Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Elektrik Alanı Nedir?

3 dakika
35,361
Elektrik Alanı Nedir? Pexels
Elektrik alan, evrende meydana gelen sayısız olayda çok büyük bir rol oynamaktadır.
Evrim Ağacı Akademi: Elektromanyetizma Yazı Dizisi

Bu yazı, Elektromanyetizma yazı dizisinin 13 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Elektrik alanların oluşumu elektrik yüklerine dayanır. Herhangi bir elektrik yüküne sahip nesne - bir atom altı parçacık veya büyük bir obje - etrafındaki uzayda elektrik alanı oluşturur. Elektrik alan, elektrostatik kuvvetin en temel ögelerinden biri olup evrende meydana gelen sayısız olayda çok büyük bir rol oynamaktadır. Elektrik alanın ne olduğunu kavrayabilmek için elektrik yüklerini daha iyi anlamamız gerekmektedir. Elektrik yükleriyle ilgili üç önemli özellik vardır:

  1. Elektrik yüklerinin iki türü vardır: Bu iki yükün etkisi birbirini sıfırladığı için bunlara + (artı) ve - (eksi) adı verilmiştir.
  2. Elektrik yükleri kuantizedir: Bir elektrik yükünün değerine e dersek, bir parçacık veya objenin alabileceği elektrik yük değeri "a×ea\times{e} " olur. "a" burada bir tam sayıdır. Bir parçacığın yükü 3e ya da -12e olabilir ama 3.534e ya da 1/3e olamaz.
  3. Tıpkı enerji, kütle ve momentumun korunması gibi, elektrik yükleri de korunumludur. Bu cümleden kastımız şudur: Her an için evrendeki elektrik yük sayısı sabittir. Bu yasa sistemler için de doğrudur.

Şimdi elektrik yükleri hakkında biraz bilgi verdiğimize göre, yüklerin elektrik alanlar ile olan bağlantısına geçebiliriz.

3 parçacıklı bir sistem. Mavi küre +Q, sarı küreler +q1 ve +q2 yüklerine sahip
3 parçacıklı bir sistem. Mavi küre +Q, sarı küreler +q1 ve +q2 yüklerine sahip
Yiğit Ertan (Evrim Ağacı)

Bu sisteme bir göz atalım. Sistemdeki tüm parçacıklar aynı işaretli yüke sahip. Burada, çocukluğumuzdan beri bildiğimiz klasik cümle, yani "aynı yükler birbirini iter, zıt yükler birbirini çeker" cümlesi karşımıza çıkmaktadır. Eğer sadece iki parçacık varsa işimiz basittir, yüklere göre ya itme kuvveti ya da çekme kuvveti uygulanacaktır. Peki birden fazla parçacık varsa bunu nasıl belirleyebiliriz?

Tüm Reklamları Kapat

Bu durumda devreye Süperpozisyon ilkesi girer. Lineer sistemlerde iki veya daha fazla etkiyi toplayarak net etkiyi bulabiliriz. Bu tanımı örnek verdiğimiz sisteme uygularsak elektrostatik kuvvetleri toplamamız sonucu mavi küreye etki eden net kuvveti buluruz. Kuvvet vektörel bir büyüklük olduğu için toplamımız vektörel bir toplama olacaktır, yani toplama işleminden sonra net kuvveti bulduğumuzda elimizde hem bir büyüklük hem de bir yön olacaktır.

Coulomb Kuvveti
Coulomb Kuvveti
Slideplayer

Coulomb yasası bize iki yüklü parçacık arasındaki kuvveti verir. Bu formülü inceleyerek elektrik yükler hakkında biraz fikir sahibi olabiliriz. K sabit bir sayı, q1 ve q2 parçacıklarımızın yükleri ve d de bu iki parçacık arasındaki mesafedir. q1 ve q2 çarpımının büyük olması demek kuvvetin artması demektir. Buradan kuvvetin yüklerin büyüklüğü ile doğru orantılı olduğunu anlıyoruz. Kesrimizin paydasında ise d2 ifadesi var. Yüklerin arasındaki mesafe 3 katına çıkarsa kuvvet 9 kat, 5 katına çıkarsa kuvvet 25 kat azalacaktır. Bunu kelimelerle ifade etmek istersek "kuvvet" uzaklığın karesi ile ters orantılıdır deriz.

Bu gördüğümüz formül iki parçacık içindi. Bu formülü çok parçacıklı sistemlere uyacak şekilde genelleştirebiliriz. Yukarıdaki mavi ve sarı kürelerin olduğu sisteme geri dönelim. Süperpozisyon ilkesine uyacak şekilde genelleştirme işlemimize başlayalım. Q - q1 ve Q - q2 sistemi için Coulomb yasasını ayrı ayrı yazıp kuvvetleri toplamalıyız:

Çok parçacıklı sistemler için Coulomb yasasının genelleştirilmiş versiyonu
Çok parçacıklı sistemler için Coulomb yasasının genelleştirilmiş versiyonu
Introduction to Electrodynamics 4th Edition

Gördüğümüz gibi parantezin içerisindeki tüm işlemlerde Q yükü ortak elemandır. Q'yu parantezden dışarı çıkartabiliriz. Q elemanını parantezden çıkardıktan sonra elimizde kalan ifade görseldeki 2.4 denklemidir ve bu denklem bize elektrik alanın matematiksel formülünü vermektedir. Denklemdeki "Σ" işaretinin ne anlama geldiğini açıklayalım. Bu işaret, yani "sigma" sembolü bize toplama yapmamız gerektiğini gösterir. 1'den n'ye kadar olan ifadelerin toplanması demektir. Bizim mavi ve sarı kürelerin olduğu sistemden örnek vermemiz gerekirse, n burada 2 olur çünkü 2 tane küremiz vardır. Peki tek bir yükün yaydığı elektrik alanı nasıl bulabiliriz? Tek yapmamız gereken n yerine 1 koymaktır, böylelikle yukarıdaki görselde 2.4 denklemindeki ifade aşağıdaki ifadeye dönüşür:

Tüm Reklamları Kapat

Tek bir yükün yarattığı elektrik alan. Burada şapkalı r ifadesi sadece yön belirten birim vektördür.
Tek bir yükün yarattığı elektrik alan. Burada şapkalı r ifadesi sadece yön belirten birim vektördür.
Quora

Elektrik alanın matematiksel formülünü ve elektrostatik kuvvet ile olan ilişkisini görmüş olduk. Elektrik alanları görsel olarak temsil etmek için iki yolumuz vardır. İki yöntem de aynı şeyi farklı yolla anlatır ve kendilerine göre avantajları vardır.

  1. Vektör alanları olarak:
  2. Alan çizgileri olarak:
Elektrik alanların 2 farklı gösterimi. Üst şekiller vektör alanı temsil ederken alttaki şekiller alan çizgilerini temsil etmektedir.
Elektrik alanların 2 farklı gösterimi. Üst şekiller vektör alanı temsil ederken alttaki şekiller alan çizgilerini temsil etmektedir.
Learnpick

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Elektromanyetizma Yazı Dizisi

Bu yazı, Elektromanyetizma yazı dizisinin 13 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
42
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 19
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Tebrikler! 9
  • Muhteşem! 5
  • Bilim Budur! 5
  • Umut Verici! 3
  • Grrr... *@$# 3
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • HyperPhysics. Electricity And Magnetism. (18 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 18 Temmuz 2019. Alındığı Yer: HyperPhysics | Arşiv Bağlantısı
  • D. J. Griffiths. (2017). Introduction To Electrodynamics. ISBN: 978-1108420419. Yayınevi: Cambridge University Press.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:44:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7867

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Eşey
Genler
Evrim Ağacı Duyurusu
Yeşil
Asteroid
Beslenme Bilimi
Kalıtım
Sendrom
Kanser
Dağılım
Ağrı
Nöronlar
Deniz
Sars
Ara Tür
Renk
Embriyo
Tür
Periyodik Tablo
Hukuk
Ortak Ata
Carl Sagan
Evrimsel Tarih
Hayatta Kalma
Kanser Tedavisi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. Ertan, et al. Elektrik Alanı Nedir?. (25 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 21 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7867
Ertan, Y., Özdil, A. Ş. (2019, August 25). Elektrik Alanı Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved November 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7867
Y. Ertan, et al. “Elektrik Alanı Nedir?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 25 Aug. 2019, https://evrimagaci.org/s/7867.
Ertan, Yiğit. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Elektrik Alanı Nedir?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, August 25, 2019. https://evrimagaci.org/s/7867.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close