Efsanevi Yerler: Sıklıkla Söz Edilen Bu Yerler Gerçek mi, Kurgu mu?

Bugün sınav moduna girip ismini duyduğunuz efsanevi yerlerle ilgili bilgilerimizi test edeceğiz. Bunlardan bazıları tarihi, bazıları efsanevi, bazıları da yapma tarihe ait yerlerdir. Sizin göreviniz, adını söylediğim yerin gerçek veya kurgu olduğunu tahmin etmek. Çoğu kişi bu yerlerin çoğunu bilecektir, ancak on ikisini de bilmek az bulunur bir uzmanlık gerektirir. Eski Britanya ile başlayalım:

Avalon

Kral Arthur’un gömüldüğü ada.

Kurgu. Avalon, Arthur efsanesinin zengin dokusundan gelir. Cennet gibi bir yerdir, Excalibur kılıcının burada yapıldığı ve ölümcül biçimde yaralandığı Camlann Savaşı’ndan sonra Arthur’un gemiyle buraya götürüldüğü söylenir. Buna karşın böyle bir yer yoktur, Arthur efsanesi de kapsamlı ancak kurgusal bir eserdir.

Bu, hiç kimsenin Avalon’u bulduğunu iddia etmediği anlamına gelmez. En çok bilineni, Somerset-Glastonbury’deki tepe, yani Glastonbury Tor, çevresindeki bataklıklar çekilmeden önce bir adaydı. 1190’da Glastonbury Manastırı’ndaki keşişler, çok derin bir mezarda Arthur ve karısı Guinevere’in tabutunu bulduklarını iddia ettiler. Yerel gelenek görenekler bu inanışı destekliyor gibi görünse de tarihçiler, iddiayı manastırı yeniden inşa etmeyi ümit eden keşişlerin pazarlama çalışması olarak görüyorlar; manastır, ileri sürülen buluştan altı yıl önce çıkan bir yangında ağır bir şekilde hasar görmüştü.

Rodos Heykeli

Rodos’ta liman girişini koruyan heybetli heykel.

Gerçek. Çoğunlukla anlatıldığı haliyle değilse de. Bu dev heykelin bacakları (yaygın olarak inanıldığı gibi) Yunan adası Rodos’un liman girişinin iki yanında değildi, heykel yalnızca liman girişinin yan tarafında duruyordu. Yunan tanrısı Helios’u kahramanca bir pozda gösteren heykel, Amerika Özgürlük Heykeli’nden çok da farklı değildi: O da demir bir çerçeveye bronz plakalar tutturularak inşa edilmişti. İki figürün boyutları da neredeyse aynıydı, Bayan Özgürlük kalkık kolu ve yüksek tabanı nedeniyle biraz daha uzun olsa da.

Heykel sadece 56 yıl ayakta kaldı, MÖ 226’da bir depremde yıkıldı. Enkazı 800 yıl olduğu yerde kaldıktan sonra bir tüccar tarafından hurda olarak satın alındı.

El Dorado

Kaşifleri Yeni Dünya’ya çeken muhteşem altın şehir.

Kurgu. Fakat Yeni Dünya’ya gelen ilk kaşiflerin çoğu, uçsuz bucaksız her yeri altınla dolu bu şehrin varlığına gerçekten inanıyorlardı; birçok kişinin altın aramaya gelmesi, Amerika’nın istilasında hiç de azımsanmayacak bir duruma dönüşmüştür.

Zamanın bütün hikayeleri El Dorado’nun Guatavita Gölü’yle ilişkili olduğunu gösteriyordu, bu küçük göl Kolombiya-Bogota’nın hemen dışındaki ormanlarla kaplı dağlarda bulunan yüksek bir krater gölüydü. 1500’lerde istilacılar gölün suyunu boşaltmaya defalarca teşebbüs ettiler, daha çok mücevher ve zırh parçaları olmak üzere biraz altın da buldular. Ancak 1898’te, önemli bir maden şirketi dağın yamacından girerek bir tünel açtı ve gölün suyunu tamamen boşalttı fakat sadece bir miktar eski incik boncuk buldu. O zamandan sonra göl eski haline döndürüldü, bugün bölgede altın aramak yasaktır.

Babil’in Asma Bahçeleri

Kral II. Nebukadnezar’ın eşsiz kadim bahçeleri.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kurgu. Her ne kadar dünyanın tarihi yedi harikasından biri olarak listelendiyse de bu bahçelerle ilgili gerçek bir kayıt yoktur. Başka yerlerde asma bahçeler vardı, bir Babil de vardı fakat ancak birkaç yüzyıl sonra yazılan metinlerde bu bahçelerle ilgili bir şeyler söyleniyordu. Bahçeler Kral II. Nebukadnezar’a mal edilir ancak şahsı ve hükümdarlığıyla ilgili var olan belgelerde asma bahçeler hakkında herhangi bir bilgi yoktur.

Asma bahçeler genellikle ya duvardan yukarı tırmanan veya yukarıdan duvarın üstüne sarkan bitki düzenlemesidir ve çoğunlukla setler şeklindedir. Oldukça sık rastlanan bir dikim şekli olduğundan çok büyük ihtimalle II. Nebukadnezar’ın da benzer bahçeleri vardı; ancak zamane tarihçileri ünlü bahçeleri kendi kafalarında oluşturduklarından, Nebukadnezar’ın muhtemelen sahip olduğu asıl bahçelerine olabilecek herhangi bir benzerlik tamamen tesadüfidir.

Olimpos Dağı

Antik Yunan tanrılarının kalesi.

Gerçek. Avrupa’da yaşayan veya biraz coğrafya bilen biri için muhtemelen basit bir soru olmasına karşın dünyanın geri kalanında yaşayan çoğu insan Yunan mitolojisinin nerede bitip gerçek tarih ve coğrafyanın nerede başladığını aslında bilmez. Olimpos Dağı Yunanistan’ın en yüksek dağıdır ve yaklaşık 3000 metre yüksekliğiyle oldukça hatırı sayılır bir dağdır.

Tekil bir dağ olarak isimlendirilmiştir ancak gerçekte 52 zirve silsilesidir, bunlardan en çok bilineninin zirvesine günde ortalama 300 kişi çıkar. Bununla birlikte en yüksek zirvesi daha teknik bir tırmanış gerektirir ve daha az kişi tarafından ziyaret edilir; tam da orada yaşayan tanrıların istediği gibi.

Djedefre Piramidi

Gize’deki, uzun süredir bulunamayan dördüncü piramit olduğu iddia edilir, aynı zamanda en yükseği.

Gerçek. Fakat her zamanki gibi televizyonda onunla ilgili duyduğunuz neredeyse her şey yanlıştır. En yaygın hikayeler bu dördüncü piramidin diğerlerinden daha yüksek olduğunu anlatır. Doğru değildir. Djedefre Piramidi aynı zamanda inşa edildiği halde en çok bilinen diğer üçlüye yakın değildir; onlardan yaklaşık 8 kilometre kuzeybatıda ve daha yüksektedir. Piramitten geriye kalanlar sadece kalıntılardır, fakat orijinal yüksekliği 67 metreydi, Gize’deki üç piramidin en küçüğünün yüksekliğiyle neredeyse aynı.

Ayrıca Djedefre Piramidi hiçbir zaman kaybolmadı veya yeri meçhul değildi, yani şaşırtıcı ya da beklenmedik bir keşif olmadı hiç. Djedefre’in cilalı granitle kaplı olduğuna inanılır, dolayısıyla sonraki yıllarda inşaatçılar için iyi bir ikmal deposu oldu. Neredeyse tamamlandığı zamandan itibaren tonlarca taşını götüren insanlar bugün sadece yerlerdeki molozları bıraktılar.

Shangri-La

Himayalardaki güzel, huzurlu bir topluluk.

Kurgu. Shangri-La, James Hilton’ın 1933 tarihli romanı Kayıp Ufuklar’daki kırsal bir ülkeydi. Bu rüya gibi vadide hastalık, nefret, yoksulluk ve savaş yoktu, dünyanın geri kalanından tamamıyla izole edilmiş ve saklanmıştı.

Hilton, Shangri-La’yı benzer bir efsanevi yere kurdu, halihazırda Budizm’in derinden yerleştiği Şambala’ya. Avrupa ve Asya’nın dört bir yanından kaşifleri çeken, Şambala’nın varlığına olan yaygın inanıştı.1800’lerin sonu, 1900’lerin başındaki Yeni Düşünce hareketi sırasında, Doğu mistisizmi zengin Batı ülkelerinde çok modaydı. Hilton başarıya ulaşmak için bundan yararlanarak romanına hiç kimsenin hiçbir zaman yaşlanmadığı bir ülke koydu.

Sodom & Gomora

Günahları nedeniyle Kutsal Tanrı tarafından yok edilen şehirler.

Kurgu. Sadece eski metinlerde adı geçen ve günahkar davranışları yüzünden ilahi hükümle yok edilen ikiz şehirler. Şimdiye kadar arkeoloji iki şehirle ilgili ikna edici herhangi bir kanıt bulamamıştır. Çeşitli İncil bilginleri şu veya bu eski parşömen ya da tabletin belgesel kanıt oluşturduğunu iddia ediyorlar ancak arkeologların büyük bir çoğunluğu hala ikna olmamış durumda.

Agora Bilim Pazarı

Bir Devrimi Sahnelemek

İran’daki İslami Devrim, kelimelerin ve imgelerin kurulu düzenin askerî gücüne başarılı bir biçimde meydan okuduğu olağanüstü tarihî olaylardan biriydi. Devrim’in karizmatik lideri olan Ayetullah Humeyni’nin coşkun ve ateşli sözlerinden devrimci posterlere, pankartlara, duvar resimlerine, graffitilere, şarkılara, nutuklara ve tüm bunların ortak ve kutsal tarihinin merak uyandıran sembollerine kadar çığ gibi büyüyen toplumsal duyarlılıklar devrimci hareketin öncü kişilikleri tarafından harekete geçirilmişti.

Peter Chelkowski ve Hamid Dabashi, bu toplumsal mitlerin ve kolektif sembollerin devasa organizasyonunun 1979 yılındaki İslam devrimini ve hemen ardından gelen 1980-88 yıllarındaki İran-Irak savaşını nasıl yürüttüğünü araştırıyor. İslam Cumhuriyeti`nin çeşitli aktif organlarından bol miktarda birincil kaynak kullanan yazarlar, popüler inancın ve ritüellerin nasıl pullara, banknotlara, posterlere, hatta sakız paketlerine dönüştürüldüğünü ve bunların devrim ve savaş için kitlesel seferberliğe yöneltildiğini gösteriyor. Kitap, kutsal hassasiyetlerin, devrimci eylemin ve görsel imgelerin etkileşiminin karşılıklı olarak birbirine bağlı olduğu resimsel devrimin kayda değer bir portresini temsil ediyor.

Devamını Göster

₺340.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Lut Gölü’nün kuzeyindeki Ürdün Irmağı ovasında birçok yerleşim yeri vardı. Fakat şimdiye kadar kazılan her kent farklı bir isme sahipti –eğer bu iki şehir gerçekten tanrıların gazabıyla yeryüzünden silindiyse, iyi bir iş çıkarılmış.

Olimpos’taki Zeus Heykeli

Eski bir Yunan tapınağının içindeki meşhur dev heykel.

Gerçek. Zeus, Rodos Heykeli kadar çok da büyük değildi, sadece 13 metreydi, ancak oturur vaziyetteydi. Olimpos’taki klasik sütunlu Zeus Tapınağı’nın neredeyse tümünü kaplıyordu. Heykeltıraş Phidias heykeli yapmak için 12 yılını harcadıktan sonra MÖ 456 yılında bitirdi. Zeus altın, fildişi, değerli taşlar, varaklı camla kaplanmış tahta bir yapı üzerine inşa edilmişti. Muhteşem görüntüsü, görenleri sersemletmiş olmalı. Arkeolojik kazılar, kazı alanında Phidias’ın atölyesinin yerini, bulmayı umduğumuz bütün alet ve talaşlarla doğrulamıştır.

Zeus ve tapınağı muhtemelen 900 yıl kadar ayakta kaldı. Yıkıldığı tarihi veya yıkım ayrıntılarını tam olarak bilmiyoruz ancak tapınak MS 425 yılında yanıp kül oldu. Zeus’un o tarihte, ya da daha önce, tahrip olup olmadığı veya çalınıp çalınmadığı hala bilinmiyor. İhtimal dışı gibi gözükse de heykel parçalarının bir yerlerde saklı olması mümkündür.

Truva

Truva Savaşı’nın yapıldığı meşhur yer ve Odysseus’un efsanevi savaş alanı.

Gerçek. Antik Truva şehrinin olduğu yer bugünkü Türkiye’nin kuzey Ege bölgesindedir. Olağandışı zengin bir mitolojik geçmişe sahip olmasına rağmen günümüzde Truva, Homeros’un muhteşem eserlerinin çok azını teyit edecek bir sit alanı şeklinde varlığını sürdürmektedir.

Truva’nın şehir surları ve kocaman tiyatrosu gibi çeşitli yapıları, MÖ 3000’e kadar uzanan farklı topluluklarla ilişkilendirilmiştir. Bu ilk küçük topluluk I. Truva olarak bilinir, en son MS 500’de IX. Truva’ya kadar gider. Truva Savaşı’nın gerçekten yapıldığına dair çok az arkeolojik kanıt vardır, fakat yapıldıysa muhtemelen MÖ 12. yüzyıl civarında olmuştur. Bu dönem, VII. Truva olarak anılır. O zamanlar büyük olasılıkla şehir, Homerus’un destanlarında geçtiği adıyla Ilios olarak anılıyordu; hatta şehir surları arasında İlyada’nın Büyük Kulesi’ne ait arkeolojik kalıntılar vardır.

Ütopya

Mükemmel toplumuyla bilinen şehir.

Kurgu. Ütopya, 1516 tarihli aynı adlı kitabı için Sir Thomas More’un yarattığı mükemmel toplumun adıdır. Sözcük, o tarihten sonra mükemmel bir dünyanın tanımı olarak popüler sözlüğe girmiştir.

Garip bir biçimde, More’un tarif ettiği toplum ideal diyebileceğimiz toplumdan oldukça uzaktır, o nedenle çoğu kişi bunun hicivsel olduğuna inanır. Ütopya’da kölelik, komünizm, baskıcı bir diktatör, ekonomik dengeyi korumak adına zorunlu göç, bütün seyahatler için belge gerekliliği ve katı devlet dini gibi unsurlar yer alıyordu.

Xanadu

Harika güzelliğiyle efsanevi şehir.

Gerçek. Birçoğumuz Kublai Han ve onun gökler şehri Xanadu’yu şair Samuel Taylor Coleridge’in edebi icadı olarak zannetsek de aslında oldukça gerçektiler. Kublai Han Moğol İmparatorluğu’nun kağanı ve Çin’deki Yuan Hanedanlığı’nın kurucusuydu. Xanadu, Shangdu’nun Batılı yazılışıdır, bugün Pekin’de olan yerine taşınmadan önce Kublai’nın yazlık sarayıydı.

Shangdu, sadece belli bir sınıf için ayrılan bir yerleşim bölgesiydi; yaklaşık 2 kilometrekarelik bir dış duvarın içinde yaklaşık yarım kilometrekarelik duvarlı bir iç saraydan oluşuyordu. İçinde ve çevresinde aynı anda 100.000 kadar insan yaşamıştı. Şehir, 1369’da yağmalanınca terkedildi, bugün neredeyse hiçbir izi yoktur.

Evet, kaç doğru yaptınız? Sekiz ve daha fazlasını bildiyseniz Skeptoid yeterliliğiniz iyi demektir, bu durumda size benzer daha fazla yer sunmak için çalışmamız gerekiyor.