Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?

Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?
6 dakika
16,701
  • Moleküler Biyoloji ve Genetik
  • Ornitoloji

Fotoğrafta gördüğünüz hayvanın adı Martha. Kendisi, Dünya'da yaşamış son yolcu güvercini (İng: "passenger pigeon"). Ancak bu onun yaşadığı zamandan bir fotoğraf değil, çünkü kendisi günümüzden 97 sene önce, 1 Eylül 1914 tarihinde, 29 yaşında, kafesi içerisinde öldü. Bu, onun ölümünden sonra dondurulmuş bedeni... Şu anda Cinncinati Hayvanat Bahçesi'nde sergileniyor.

Cincinnati Hayvanat Bahçesi çalışanlarından biri, dünyanın yaşayan son yolcu güvercini olan Martha'nın cansız bedenini tüneğinin altında yatarken buldu. Martha'nın ölüm tarihi olan 1 Eylül 1914, aynı zamanda yolcu güvercinlerin de yok oluş tarihini belirlemiş oldu. Hatta 1 Eylül, Vahşi Yaşam Koruma Derneği tarafından 2010 yılında "Yolcu Güvercin Günü" ilan edildi.

Tüm Reklamları Kapat

O tarihten kırk yıl kadar önce, Martha’nın atalarının sayıları milyonları buluyordu. Yolcu güvercinler bir zamanlar Amerika'daki toplam kuş popülasyonunun %40'ını oluşturuyordu. 17-18. yüzyıllarda, Avrupalılar ilk geldiği zaman, Amerika'da 3-5 milyar arası yolcu güvercin bulunduğu düşünülüyor. Bu kuşların Kuzey Amerika'nın doğusundaki sürüleri, gün ışığını günlerce engelleyen kuştan bulutlar oluştururdu. Manzara öylesine baş döndürücüydü ki Amerikalı çevreci Aldo Leopold onlara “biyolojik fırtına” diye isim bile takmıştı.

Ancak 1900'lerin başında, sadece bir avuç güvercin kaldı ve bunlar da esaret altındaydı. Bundan kısa bir süre sonra da bu alt tür, tamamen yok oldu. Sadece birkaç on yıl içinde dünyanın en muhteşem kuşlarından biri, göklerden nasıl silinebildi?

Tüm Reklamları Kapat

Cleveland Tarih Müzesi'nde sergilenen bir erkek yolcu güvercini. Son vahşi güvercin 1901'de vuruldu ve son esir kuş Martha, 1 Eylül 1914'te Cincinnati Hayvanat Bahçesi'nde öldü.
Cleveland Tarih Müzesi'nde sergilenen bir erkek yolcu güvercini. Son vahşi güvercin 1901'de vuruldu ve son esir kuş Martha, 1 Eylül 1914'te Cincinnati Hayvanat Bahçesi'nde öldü.
Tim Evanson

Alışıldık Suçlu: İnsanlar...

Sebep ise özünde aynı: aşırı avlanma ve habitatların yok edilmesi. Bunu yapan kim? Bir diğer hayvan türü, üstelik zekasıyla övünebilen hayvan türü: Homo sapiens, yani insan!

Ama nasıl? Tam olarak ne yaptık da milyarlarca kuşu yok ettik?

Olası 2 Teori: İnsanlar, Doğaya Karşı!

On yıllardır, yolcu güvercinlerinin neslinin tükenmesini açıklamak için iki teori ortaya atıldı. İnsan faaliyetlerinin yok olmalarında rol oynadığı uzun zamandır bilinse de, kesin sürecin nasıl işlediği tam olarak bilinmemekteydi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bir teoriye göre, kuşlar çoğunlukla kayın ağacı meyvesi ve meşe palamudu gibi ağaç yemişleriyle beslendikleri için, insanlar ormanlık alanları kesmeye başlayınca, iştahla yedikleri bu besinlerden yeterince bulamayıp yok oldular.

Diğer teoriye göre ise, yok olmalarının esas sebebi insanların spor olarak ve büyüyen şehir nüfusunu doyurmak için inanılmaz sayıda kuşu öldürmesiydi.

Bu iki fikir arasındaki çatışma, yolcu güvercinlerinin neredeyse durmaksızın katledilmesinin devam ettiği 19. yüzyılın başlarında âşikardı. İç Savaş’tan sonra, telgraf ve genişleyen demiryolu ağları gibi teknolojik gelişmeler, güvercinciler olarak adlandırılan profesyonel avcıların, göç eden kuş sürülerini yuvalama alanlarında bulmasına ve genç veya yaşlı fark etmeksizin, endüstriyel ölçekte çok fazla kuş toplamasına yardımcı oldu. Amerikalı usta ornitolog John James Audubon şöyle diyor:

(...) bu kuşlar sayılarını bir yılda en az iki katına çıkarırlar, hatta bu sayının dörde katlanması da nadir değildir, yani ormanlarımızın kademeli olarak küçülmesinden başka hiçbir şey sayılarını azaltmayı başaramaz.

Yani, hangisi daha muhtemeldi: avlanma mı yoksa habitatlarının yıkımı mı? Gelin bu sırrı biraz aralayalım!

Louisiana'da avlanan bir yolcu güvercini sürüsü.
Louisiana'da avlanan bir yolcu güvercini sürüsü.
"Illustrating Shooting and Dramatic News" isimli dergiden, 1875.

Beslenme Alışkanlıklarından İpucu Yakalamak

Çevresel arkeolog Eric Guiry ve meslektaşları, eski yuvalama alanlarının kalbi olan Ontario ve Québec'teki 900-1900'den kalma arkeolojik yataklarda bulunan yolcu güvercinlerinin kemiklerindeki kimyasal belirteçleri incelemek için kararlı izotop analizi kullandılar.

Tüm Reklamları Kapat

Bir hayvanın kemikleri bize ölmeden önce ne yediğiyle alakalı çok şey söyleyebilir. Kemikler hayvanın ömrü boyunca yavaşça büyüdüğü ve yeniden şekillendiği için, kararlı izotop bileşimi bize aylar hatta yıllar boyunca gelişen ortalama beslenme alışkanlığı hakkında bilgi verir. Bu uzun süreli beslenme kaydı, bir kuşun tek bir öğünde veya tek bir mevsimde değil, tüm hayatı boyunca ne yediğini görmemizi sağlar.

Çalışmaları, yolcu güvercinlerinin, çiftçilerin mahsulleri de dahil olmak üzere, başka yiyecekler de yiyerek yaşamlarını sürdürebildiklerini ortaya koydu. Bu, kontrolsüz bir ticari güvercin endüstrisinin kuşların yok olmasının arkasındaki en önemli itici güç olduğunu göstermektedir.

Bu araştırmadan önce, beslenmelerinin çeşitliliği (veya eksikliği) hakkında çok az şey biliniyordu. Azalışları ve yok oluşları sırasında, hiç kimse kuşları kıta göçü de dahil olmak üzere tüm yaşam döngüleri boyunca takip edebilecek ve belgeleyebilecek teknolojiye sahip değildi.

Geçmişteki tarihsel araştırmalar, kuşların tercih ettiği yiyeceğin palamut olduğunu gösterdi, çünkü Doğu Kuzey Amerika'nın büyük ormanlarında, zirvelerde palamutlarını gömecekleri delikler arıyorlardı, böylece tekrar palamut yetişiyor ve bu döngü devam ediyordu. Yine de kuşların zaman zaman çiftçilerin mısır ve buğday alanlarına indiğine dair derli toplu olmayan anekdotal kanıtlar vardı.

Tüm Reklamları Kapat

Örnek topladıkları kuşların çoğu çoğunlukla palamut yiyordu, ancak bir alt küme, beslenmelerinin büyük ölçüde, kendi geleneksel yiyecekleri azalsa bile hala mevcut olabilecek mısır gibi ekinler olduğunu gösteren kimyasal bileşimlere sahipti. Ayrıca, bu beslenme alışkanlığının belirli bir yaş kategorisinde mi ya da belirli bir genetik grupta mı görüldüğünü anlamak için kuşların alt kümesini test ettik, ancak mısır bazlı beslenmelerin hem genç hem de yaşlı kuşlarda ve tüm genetik gruplarda meydana geldiğini ve bu beslenme esnekliğinin yaygın olduğunu gördük.

Arkeolojik kazı esnasında bulunan yolcu güvercininin kafatası.
Arkeolojik kazı esnasında bulunan yolcu güvercininin kafatası.

Bir Soru, Bir Diğer Soruya Sebep Olur: Yeni Bir Gizem mi Doğuyor?

Analizileri asıl sorumuza yanıt vermeyi başardı, ancak gelecekteki çalışmalar için başka bir gizem kapısı daha açtı.

Test ettikleri kuşların gerçekten yolcu güvercinleri olduğunu doğrulamak için DNA analizleri yaptık. Bu sonuçlar, bu kuşların genetik çeşitliliğinin önceki çalışmalarda düşünülenden daha fazla olabileceğini akıllara getirmektedir.

Önceki DNA çalışmalarının çoğu, tür tamamen ortadan kaybolmadan çok kısa bir süre önce ölen kuşlar üzerinde yoğunlaşmıştı, bu da kuşlardaki genetik çeşitliliğin zaten azaldığı bir dönemde bu çalışmaların yapıldığı anlamına gelebilir. Ekibin çalışmasında örneğini kullandığı önceki kuşlardan biri, binlerce yıl boyunca sürülerinin doğu Kuzey Amerika’nın ormanlarına ve göklerine hükmettiği bu kuşların daha fazla içsel çeşitlilik barındırabileceğini bize gösteriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Nostalji: İnsan Ne Zaman Evindedir?

“Odysseus’un sonunda ‘evinde’ olduğuna dair o son derece sembolik işaret, sadece karısıyla paylaştığı bir sırdır, etrafına evini inşa ettiği zeytin ağacından kendi elleriyle oyduğu kökleşmiş yatağıdır. Kök salmak ve kökünden sökülmek: İşte nostalji budur.”

Fransız Akademisi üyesi, felsefeci ve dilbilimci Barbara Cassin incelikli ve ustalıklı bir felsefi akıl yürütmeyle kök salmanın ve köksüzlüğün, ait olmanın ve yersiz olmanın, küresel dilde kaybolmanın ve kendi dilinde yaşamanın mitik ve politik veçheleri üzerine düşünüyor.

Homeros’un kahramanı Odysseus’dan, Vergilius’un kahramanı Aeneas’tan, modern çağın trajik yıllarında Almanya’dan kaçan Hannah Arendt’ten dem vurarak yolcunun, sürgünün, mültecinin kısacası insanın kendini nerede evinde hissedeceğini, nerede nostaljiye kapılacağını sorguluyor.

“Kök beslemek yerine başka yeri, kendini kapatmayan, farklı ‘benzerler’ içeren bir dünya beslemeyi tercih ederim. Öyleyse insan ne zaman evindedir? Yakınları, dili ve dilleriyle birlikte kabul edildiği zaman.”

Devamını Göster
₺52.00
Nostalji: İnsan Ne Zaman Evindedir?

Yolcu güvercini, Rocky Dağları'nın doğusunda, Missisippi'nin kuzeyinde ve Kanada'nın güneyinde, Kuzey Amerika'nın çoğunda bulunurdu. Ancak bazen Bermuda, Küba veya Meksika'da da görüldüğü olmuştur.
Yolcu güvercini, Rocky Dağları'nın doğusunda, Missisippi'nin kuzeyinde ve Kanada'nın güneyinde, Kuzey Amerika'nın çoğunda bulunurdu. Ancak bazen Bermuda, Küba veya Meksika'da da görüldüğü olmuştur.

Sonuç

Sonuç olarak bu kuşlar, akşam yemeklerinin ana yemeği olarak da kullanıldı. 1890'da, çevreci örgütler bu kuş türü için tehlike çanlarının çaldığını ilan etti, kimse dinlemedi bile. 1897'de ile defa bu kuşların avlanması yasaklandı; ama artık çok geçti. Zaten ortada avlanacak pek yolcu güvercin kalmamıştı.

1909-1912 yılları arasında yolcu güvercin yuvası bulanlara 1500 Amerikan Doları ödül verileceği duyuruldu. 1 kişi bile bulamadı. 2 yıl sonra da Martha, son yolcu güvercin öldü.

Günümüzde sadece Amerika'da 1.987 farklı tür, Dünya genelinde ise 5.566 tür yok olma tehlikesi altında, bunların %68'i "kritik olarak tehlike" altında! 10.000 farklı türse tehlike altına girmek üzere (vulnerable) olarak değerlendiriliyor. 797 tür ise insanın evrimleşmesiyle birlikte yakın tarihte yok oldu.

İnsan zekası, gerçekten de akıl almaz, değil mi?

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
18
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Üzücü! 28
  • Grrr... *@$# 22
  • Tebrikler! 14
  • Korkutucu! 13
  • İnanılmaz 9
  • Muhteşem! 6
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İğrenç! 2
  • Güldürdü 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
  • R. McLendon. Ode To Martha, The Last Passenger Pigeon. (30 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 6 Mayıs 2020. Alındığı Yer: MNN | Arşiv Bağlantısı
  • W. Brewster. (1889). The Present Status Of The Wild Pigeon (Ecopistes Migratorius) As A Bird Of The United States, With Some Notes On Its Habits. The Auk. | Arşiv Bağlantısı
  • R. W. Shufeldt. (1915). Anatomical And Other Notes On The Passenger Pigeon (Ectopistes Migratorius) Lately Living In Teh Cincinnati Zoological Gardens. The Auk. | Arşiv Bağlantısı
  • The Wisconsin Society for Ornithology. (1947). Silent Wings. Yayınevi: Wisconsin Society for Ornithology.
  • R. Deane. (1909). The Passenger Pigeon: Only One Pair Left. The Auk, sf: 429-430. | Arşiv Bağlantısı
  • E. H. Bucher. (1992). The Causes Of Extinction Of The Passenger Pigeon. Current Ornithology, sf: 1-36. | Arşiv Bağlantısı
  • D. E. Blockstein, et al. (1985). Gone Forever A Contemporary Look At The Extinction Of The Passenger Pigeon. American Birds, sf: 845-851. | Arşiv Bağlantısı
  • E. J. Guiry, et al. (2020). Dietary Plasticity And The Extinction Of The Passenger Pigeon (Ectopistes Migratorius). Quaternary Science Reviews. | Arşiv Bağlantısı
  • C. Cottam, et al. (1939). Food Of Some Uncommon North American Birds. The Auk, sf: 138-169. | Arşiv Bağlantısı
  • G. G. R. Murray, et al. (2017). Natural Selection Shaped The Rise And Fall Of Passenger Pigeon Genomic Diversity. Science, sf: 951-954. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/03/2023 15:20:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/678

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Guiry, et al. Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?. (6 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 20 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/678
Guiry, E., Kayhan, M., Bakırcı, Ç. M. (2020, May 06). Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?. Evrim Ağacı. Retrieved March 20, 2023. from https://evrimagaci.org/s/678
E. Guiry, et al. “Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/678.
Guiry, Eric. Kayhan, Melis. Bakırcı, Çağrı Mert. “Yolcu Güvercinleri: 1 Asır Önce Milyarlarca Bireyi Bulunan Yolcu Güvercinlerini Nasıl Yok Ettik?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 06, 2020. https://evrimagaci.org/s/678.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.