Güneş Tutulması: Ufacık Ay, Kocaman Güneş'i Nasıl Kapatıyor?
- Özgün
- Astronomi
Güneş tutulması, Dünya ile Güneş'in arasına Ay'ın girmesiyle oluşur. Böylece Dünya'dan Güneş'e bakan insanlar, arada Ay olacağı için onun silüetini görürler. Bu silüet, Güneş üzerinde bir "kara yuvarlağın" oluşmasına neden olur. Buna Güneş tutulması adı verilir. Teknik olarak olan tam tersidir: Güneş'ten gelen ışınlar, Ay'a takıldıkları için, Dünya üzerine yaklaşık 100 kilometre çapında bir gölge düşer. Aslında "Güneş tutulması" budur. Belki de "Dünya gölgelenmesi" demek daha isabetli olacaktı, kim bilir?
Peki, Güneş tutulması sırasında Ay'dan hacimce 64.3 milyon kat büyük olan Güneş'in, ufacık Ay'ımız tarafından nasıl tamamen kapatıldığını hiç düşündünüz mü?
Her ne kadar Güneş'in çapı Ay'dan 400 kat kadar daha uzun olsa da, Ay'ın Dünya'ya mesafesi Güneş'inkinden 400 kat civarı kısadır. Bu mesafe farkı, boyut farkına aşağı yukarı denk geldiği için, Güneş tutulmaları sırasında Ay rahatlıkla Güneş'in neredeyse tamamını örtebilmektedir.
Bu, koskoca bir binayı, başparmağınızla kapatabilmenizle aynı sebepten kaynaklanmaktadır.
Halkalı Güneş Tutulması
Dediğimiz gibi, Güneş tutulmaları, Ay, Dünya ile Güneş'in arasına girdiğinde oluşuyor. Fakat "halkalı tutulma" olarak bilinen bu son olayda Ay'ın görünür çapı Güneş'in görünür çapından küçük olduğu için "annulus" adı verilen bir hare/halka Güneş görüntüsü oluşuyor.
Süper Ay ve Güneş Tutulması
20 Mart 2015 Cuma günü, çok nadir rastlanan bir üçleme yaşandı: Süper Ay, Güneş Tutulması'na neden oldu. Süper Ay, Ay'ın Dünya'ya en yakın olduğu zaman ("perigee" noktasında ve civarında) yaşanmaktadır. Ay, bu durumda, normalde olduğundan yüzde 15'e kadar daha büyük gözüküyor.
Ne yazık ki bu Süper Ay, birçok gök gözlemcisi tarafından görülemedi; çünkü Güneş Tutulması yalnızca yeni ay evresinde gerçekleşebilir ve Süper Ay, Ay Güneş'in hizasındayken yaşandı. Bu nedenle Süper Ay, Güneş'in önünde sadece bir silüet olarak görülebildi.
Ayrıca 20 Mart, gece ve gündüzün eşit olduğu Mart/Bahar ekinoksuna denk gelmektedir. Bahar ekinoksu, resmi olarak baharın başlangıcı demek. Ekinoksun daha teknik tanımı ise, hayali ekvator düzleminin Güneş'in merkezinden geçecek şekilde denk geldiği andır. Türkiye'de bu an, 20 Mart'ı 21 Mart'a bağlayan gece saat 00:45'te gerçekleşti.
Güneş tutulması, Grönland'ın güneyinden 5800 kilometre daha güneye kadar (Danimarka'nın Faroe Adaları ve Norveç'in Svalbard Adaları'na kadar) olan şeritte en iyi şekilde gözlendi. Avrupa'nın çoğu, Kuzey Asya ve Kuzey Afrika ise kısmi Güneş tutulmasını görülebildi. Buna, tabii ki Türkiye de dahildi. Türkiye'de yüzde 40 civarında tutulma yaşandı. İzlanda, İskoçya, Finlandiya ve Norveç ise yüzde 90 dolaylarına kadar gördüler. Aradaki ülkeler ise, bu iki yüzde arasında değişen değerler gördüler.
Tutulma Türkiye Saati İle 10:52-10:54 gibi başladı, 11:45-11:57 arasında doruk noktasına ulaştı ve 13:02-13:50 arasında sonlandı.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
7
-
4
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 20:25:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4744
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
