Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor!

3 dakika
16,061
Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor! Video Blocks
Evrim Ağacı Akademi: Özel Görelilik Teorisi & Işık Hızı Yazı Dizisi

Bu yazı, Özel Görelilik Teorisi & Işık Hızı yazı dizisinin 10. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Özel Görelilik Teorisi Nedir? Einstein, Işık Hızının Doğasını Açıklamayı Çalışırken Evreni Nasıl Çözdü?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Astronomi ve fizik açısından mükemmele yakın bir vakum içerisindeki ışığın hızı, genelde oldukça sade ve basittir: Saniyede 299.792.458 metre. Bu, astronomların “ışık hızı” dediği şeydir. Bu sabit hız, ışığın Güneş'ten gökyüzündeki en yakın komşularımız Alpha Centauri sisteminin bir üyesi olan kırmızı cüce yıldız Proxima Centauri’ye gitmesinin 4 yıldan daha uzun sürdüğü anlamına gelir. Bu, aynı zamanda ışığın Güneş’in fotosferinden (ışık küresinden) Dünya’ya gelmesinin 8 dakikadan fazla sürdüğü anlamına gelir.

Bu hız, fotonun yolunun su ya da benzeri başka bir şey tarafından kesilip kesilmediğine bağlı olarak, burada, Dünya’da biraz değişebilir. Ama bu iş o kadar da basit değil! Dış uzayın vakumu içinde ışık hızının sabit olduğu üzerine inşa edilmiş olan Einstein’ın Genel ve Özel Görelilik Teorileri'nin ışık hızını sabit alan kısımlarını test eden pek çok çalışma ve deney yapıldı. Bunların bazıları oldukça ilginç sonuçlar verebiliyor.

Çoğunuz muhtemelen birkaç yıl önce olan ve bir grup bilim insanının nötrinoların bir fotondan bir saniyenin sadece küçük bir küsuratı kadar daha hızlı hareket ettiğini gözlemlediklerini iddia ettikleri nötrino fiyaskosunu hatırlayacaktır. Böyle bir keşif (şayet gerçek olsaydı), evrenin hem makro hem mikro ölçekte nasıl çalıştığına ilişkin çok iyi yerleşmiş teorilerimizin birçoğunun temelini yok edecekti Ancak bulgular, hatalı bir kablo bağlantısının tespit edilmesi sonrasında tekrarlanamadı ve ölçüm hatası olarak kayıtlara geçti. Bu da bizi yeniden, fotonun evrendeki en hızlı parçacık olduğu sonucuna götürdü. Bu da, fotonun her zaman aynı hızda hareket ettiği fikrini güçlendiriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu öylesine kabul görmüş bir gerçek ki bilim insanları metreyi bu hızı (bir metre ışığın bir saniyenin sadece 299.792.458’de birinde kat ettiği mesafeye eşittir) kullanarak tanımladılar. Bu yanlış olabilir mi?

Bazı Çalışmalar Işık Hızının Değişken Olabileceğini Gösteriyor!

Paris-Sud Üniversitesi’nden Marcel Urban liderliğindeki ve ışık hızının çok küçük miktarlarda da olsa, sadece metrekarede bir saniyenin 50 kentilyonda (kentilyon=1018) biri kadar küçük bir oranda, değiştiğini bulduklarını ileri süren ekip bu soruya "Evet!" diyebileceklerini iddia ediyorlar.

Bu sayı küçük de olsa, vakum içinde bulunan parçacıkların özellikleri tarafından dikte edilen, yeni ve temel bir fizik türünü işaret etmek için yeterli. 

Vakum konusu, boşmuş gibi görünen uzayın aslında hiç de boş olmadığı aksine, rastgele bir şekilde belirip kaybolan 'elektron-pozitron' ya da 'kuark-antikuark' çiftleri gibi sanal parçacıklar ile dolu olduğu keşfedildikten sonra, yıllardır hararetli şekilde tartışılmakta olan bir konudur. Zira, genellikle bir eş (ortak) parçacık, bir tekilliğin içine çekildiğinde, enerji seviyelerinin dalgalanmasına neden olur. 

Tüm Reklamları Kapat

Ekibe göre, bu dalgalanmalar uzayda hareket eden ışığın hızını bazen etkileyebilir. Dahası, ışık hızı ve diğer kozmolojik sabitler “temel sabitler olmayıp kuantum vakumunun gözlemlenebilir parametreleridirler.”

Peki bu ne demek? Erlangen, Almanya’daki Max Planck Işık Fiziği Enstitüsü’nden Gerd Leuchs ve Luis L. Sanchez-Soto tarafından yayımlanan bir başka makalede anlatılana göre boş uzayın iç direnci (değerleri ışık hızına bağlı olan bir başka varsayımsal elektromanyetik sabit), uzaydaki parçacıkların kütlelerine değil, elektrik yüklerine bağlı olarak ele alınıyor. 

Bu da fizikte uzun süredir bulunan bir soruyu yanıtlıyor: Işık neden sabit bir hızda hareket ediyor? Bunun da ötesinde hızı dikte eden nedir? Kısacası bu, evrendeki yüklü parçacıkların toplam sayısına bağlı. Bu aynı zamanda, evrende bulunan, birim hacme düşen yüklü temel parçacıkların toplam sayısının tahmin edilmesinin mümkün olduğu anlamına da gelebilir. Makalede şöyle anlatılıyor: 

(...) Geleneksel fiziğin varsaydığının aksine ışık hızının sabit olmaması teorik olarak ihtimal dâhilinde. Işık hızı, her bir ışık kuantumunun ya da fotonun enerjisinden bağımsız bir seviyede ve kuantum ölçeğindeki çekim kuvvetinin etkisi sonucu olan dalgalanmalardan daha fazla dalgalanıyor olabilir. Işık hızı, uzayın ya da zamanın vakum özelliklerindeki varyasyonlara bağlı olabilir.

Eğer doğruysa, bu durum ultra kısa atımlı lazerler yardımıyla test edilebilir. Bu ayrıca, vakum geçirgenliği ve elektriksel geçirgenlik olarak anılan vakumun manyetizasyonunu (mıknatıslanmasını) ve polarizasyonunu (kutuplaşmasını) da açıklayabilir. Bekleyip göreceğiz, ama deneysel sonuçlar bu hipotezi desteklermiş gibi görünüyor. Nasıl bir evrende yaşıyoruz!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Özel Görelilik Teorisi & Işık Hızı Yazı Dizisi

Bu yazı, Özel Görelilik Teorisi & Işık Hızı yazı dizisinin 10. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Özel Görelilik Teorisi Nedir? Einstein, Işık Hızının Doğasını Açıklamayı Çalışırken Evreni Nasıl Çözdü?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
40
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • Bilim Budur! 18
  • Merak Uyandırıcı! 16
  • İnanılmaz 14
  • Muhteşem! 8
  • Umut Verici! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: From Quarks to Quasars | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/11/2024 21:33:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2293

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Normal Doğum
Mikrop
Şehir
Beslenme Bilimi
Uterus
Regülasyon
Hastalık Kataloğu
Karadelik
Dalga Boyu
Yıldızlar
Kuyruk
Hareket
Araştırmacılar
Evrimsel Süreç
Ağız
Nötron Yıldızı
İnsan Sağlığı
Coğrafya
Hukuk
Vejetaryen
Yüksek
Tohum
Aile
Nobel
Alan
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Trosper, et al. Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor!. (9 Mayıs 2014). Alındığı Tarih: 4 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2293
Trosper, J., Bakırcı, Ç. M. (2014, May 09). Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor!. Evrim Ağacı. Retrieved November 04, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2293
J. Trosper, et al. “Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 09 May. 2014, https://evrimagaci.org/s/2293.
Trosper, Jaime. Bakırcı, Çağrı Mert. “Işık Hızı Gerçekten Sabit mi? Bazı Fizikçiler, Işık Hızının Sabit Olmayabileceğini Düşünüyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 09, 2014. https://evrimagaci.org/s/2293.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close