileri değerlendirdi. Bu spektrumların ilk analizi, bize bu çarpışmada henüz bilmediğimiz bir elementin ortaya çıktığını gösterdi.

Bu gelişmeden yeni haberiniz oluyorsa şaşırmayın; çünkü 2017’deki bu ilk bulgular ancak 2019 yılının sonunda yeniden oluşturulan simülasyon modelleri aracılığıyla doğrulanabildi. Hatta daha da ilginç bir şekilde, bu simülasyon aracılığıya, stronsiyum elementinin spektrum emiliminin yalnızca bu tarz büyük iki nesnenin çarpışmasıyla meydana çıkabileceği görüldü. Watson şöyle diyor:

Nötron yıldızlarının çarpışmasının evrende bu elementi yarattığını kanıtladık.

Dünya üzerinde, stronsiyum toprakta doğal olarak bulunur; özellikle de bazı minerallerde yoğun olarak bulunmaktadır. Stronsiyum genellikle havai fişeklere parlak kırmızı bir renk vermek için kullanılır. Ancak bu araştırma, Dünya gezegeninde mevcut olan bu elementin kökeninin ancak gezegenimizin oluşum süreci veya hemen sonrasında, ona yakın iki nötron yıldızının çarpışması sonucunda uzay-zamana saçmasından olduğunu gösterdi.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
79
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 25
  • Tebrikler! 16
  • Bilim Budur! 14
  • Merak Uyandırıcı! 11
  • İnanılmaz 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Wissenschaft | Arşiv Bağlantısı
  • D. Watson, et al. Identification Of Strontium In The Merger Of Two Neutron Stars. (22 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 22 Şubat 2020. Alındığı Yer: Natur | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 10:52:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8296

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
N. Podbregar, et al. İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!. (23 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8296
Podbregar, N., Rose, E., Bakırcı, Ç. M. (2020, February 23). İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8296
N. Podbregar, et al. “İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Feb. 2020, https://evrimagaci.org/s/8296.
Podbregar, Nadja. Rose, Eric. Bakırcı, Çağrı Mert. “İki Nötron Yıldızının Çarpışması, Yeni Bir Element Oluşturabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 23, 2020. https://evrimagaci.org/s/8296.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close