Galaktik Arkeoloji: Dinozorlar, Galaksinin Diğer Tarafında Yaşadılar!

Astronomiye bayılıyoruz. Yaşamın geçmişiyle ilgili konuların kalbimizdeki yeri de bambaşka. Bu ikisinin bir arada ele alındığı başlıkların da ilgimizi çekmesi kaçınılmaz oluyor. Öyleyse buyurun galaktik arkeolojiye!

Zaman algımızda kafa karışıklığı yaratan bazı gerçekler var: Örneğin Fatih Sultan Mehmet hiç patates yememişti; çünkü o zamanlarda patates daha "Eski Dünya" olarak biline Afro-Avrasya'ya gelmemişti. Bir başka örnek: Mısır kraliçesi Cleopatra'nın piramitlerin inşa edildiği tarihe daha yakın yaşamış sanabilirsiniz; ancak Cleopatra'nın yaşadığı dönem ile sizin doğum gününüz arasında geçen süre, Büyük Giza Piramiti'nin inşası ile Cleopatra arasında geçen süreden daha az! Benzer şekilde, piramitler inşa edilirken, Dünya'nın bazı yerlerinde halen mamutlar yaşıyordu! Son bir örnek: 1096 yılında eğitime başlayan Oxford Üniversitesi, bize çok eski bir uygarlıkmış gibi gelen ama 1300'lerin ortasına kadar tarih sahnesinde bulunmayan Aztek Medeniyeti'nden daha eskidir.

İşte buna benzer bir diğer örnek, NASA astrofizikçilerinden Dr. Jessi Christiansen'den geldi: Dinozorlar yaşarken Dünya, Samanyolu Galaksisi'nin tam zıt tarafında bulunuyordu.

Aslında bu konuyu Evrim Ağacı olarak buradaki yazımızda anlatmıştık; ama kısaca özet geçmemiz gerekirse: Bildiğiniz gibi nasıl Dünya Güneş etrafında dönüyorsa, Güneş de bütün gezegenleriyle birlikte galaksinin merkezi etrafında döner. Bizler galaksi merkezinden 28.000 ışık yılı mesafede, 828.000 km/s hızla hareket ediyoruz. Evren'deki tam hızınızı buradaki yazımızdan öğrenebilirsiniz. Ama detaylara boğmadan söyleyecek olursak: Dünya'nın Samanyolu Galaksisi etrafındaki yörüngesinde bir turunu tamamlaması yaklaşık 230 milyon yıl sürüyor.

Bu kavraması zor zaman ölçeğini farklı bir bakış açısıyla şöyle de ifade edebiliriz: Dinozorların büyük bir kısmı, Güneş Sistemi galaksinin bizim yaşadığımız kısmının tam zıttı tarafındayken yaşadılar. Dahası, plesiosaursların zamanından (gerçek anlamda dinozor olmasalar da, görece büyük olan ve yüzen sürüngenler), son dinozorları tarih sahnesinden silen büyük yok oluşa kadar geçen sürede Güneş Sistemi, Samanyolu Galaksisi'nin merkezi etrafında 3 çeyrek tur attı.

Dr. Christiansen'in de gösterdiği gibi dinozorların çağı çok ama çok uzun. Örneğin iki ayrı dinozor türü olan Stegosaurus ile Tyrannosaurus rex'in yaşadığı dönemler arasında geçen zaman, T. rex ile bizim aramızda geçmiş olan zamandan çok daha uzun!