Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Gorillerin Evrimi

Gorillerin Evrimi Pixabay
8 dakika
9,709
Evrim Ağacı Akademi: Primatlardan İnsana Evrim Yazı Dizisi

Bu yazı, Primatlardan İnsana Evrim yazı dizisinin 9. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "İnsanın Soy Ağacı: Homo sapiens Türüne Ait En Detaylı Taksonomik Sınıflandırma!" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Goriller Hominidae ailesinin Homininae alt ailesinin bir üyesidir. Bu Gorilini tribüsü (oymağı) tek bir alt türle karakterize edilirler. Bu tür ise iki alt türle karakterizedir. Goriller yaşayan en büyük primatlardır. Yapılan DNA analizleri sonucunda insanlarla aralarındaki %98–98,6 oranında DNA benzerliği saptanmıştır. Ayrıca diğer alt aile ortak türdeşleri olan şempanzelerle ise aralarında %98.8–99 oranında benzerlikleri saptanmıştır. Gerek filogenetik bağları gerekse homolojilerine bakıldığında goriller Homininae alt ailesine dahil edilmiştir. Diğer yakın akrabalarıyla evrimsel süreçte yolları ne zaman ayrıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte son yıllarda yapılan araştırmalarla 10 – 10,5 milyon yıl önce Homo ve Pan (Şempanzeler) cinsinden ayrıldığı belirtilmektedir. Farklı evrimsel adaptasyonlarına girişlerinde sebep gerek diyet yapıları itibari ile yaşadıkları alan gerekse coğrafik etmenlerle, gen sürüklenmeleriyle geliştirdikleri adaptasyonlardır.

Goriller herbivor bir diet yapısı gösterirler ve bu diete uygun ağaçlık alanların çok olduğu bölgelerde yaşam alanlarını geliştirirler. 10 – 20 bireylik gruplar halinde yaşarlar ve yavrularının gelişimlerini yakından izlerler. Cinsiyetler arası dimorfizm (çift biçimlilik) söz konudur. Cins iki alt türle sınırlandırılmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Primat Takımında Gorillerin Taksonomik Yeri

Takım: Primat

    Alt Takım: Prosimii

Tüm Reklamları Kapat

        Üst Familya: Lemuroidea

        Üst Familya: Lorisoidea

        Üst Familya: Tarsioidea

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

   Alt Takım: Anthropoidea

        Üst familya: Hominoidea

             Familya: Hominidae

                  Alt Familya: Ponginae

                       Cins: Pongo

Tüm Reklamları Kapat

                  Alt Familya: Homininae

                       Cins: Homo

                            Tür: Homo sapiens

                       Cins: Pan

Tüm Reklamları Kapat

                            Tür: Pan paniscus

                            Tür: Pan troglodytes

                       Cins: Gorilla      

                            Tür: Gorilla beringei - Doğu Gorili

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Mühendislik Termodinamiğinin Problemleri
  • Boyut: 16 X 24
  • Sayfa Sayısı: 562
  • ISBN No: 9779758624899
Devamını Göster
₺435.00
Mühendislik Termodinamiğinin Problemleri
  • Dış Sitelerde Paylaş

                                 Alt tür: Gorilla beringei beringei - Dağ Gorili

                                 Alt tür: Gorilla beringei graueri - Doğu Ova Gorili

                            Tür: Gorilla gorilla - Batı Gorili

                                 Alt tür: Gorilla gorilla diehli - Batı Ova Gorili

                                 Alt tür: Gorilla gorilla gorilla - Cross Nehri Gorili

Evrim Ağacı
Evrim Ağacı
Gorillerin Evrim Ağacı'ndaki Yeri
Gorillerin Evrim Ağacı'ndaki Yeri
Gorillerin Diğer İnsaymunlarla İlişkisi
Gorillerin Diğer İnsaymunlarla İlişkisi

Texas San Antonio Biyomedikal Araştırma Merkezinden Jeffrey Rogers, şempanze, goril ve insanın DNA moleküllerindeki dizilim biçimlerine ilişkin yaptığı çalışmalarda bazı benzerliklerden söz etmektedir. Rogers'a göre, genetik analizler şempanzenin bir dizilime göre insana, farklı bir dizilime göre gorile daha yakın olduğunu göstermektedir. Franklin'e göre, moleküler saatin geriye doğru işletilmesindeki temel ilke, DNA molekülünün belirli bir zaman dilimindeki değişme hızıdır, insan ve şempanzenin DNA moleküllerinde ve albumin proteinlerinde % 99 oranında görülen benzerlik, bazı araştırmacılara göre her şey anlamına gelmez, önemli olan %1'lik az ama öz ayrılıktır.

Evrimsel süreçte türden türe geçişte biyokültürel etkinlik önemli rol oynar. Otobur diet gösteren bir tür için orman yaşamının kolaylıklarından vazgeçerek geçimini türlü tehlikelerle dolu düzlüklerde genelci bir strateji ile sağlamaya yönelinmesi, primat ata türlerinden ön insansılara dönüşümün itici gücünü oluşturmuştur.

Diğer primat türlerine göre yaşam kullanım alanlarının görece küçük oluşu, çevreden sağlanabilecek besin cins ve miktarlarının kısıtlı olması anlamına geldiği kadar, düşman türlerle ya da rekabet doğurabilecek biçimde kendi türdeşleriyle yüz yüze gelişmesi olasılığını da azaltmaktadır.

Goriller 40 km² lik alan içerisinde yaşamlarını devam ettirirken birçok dezavantajı yaşamışlardır. Her ne kadar fiziksel üstünlükleri olsa da zekalarını kullanmaktaki göreceli eksiklikleri yeni yaşam alanları dolayısıyla yeni ve farklı besin kaynaklarının kullanmaktan alıkoymuştur. Otobur bir diet beyin gelişimini dolayısı ile zekayı da sadece belirli bir seviyede tutmuştur. Eğer goriller yaşam alanlarını genişletmiş olsaydılar bugünkü evrimlerinin çok farklı boyutlarda olabileceği yansınamazdı.

Gorillerle aynı aileden gelen insan bu tehlikeleri göze almış, zorluklara karşı çeşitli adaptasyonlar geliştirerek bugünkü formunu almıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Gorillerin kendi içinde yaşadığı türleşme mekanizmasının etkisinde 2 alt türe ayrılma söz konusudur. Bu iki alt tür batı Afrika’ da dağ ve ovalarda yaşayan Gorilla beringei ile doğu ova ve karşı nehir gorilleri olan Gorilla gorilla ile temsil edilirler ve bu alt türler morfolojik farklılıklarla, cranial endislere göre analiz edilirler. Gorilinae içerisinde alt tür oluşmasında moleküler sapma ve mitokondriyal DNA verilerine dikkat çekilir. Aynı türler arası sapma goril ve şempanze ayrımındaki biyocoğrafik etkiyle de açıklanması söz konusudur.

Dağ Gorili
Dağ Gorili
Batı Ovası Gorili
Batı Ovası Gorili

Şempanzeler ve Gorilla beringei türünün demografik olarak daha istikrarlı bir geçmişleri vardır. Ancak genetik çeşitliliğin yüksek ortalama düzeyleri hakkındaki bilgiler muammadır. Bu türler arasındaki genetik çeşitlilikte nüfus büyüklüğü ve sosyal yapı önem arz eder. Yapılan karşılaştırmalarda karmaşık nüfus yapısı orta frekanslı tek nükleotid polimorfizm (SNP: Single Nucleotide Polymorphism) fazla nüfus alt geçmişini göstermektedir.

Doğu Etiyopya’da bulunan Afar Gediği’nde bulunan 10 milyon yıl öncesine ait fosilleşmiş dişlerin, daha önce bilinmeyen bir goril türüne ait olduğu ortaya çıkarıldı. Çalışmayı yapan Etiyopyalı ve Japon bilim insanlarından oluşan ekibin Chororapithecus abyssinicus olarak adlandırdığı bu yeni türün, günümüzde yaşayan Afrika gorillerinin doğrudan atası olabileceği düşünülüyor. Bulgu, primatların evrimsel geçmişine ilişkin çalışmalar yapan bilim insanlarınca da ilgiyle karşılandı. İnsanların ve gorillerin günümüzden 8 milyon yıl önce ortak atalarından ayrılmış olduğu biliniyordu. Fosil bulgularının 10 milyon yıl öncesine ait oluşuysa, bu tarihi 10,5 milyon yıl önceye çekecek gibi görünüyor.

Etiyopya Fosilleri
Etiyopya Fosilleri

Etiyopya'da bulunan bir goril fosili Evrim Teorisi ile ilgili bilinen gerçeklerin yeniden sorgulanmasına yol açtı. Şöyle ki; fosil, şempanze ve aynı evrim çizgisindeki insanlarla gorillerin bilinenden 4 milyon yıl önce evrimleşerek birbirlerinden uzaklaşmış olabileceğini ortaya koydu. Dünyanın en eski goril fosili olarak adlandırılan 10 milyon yıllık fosil, Japon ve Etiyopyalı bilim adamlarının oluşturduğu bir grup tarafından Oromia bölgesinde bulundu. Daha önce Kenya'nın kuzeyinde kalan bölgelerde goril fosillerine rastlanmamıştı. Yeni bulunan fosil, büyük maymun türlerinin bilinenin aksine Asya değil Afrika kökenli olabileceğini ortaya koydu. Zira Pakistan ve Çin'de bulunan fosillerin en eskisi 8 milyon yaşındaydı. Şempanze ve aynı evrim çizgisindeki insanlarla gorillerin 8 milyon yıl değil 12 milyon yıl önce evrimleşerek birbirlerinden ayrılmış olabileceği ihtimalini ortaya çıkardı.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç olarak; insanlar, şempanzeler ve goriller yapılan tüm araştırmalar sonrası ortak bir atadan geldikleri saptanmıştır. İnsanlar ve şempanzeler evrim çizgisinde farklı bir soy hattına yönelmişken; goriller kendi soy hatlarını çizmişlerdir. Kendi içerilerinde goriller gerek coğrafik izolasyonlar, bağımsız genetik sürüklenmeleri gerekse yaşadıkları mutasyonlarla 2 alt türe ayrılmışlar ve günümüze dek soylarını sürdürmüşlerdir. Goriller seçtikleri diet tarzı, seçtikleri yaşam alanları gibi etmenlerle bir takım adaptasyonlar geliştirmişler ekosistem içerisinde yerlerini korumuşlardır.

Seçtikleri diyet tarzları ve yaşam alanları itibariyle doğada bir denge unsuru olmuşlar, bunu fizyolojisiyle birleştirerek ekosistem içerisinde bir rol üstlenmişlerdir.

Günümüze dek soylarını tükenmeden gelmiş olsalar da günümüzde goriller kalitesiz sperme sahip olmaları nedeniyle çiftleşmelerini ekosistemde yeterince yerine getirememektedirler. Erkek gorillerin sahip oldukları küçük testisler ve kalitesiz spermler sonucu dişi gorillerle çiftleşme ya hiç olamamakta ya da başarısız döllenmeler oluşturmaktadır. Bu da soylarının devamı için bir tehlike unsuru oluşturmaktadır.

Aynı zamanda değişen ve gelişen dünya şartlarında insan eli değmeyen coğrafya kalmadığını düşünürsek, goriller için insanoğlu da bir tehlike oluşturmaktadır. Çeşitli sebeplerle avlanan goriller sonucu bazı goril türlerinin de belirli sayıda kaldığını bize göstermektedir.

Kaynaklar ve İleri Okuma:

  1. BASMAJIAN, J.V., TUTTLE, R., “Electromyography of brachial muscles in Pan gorilla and hominoid evolution
  2. DORAN, D.M., MCNEILAGE, A. “Gorilla ecology and behavior”
  3. GOODMAN, M., TAGLE, D.A., FITCH, D.H.A., BAILEY, W., CZELUSNIAK, J., KOOP, B.F., BENSON, P., SLIGHTON, J.L., “Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids Journal of Molecular Evolution”, 1990
  4. VIGILANT, L., BRADLEY, B. J. , “Primat biology: on gorillas”, 2004
  5. YAMAGIWA, J., KAHEKWA, J., BASABOSE, A.K., “Intra-specific variation in social organization of gorillas: implications for their social evolution” , 2003.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Primatlardan İnsana Evrim Yazı Dizisi

Bu yazı, Primatlardan İnsana Evrim yazı dizisinin 9. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "İnsanın Soy Ağacı: Homo sapiens Türüne Ait En Detaylı Taksonomik Sınıflandırma!" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
8
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • Muhteşem! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Umut Verici! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Grrr... *@$# 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Üzücü! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • R. H. Tuttle, et al. Electromyography Of Brachial Muscles In Pan Gorilla And Hominoid Evolution. (28 Mart 1983). Alındığı Tarih: 24 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Online Library | Arşiv Bağlantısı
  • D. M. Doran, et al. Gorilla Ecology And Behavior. (7 Aralık 1998). Alındığı Tarih: 24 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Online Library | Arşiv Bağlantısı
  • M. Goodman, et al. Primate Evolution At The Dna Level And A Classification Of Hominoids Journal Of Molecular Evolution. (24 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 24 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Springer Link | Arşiv Bağlantısı
  • J. Yamagiwa, et al. Intra-Specific Variation In Social Organization Of Gorillas: Implications For Their Social Evolution. (24 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 24 Ağustos 2019. Alındığı Yer: NCBI | Arşiv Bağlantısı
  • L. Vigilant, et al. Gorillas. (24 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 24 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Current Biology | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 22:07:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/134

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
G. Güler, et al. Gorillerin Evrimi. (14 Haziran 2011). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/134
Güler, G., Bakırcı, Ç. M. (2011, June 14). Gorillerin Evrimi. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/134
G. Güler, et al. “Gorillerin Evrimi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Jun. 2011, https://evrimagaci.org/s/134.
Güler, Gülşah. Bakırcı, Çağrı Mert. “Gorillerin Evrimi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 14, 2011. https://evrimagaci.org/s/134.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close