Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?

Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?
4 dakika
10,091
  • Sinirbilim (Nörobiyoloji)
  • Psikoloji
Tüm Reklamları Kapat

Fobi, bir çeşit anksiyete (kaygı) bozukluğudur. Hayvanlarda da gözlenmiş olan fobiler bir durum ya da objeye karşı duyulan anormal düzeydeki korkunun, gündelik hayatı etkileyecek düzeylere ulaştığı bir olumsuzluk haldir.

Normalde herkesin belli korkuları vardır ve bu, tüm canlılar için olduğu gibi, insanlar için de oldukça doğaldır; fakat fobi durumu, sıradan bir korkudan çok daha fazlasıdır. Fobi sahibi kişi hiçbir sorun olmadığında ve güvende olduklarını bilse bile irrasyonel olan korkusu devam eder. Ayrıca, korkularının yersiz ve gerçekliğe dayalı olmadığını bilseler bile aşırı korku ve endişeli hissederler. Çok sayıda fobiden birine veya birkaçına sahip olan bireylerin yaşamı, bu korkularından ileri düzeyde, aşırı veya anormal bir şekilde etkilenir ve kısıtlanır. Korku ile fobiyi birbirinden ayıran önemli farklardan birisi budur.

Tüm Reklamları Kapat

Fobi Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Fobiler genellikle erken çocukluk döneminde gelişir. Çocukluğun başladığı ve ilkokula kadar olan süreye erken çocukluk dönemi denir ve bu süre yaklaşık olarak 3 ile 6 yaş arasını kapsar. Tabii ki fobiler sadece erken çocukluk döneminde oluşmaz, herhangi bir yaşta da ortaya çıkabilir.

Ayrıca fobi sahibi kişi, korkusunu tetiklediği durum ya da doğrudan korkusu ile henüz yüz yüze gelmemişse, buna yönelik bir fobisi olduğuna yönelik herhangi bir belirti yaşamayıp, yıllarca bunun farkına varmayabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Fobiler
Fobiler
Türkiye Zeka Vakfı

Fobinin Türleri

Fobileri genel olarak iki gruba ayırmak mümkündür: spesifik fobiler ve karmaşık fobiler.

  • Spesifik/Özel/Basit Fobiler: Genellikle erken çocukluk ve ergenlik döneminde oluşur ve yaşlandıkça seviyesi azalır. Belirli nesne ya da durumla ilişkilidir ve bunların etrafında merkezlenir. Yaygın olarak örnekleri ise; doğal çevre fobileri, hayvan fobileri, durumsal fobiler, cinsel fobiler ve vücut fobileridir.
  • Karmaşık Fobiler: Genellikle yetişkinlik döneminde oluşur. Spesifik fobilere göre daha rahatsız edici ve zorlayıcı etkilere sahiptir. Karmaşık fobiler de ikiye ayrılabilir:
  • Sosyal Fobi (Sosyal Anksiyete Bozukluğu): Özellikle de topluma açık durumlarla veya toplumdan gelebilecek tepkilerle ilgili fobilerdir. Kişi, toplumun tepkisine bağlı olarak utanç veya aşağılanma hissetmekten korkabilir.
  • Agorafobi: Ev veya benzeri bir "güvenli" alanı terk etmekten korkmaya yönelik gelişen fobidir. Bu kişilerde, söz konusu alanların terk edilmesi halinde panik ataklar görülebilir.

Fobi Belirtileri

Fobinin belirtileri, anksiyete bozukluğunda görülen belirtilere çok benzerdir. Hem fiziksel hem de duygusal/psikolojik belirtileri bulunmaktadır. Bunlar; çarpıntı, yüzde ve vücutta kızarma, titreme, soğuk soğuk terleme, mide bulantısı, mide rahatsızlıkları, vücutta kaşınma, bunalım, bayılma ve nefes darlığı gibi bazı temel fiziksel belirtilerdir. Ayrıca; bayılma korkusu, ölme korkusu, kontrolü kaybetme korkusu, gerçeklik ile gerçeksizlik arasında ayrım yapamama durumu ve sürekli olarak karmaşık bir ruh hali içerisinde olmak psikolojik ve duygusal belirtileri arasındadır. Kişisel olarak belirtiler farklılık gösterebilir.

Fobiler
Fobiler

Fobiye Etki Eden Faktörler

Fobinin oluşmasına etki eden birçok neden bulunmaktadır ve bu nedenler kişiden kişiye değişim gösterebilir. Temel olarak bunlardan bazıları; genetik faktörler, uzun süreli strese maruz kalmak, travmalar ya da panik veya korku durumuna karşı oluşturulmuş yanıtlardır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Anormal Korkular
Anormal Korkular
Center for Healthy Aging

Fobinin Tedavi Yöntemleri

Aşırı olan hiçbir durum sağlıklı değildir ve hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen fobi sahibi hastalar, korkularından kurtulmak için çözüm yolları aramalıdır. Bazı durumlarda, hastalar kendi başlarına fobilerinden kurtulabilirler fakat başaramadıkları durumlarda profesyonel yardım sayesinde büyük bir ölçüde korkuları azaltılabilir hatta kısa bir sürede kalıcı olarak tedavi edilebilir.

Fobi için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve temel olarak popüler tedavi metotları iki kategori altında toplanabilir: ilaç tedavisi ve psikoterapi.

  • İlaç Tedavisi: Tıbbi olarak psikiyatri tarafından tanı konulduktan sonra ilaç ile tedavi edilmesi.
  • Psikoterapi ve Rahatlama Teknikleri: Psikoterapi sayesinde çevresel ve biyolojik etmenler göz önünde bulundurularak tedavi etmektir. Rahatlama teknikleri vücutta oluşan zararlı etmenleri hem zihin hem de bedensel olarak uzaklaştırmayı amaçlayarak tedavi etmektedir.

Fobinin türüne ve seviyesine göre tedavi yöntemi uygulanır ve her tedavi yöntemi hasta için aynı etkiyi yaratmayacağı için, yöntem değiştirilebilir. Ayrıca, birden fazla yöntem tedavi için aynı anda kullanılabilir.

Psikoterapi
Psikoterapi
Flickr Public Domain

Ayrıca, maruz bırakma, duyarsızlaştırma ve bilişsel davranışçı tedaviler de popüler olarak kullanılmaktadır.

  • Maruz Bırakma Tedavisi: Hastanın nesneye veya duruma bağlı olarak geliştirdiği korkuya ya da korkuyu tetikleyen durumlara maruz bırakılmasıdır. Bu sayede korkusu ile yüzleştirilip çözümleme yapılması sağlanır. Çözümleme yapıldıktan sonra sorun ortadan kaldırılmaya çalışılır.
  • Duyarsızlaştırma Tedavisi: Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Derneği’ne göre bir psikoterapi yaklaşımı olan duyarsızlaştırma terapisi; fizyolojik temelli olup izole anıların işlenmesini sağlar ve beyni zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Bu sayede de fobiye neden olan travmalar ya da durumlar ortaya çıkarılıp çözümlenmesi yapılır. Bunun yardımı ile birlikte korkular azaltılıp tedavi edilebilir.
  • Bilişsel Davranışçı Tedavi (CBT): Türkiye Psikiyatri Derneği’ne göre bilişsel davranışçı terapi; düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiler konusunda çalışılır ve neden olan sorunlar ve etmenler üzerine odaklanılır. Sonrasında, hastanın başa çıkabilmesi için kişisel stratejiler üretilerek bazı beceriler kazandırılır. Bu beceriler sayesinde fobilerden kaynaklanan anormal korkular tedavi edilebilir.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
35
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 17
  • Bilim Budur! 14
  • Muhteşem! 11
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Umut Verici! 7
  • İnanılmaz 4
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/05/2023 08:22:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9086

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jeoloji
Küresel Isınma
Zehirli Mantar
Ay Görevleri
Afrika
Arkeoloji
Elektron
Mucize
Kimya
Yer
Canlı
Köpek
Manyetik Alan
Biyocoğrafya
Astrofizik
Felsefe
Meyve
Cinsiyet Araştırmaları
Fotosentez
Viroloji
Evrim Kuramı
Makale
Kemik
Beslenme Bilimi
Film
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Kozmik Enflasyon, Büyük Patlama'dan ÖNCESİNİ İzah Edebilir mi?
Kozmik Enflasyon, Büyük Patlama'dan ÖNCESİNİ İzah Edebilir mi?
Uzaydan Bırakılan Çubuklarla Deprem Yaratma Projesi Gerçek mi? | Kinetik Bombardıman
Uzaydan Bırakılan Çubuklarla Deprem Yaratma Projesi Gerçek mi? | Kinetik Bombardıman
Büyük Patlama Teorisi: Bildiklerinizin Ne Kadarı Gerçek?
Büyük Patlama Teorisi: Bildiklerinizin Ne Kadarı Gerçek?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. E. Koçak, et al. Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?. (2 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9086
Koçak, A. E., Bakırcı, Ç. M. (2020, August 02). Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?. Evrim Ağacı. Retrieved May 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9086
A. E. Koçak, et al. “Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 02 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9086.
Koçak, Aslı Ece. Bakırcı, Çağrı Mert. “Fobi Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar ve Nasıl Tedavi Edilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 02, 2020. https://evrimagaci.org/s/9086.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close