Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hələ də Təkamülləşirik mi? İnsan Növünün Son 2.000 İldəki Təkamülü!

Hələ də Təkamülləşirik mi? İnsan Növünün Son 2.000 İldəki Təkamülü!
3 dakika
1,654
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

İnsanların hələ də təkamülləşməyə davam edib etməməsi tez-tez müzakirə edilən və sual verilən bir mövzudur. Cavab isə birmənalı olaraq "bəli"dir. İnsanlar hələ də təkamülləşməkdədir. Bunun olmaması üçün heç bir səbəb yoxdur.

İlk etapda bu təəccübləndirici gələ bilər, çünki heç kim uyğunlaşma bacarığına bağlı olaraq ölmür, yəni dişimiz ağrıdı ya da xəstələndik deyə ölmürük (yəni çox zaman). İstər tibb sayəsində, istərsə də modern texnologiyalar vasitəsilə artıq bir çox ölüm hallarının qarşısını almaq mümkündür. Bu halda Təbii Seçmə'ni nböyük nisbətdə qarşısını almış oluruq. Bəs necə olur ki, insanlar təkamülünü davam etdirə bilir?

Tüm Reklamları Kapat

Bunun çox sadə bir səbəbi var: Təkamül sadəcə Təbii Seçmə ilə olan bir proses deyil. Təkamül Nəzəriyyəsi və Mexanizmləri adlı kitabımızda da detallı formada izah edildiyi kimi, Təbii Seçmə təkamülün ən güclü mexanizmlərindən biri olsa da tək mexanizmi deyil! Dahası,bugün də Təbii Seçmə səbəbindən ölməkdə olan və ya həyatda qalan insanlar da vardır. Ən tipik nümunə olaraq oraq hüceyrəli anemiyaya sahib olmaları sayəsində malyariyanın bol olduğu yerlərdə daha asan həyatda qalan Afrikalı insanlar ilə genlərindəki fərqliliklərə görə HİV'ə dözümlü Avropalılar verilə bilər. Bu şəxslər genetik fərqliliklər sayəsində daha asan həyatda qalıb, daha çox çoxalma şansı əldə edir və özlərini güclügüclü edən bu genləri gələcək nəsillərə də ötürə bilirlər. Bu da Təbii Seçmə yoluyla olan təkamülün özüdür!

Ancaq Təbii Seçmə'ni 100% durdurduğumuz xəyali bir dünyada belə təkamül davam edərdi. Çünki insanlar üzərində hələ də Genetik Sürüşmə, Köçlər, Cinsi Seçmə, Qohum Seçməsi, Qrup Seçməsi kimi bir çox digər təkamül mexanizmi təsir etməyi davam etdirməkdədir. Mutasiyalar, Gen Çarpazlaması (Crossing-over), Transpozonlar kimi mexanizmlər hələ də genlərimizə kombinasiyalar əlavə etməyi davam etdirməkdədir; ancaq Təbii Seçmənin qismən də olsa yavaşladılmış olmasından ötürü, əcdadlarımıza nəzərən daha yavaş təkamülləşməkdəyik, bu düzdür.

Tüm Reklamları Kapat

Bu təkamülün davam etdiyini görməyin ən gözəl yollarından birisi, təkamül prosesi üçün çox qısa bir zaman dilimi olan son bir neçə min ilə baxıb, hansı genlərin dəyişdiyini müşahidə etməkdir. Bu, təkamülün davam edib etmədiyini anlamaq üçün əla bir üsuldur. Üstəlik bunu edərkən hansı genlərin Təbii Seçmə ilə, hansıların digər mexanizmlərdə təkamülləşdiyini ayırd edə bilərik; çünki hər mexanizmin genlər və xromosomlar üzərində fərqli izləri və formaları vardır. Çox sayda genomu müqyisə edərək nəzər yetirə bilərik və hansı genin necə təkamüllləşdiyini anlaya bilərik.

Məsələn, Təbii Seçmənin tamamilə dayandığını düşünürsüzsə, ona fokuslanaq. Bədənimizdə son bir neçə min ildə Təbii Seçmə ilə dəyişmiş genlər var mı? Əlbəttə! Yaxşı, bəlkə vəhşi həyatta görə biləcəyimiz qədər bol deyil; ancaq insanlarda hələ də Təbii Seçmə ilə təkamülləşən genlər var. Digər təkamül mexanizmlərindən bəhs etmirik belə!

Yair Field və dostlarının 2016 ilində Science jurnalında yayımladıqları bir məqalədə, aralarında laktoza toleransı, saç və göz rəngi, immun sistemimizin parçaları və boy uzunluğunun da yer aldığı bir çox fiziki və struktur xüsusiyyətlərin sadəcə 2000 ildə təkamülləşdiyi göstərilir! Ayrıca araşdırmanın nəticələrinə əsasən insan uşaqlarının başının çevrə ölçüsü, insulinin bədənimizdəki istifadəsi, hemoglobin özəlliklərimiz, qlükoza intoleransı, kişilərin BMİ miqdarı, klimaksa girmə yaşı, dişilərin qalça genişliyi, insan uşaqlarının doğum çəkisi, dişilərin bel/qalça nisbəti, orqanizmimizdəki ümumi xolesterin miqdarı, uşaqlarımızın doğuşdakı boyları kimi bir çox özəlliyimiz də son 2000 ildə sürətli bir şəkildə dəyişmiş və təkamülləşmiş ola bilər!

Okundu Olarak İşaretle
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 06:00:45 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9044

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close