Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir!

Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir! Mehmet Ergün
Samanyolu merkezini gösteren bir fotoğraf. Ekipman: Nikon D850, Astro Samyang 135mm f2.0, Fornax Lightrack II
7 dakika
43,019
  • Astrofizik

Bu yazıyı okurken muhtemelen sabit bir şekilde, hiç hareket etmeksizin oturduğunuzu hissediyorsunuz. Ancak kozmik bir skalada bakacak olursanız, hiçbirimiz hareketsiz değiliz. Her şey, durmaksızın hareket etmektedir.

Dünya'nın Hızı

Kendi Etrafındaki Hızı

En basitinden, ekvator üzerinde ölçecek olursak Dünya, kendi etrafında saatte 1670 kilometre hızla dönmektedir. Ekvatordan 39.9o kuzeyde bulunan Ankara'da yaşayan birisi için bu hız, saatte 1280 kilometre civarındadır. Bu, saniyede 0.36 kilometreye ya da saniyede 360 metreye denk gelmektedir! O kadar da hızlı sayılmaz, öyle değil mi?

Tüm Reklamları Kapat

Güneş Etrafındaki Hızı

Öte yandan Dünya da Güneş etrafında dönmektedir. Bu dönüş, saniyede 30 kilometre hıza sahiptir. Merkür ve Venüs gibi Güneş Sistemi'nin daha iç kısmında yer alan gezegenler çok daha hızlı dönmektedirler. Mars ve ondan daha dış tarafta bulunan gezegenler ise çok daha yavaş dönmektedir.

Güneş'in Hızı

Ama Güneş'imizin kendisi de sahip değildir. Bir yıldız olan Güneş'in içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi devasa bir yapıda ve sürekli hareket halindedir. Biz, Samanyolu Galaksisi'nin merkezindeki kara delikten yaklaşık 25.000 ışık yılı uzakta bulunmaktayız. Yani şimdi yola çıkıp, galaksimizin merkezine ışık hızında gidecek olsak, Dünya'da 25.000 yıl geçtikten sonra oraya varabilirdik.

Tüm Reklamları Kapat

Tabii ki ışık hızına erişen bir aracımız bulunmamaktadır. Elimizdeki en hızlı uzay aracı, Yeni Ufuklar (New Horizons) adındaki NASA aracıdır. Bu araç insanlar için tasarlanmamıştır; ancak içine insan sığdırabilecek olsaydık ve yolculuğu, aracın maksimum hızı olan saatte 58.000 kilometre ile yapacak olsaydık, Samanyolu Galaksisi'nin merkezine ancak 466 milyon yıl boyunca, durmaksızın yolculuk yaptıktan sonra varabilirdik. Günümüzden 466 milyon yıl önce omurgalı atalarımızın henüz karalara çıkmadığını, karasal omurgalılara evrimleşecek sürecin bile henüz başlamadığını düşünecek olursak, bu sürenin ne kadar devasa olduğunu anlayabiliriz.

Günümüzdeki güncel ölçümlere göre Güneş'imiz, Samanyolu Galaksisi içinde saniyede 200-220 kilometre hızla hareket etmektedir. Bu hızla, galaksi merkezi etrafındaki 1 tam turunu 200-250 milyon yılda tamamlayabilmektedir. Güneş'imizin doğuşundan beri sistemimiz, Samanyolu Galaksisi etrafında 18 tur atmıştır ve şu anda 19. tur içerisindeyiz. Yani Güneş'imiz, sizin bu yazıyı okumanız sırasındaki göreli konumunda ne son bulunduğunda, dinozorlar gezegenimize henüz hakim olmamışlardı ve evrimsel süreçlerinin daha en başında olan canlılardı; gezegene daha yeni yayılıyorlardı.

Galaksimizin Hızı

Peki ya galaksimiz? O sabit midir? Kesinlikle hayır! Evren'imizin doğum anı olan Büyük Patlama'dan bu yana 13.82 milyar yıl geçmiştir ve o gün bugündür her şey, durmaksızın hareket halindedir. Buna galaksimiz de dahildir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Samanyolu Galaksi'miz, kendisine yıkan olan galaksiler, gruplar ve kümeler tarafından durmaksızın çekilmektedir. Yani galaksimizin hareketine yakın komşuları karar vermektedir diyebiliriz. Tabii ki, bizim galaksimiz de onların hareketine yön vermektedir. Astrofizikçiler, bu karşılıklı etkileşimin haritasını çıkarmayı başarmışlardır:

Samanyolu Galaksisi haritada "Milky Way" ismiyle gösterilmektedir.
Samanyolu Galaksisi haritada "Milky Way" ismiyle gösterilmektedir.
Hawaii Üniversitesi

İşte siz, yukarıdaki haritada Milky Way ismiyle gösterilen nokta içerisinde bulunan 200 milyar civarındaki yıldızdan birisi etrafında dönen yüzeyinin 4'te 3'ü sularla kaplı bir kaya parçası üzerinde yaşamaktasınız!

Farklı cisimlerin göreli hızları (Sırasıyla: Dünya'nın kendi etrafında dönüşü, Dünya'nın Güneş etrafında dönüşü, Güneş'in Samanyolu Galaksisi etrafında dönüşü, Samanyolu Galaksisi'nin Kozmik Mikrodalga Artalan Işımasına göre hızı)
Dr. James O'Donoghue

Galaksimizin Hızını Nasıl Belirleriz?

Buraya kadar fark etmiş olabileceğiniz gibi, hız dediğimiz kavramı her zaman diğer cisimlere göre belirleyebilmekteyiz. Dünya'nın kendi etrafındaki hızını eksenine göre, yörünge hızını Güneş'e göre, Güneş'in hızını galaksi merkezine göre belirledik. Peki ya galaksimizin hızını neye göre belirleyeceğiz? Evren'in merkezine göre mi?

Sahi... Evren'imizin bir merkezi var mıdır?

Hayır! En azından bildiğimiz bir merkezi bulunmamaktadır. Her ne kadar Büyük Patlama ve sonrasında yaşanan genişlemeyi bir balonun şişmesine benzetiyor olsak da, bu pek doğru bir benzetme değildir. Çünkü balon belli bir merkezden dışa doğru, içindeki havanın artmasından dolayı şişmektedir. Büyük Patlama ise, Evren'in her yerinde, aynı anda olmuş bir olaydır.

Tüm Reklamları Kapat

Evren'in genişleme sebebi, içerisindeki maddenin artması değildir! Evren'in kendi dokusunun, dışa doğru esnemesinden kaynaklanmaktadır. Yani Evren, belli bir merkezden dışa doğru genişlememiştir. Dolayısıyla belli bir merkezi de bulunmamaktadır.

Bunu nereden biliyoruz? Kozmik Mikrodalga Artalan Işıması'ndan... Ya da kısa ismiyle CMB sayesinde...

Bu ışıma, Büyük Patlama'dan günümüze kalan bir radyasyondur. Antenli televizyonların belli bir kanal bulamadıkları zaman gösterdikleri karlı ekranı hepimiz biliriz. Bu ekrandaki noktacıkların %1 civarı, Evren'in her yanını kaplayan CMB'nin, yani Büyük Patlama'nın ardında bıraktığı izin anteniniz tarafından tespit edilmesinden kaynaklanmaktadır.

Bu ışıma, oldukça düzgün bir dağılıma sahiptir. Nereye bakarsak bakalım ortalamada 2.725 Kelvin sıcaklığa sahiptir. "Mutlak sıfır sıcaklık" olarak isimlendirdiğimiz sıcaklık, 0 Kelvin değerine sahiptir. Yani hiçbir cisim, bundan daha soğuk olamaz! Dolayısıyla bu ışıma, mutlak sıfırdan sadece 2.725 Kelvin daha sıcaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Bu ışımada çok ufak sıcaklık farklılıkları görmekteyiz. Örneğin aşağıdaki görselde, Evren'in farklı noktalarına baktığımızda gördüğümüz sıcaklık farklılıklarını görmekteyiz.

CMB verilerinden elde edilen sıcaklık farkları. Kırmızı bölgeler daha sıcak, mavi bölgeler ise daha soğuk.
CMB verilerinden elde edilen sıcaklık farkları. Kırmızı bölgeler daha sıcak, mavi bölgeler ise daha soğuk.
Discover

Görebileceğiniz gibi sıcaklık farkları, sadece miliKelvinler dolayında, yani 1 Kelvin'in binde biri düzeyinde! İşte aşırı hassas detektörler kullanarak bu farkları bile tespit edebilmekteyiz.

Ama yine de bu dalgalanma, normalde beklediğimizden 100 kat kadar daha büyüktür. Evren'in normalde çok düzgün özelliklere sahip olması gerektiğini bilmekteyiz; dolayısıyla bu miliKelvinlik farklar bile olmamalıydı! O halde bu sıcaklık farkı da neyin nesidir? Hareketin!

Aslında bu fark, sıcaklık farkından kaynaklanmamaktadır. Gezegenimizin, Güneş'imizin ve galaksimizin Evren içinde hareket ediyor olmasından kaynaklanmaktadır. Biz hareket ettikçe, ölçüm araçlarımız da hareket etmektedir. Buna bağlı olarak da, kızıla kayma ve maviye kayma dediğimiz olaylar yaşanmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Hayvan Çiftliği: Grafik Roman

Tüm hayvanlar eşittir ama bazı hayvanlar diğerlerinden daha eşittir.

Beylik Çiftliği’nin ezilen hayvanları, efendileri Mr. Jones’u devirip çiftliğin yönetimini ele geçirdiklerinde, bunu özgür ve eşitlikçi bir hayata atılan ilk adım olarak görürler. Fakat aralarından bir grup seçkin, Napolyon ve Kartopu isimli iki domuzun öncülüğünde yavaş yavaş kontrolü ele alır. Kendilerini bir zorbalıktan kurtulup başka bir zorbalık altında ezilirken bulan hayvanlar, çok geçmeden düşündükleri kadar eşit olmadıklarını anlarlar. Orwell’in, güç zehirlenmesi ve yozlaşma sonucunda hüsrana uğramış idealizme dair sarsıcı taşlaması Hayvan Çiftliği, Brezilyalı ünlü çizer Odyr’in çarpıcı uyarlamasıyla kendine yepyeni bir ifade alanı buluyor.

“Orwell’in güncelliğini hiç yitirmeyen alegorisine göz alıcı bir saygı duruşu. Zincirlerinden kurtularak başlattıkları devrimin sonuçlarını göğüsleyen hayvanları fırça darbeleriyle görünür kılan Odyr’in tasvirleri çok güçlü.”
New York Times

Devamını Göster
₺100.00
Hayvan Çiftliği: Grafik Roman

Bir ambulansın sireni, size yaklaşırken aşırı tizleşir ve sizden uzaklaştıkça bu durum tersine döner, öyle değil mi? İşte bu, hareket halindeki cisimlerden yayılan dalgalar ile gözlemcinin birbirlerine göre hareketinin bir sonucudur.

Ambulans size yaklaşırken, her milisaniyede yaydığı yeni ses dalgaları, bir öncekilerin üzerine biner. Bu, sesin giderek güçlenmesine neden olur. Ancak sizden uzaklaşırken, ambulansın hızı nedeniyle, birbirini takip eden ses dalgaları arasındaki mesafe artar. Bu nedenle ses azalır. İşte buna, Doppler Etkisi denmektedir.

Doppler Etkisi sadece ses dalgaları için geçerli değildir. Işık dalgalarında da aynı durumu görmekteyiz. Evren'in zıt taraflarına bakıp da farklı sıcaklık değerleri görmemizin tam olarak nedeni de budur. Çünkü sıcaklığın yayılmasını sağlayan dalgalar Doppler Etkisi'ne uğramaktadır. Bizim hareketimiz, Evren'in bir kısmındaki art alan ışımasının daha sıcak (yani kırmızı), diğer bir kısmındaki art alan ışımasının ise daha soğuk (yani mavi) gibi gözükmesine neden olmaktadır.

İşte bu kayma miktarlarına bakarak galaksimizin hızını belirlememiz mümkündür. Çünkü CMB, Evren içinde sabit bir referans noktasına en yakın adaydır. Yapılan ölçümlere göre Güneş'imiz, Evren içinde CMB'ye göre saniyede 368 kilometre hızla ilerlemektedir. Samanyolu Galaksisi'nin ve diğer 29 galaksinin içinde bulunduğu Yerel Küme ise, CMB'ye göre saniyede 627 kilometre hızla ilerlemektedir.

Özet ve Sonuç

Yani eğer ki sabit bir şekilde koltuğunuzda oturduğunuzu sanıyorsanız, yanılıyorsunuz:

  • Bir yıldızın etrafında, saniyede 30 kilometre hızla dönen bir gezegenin üzerindesiniz.
  • Bu gezegen, kendi etrafında saniyede yaklaşık olarak 400 metre hızla dönmektedir.
  • Bu gezegenin etrafında döndüğü yıldız, bir galaksinin merkezinde saniyede 250 kilometre hızla dönmektedir.
  • Bu galaksi, Evren'in içinde yaklaşık olarak saniyede 600 kilometre hızla ilerlemektedir.

Kısaca, siz bu yazıyı okumaya başladığınızdan beri Evren içinde yaklaşık 360.000 kilometre yol aldınız bile! Ayrıca oturduğunuz sandalye de, bu videonun başından beri, eskiden olduğu konumuna göre, yalnızca Dünya'nın dönüşüne bağlı olarak 240 kilometre civarında yol aldı!

Korkacak hiçbir şeyiniz yok!
Korkacak hiçbir şeyiniz yok!

Bu yazıda verdiğimiz sayılar, elbette farklı ölçümlere göre bir miktar değişebilmektedir. Biz burada, ortalama sayıları yansıtmaya çalıştık. Farklı kaynaklarda, ölçümün metoduna bağlı olarak ufak tefek farklılıklar bulmanız normaldir. Kaynaklarımızda bunlardan bazılarına yer verdik.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
136
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 44
  • Tebrikler! 36
  • Muhteşem! 23
  • İnanılmaz 19
  • Merak Uyandırıcı! 13
  • Korkutucu! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 5
  • İğrenç! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • A. Fraknoi. How Fast Are You Moving When You Are Sitting Still?. (5 Nisan 2007). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Astro Society | Arşiv Bağlantısı
  • E. Howell. How Fast Is Earth Moving?. (23 Haziran 2018). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • E. Siegel. How Fast Are We Moving Through Space?. (25 Ağustos 2015). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Medium | Arşiv Bağlantısı
  • A. Graps. What Is The Speed Of The Solar System?. (5 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Stanford University | Arşiv Bağlantısı
  • N. T. Redd. Milky Way Galaxy: Facts About Our Galactic Home. (14 Kasım 2017). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • P. Kong. Speed Of The Milky Way In Space. (5 Şubat 1999). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2019. Alındığı Yer: Hyper Physics Factbook | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 10:13:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1037

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir!. (5 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1037
Bakırcı, Ç. M. (2019, June 05). Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir!. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/1037
Ç. M. Bakırcı. “Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Jun. 2019, https://evrimagaci.org/s/1037.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Evren'deki Hızınız: Her Şey, Durmaksızın Hareket Halindedir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 05, 2019. https://evrimagaci.org/s/1037.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.