Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi?

Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi? The Famous People
Edmond Halley
9 dakika
2,312
  • Biyografi Araştırmaları
  • Biyografi

Edmond Halley, 8 Kasım 1656 yılında Londra, Haggerston'da dünyaya geldi. Babası, kendi ile aynı adı taşıyan zengin bir sabun yapımcısıydı. Halley daha on yaşındayken Londra'da yaşanan büyük yangında babası çok büyük kayıplar yaşadı. Ancak buna rağmen oğlunun iyi bir eğitim alması için çaba gösterdi. Önce evde özel eğitim aldı, sonra St Paul's School'da eğitim hayatına başladı.

Çocukluk döneminde bile matematik onun için özel bir yere sahipti. Mezun olduktan sonra, lisans eğitimi için Oxford'da Queen's College'a gitti. Burada matematik ve astronomi çalışmalarına devam etti. Ancak eğitiminin yeterince hızlı ilerlemediğini hissetti. 1676 yılında üniversite eğitimini yarıda bıraktı.

Tüm Reklamları Kapat

Genç Edmond, bir dâhiydi. Oxford'dan ayrılmadan önce, yerleşik yıldız çizelgelerini düzeltmiş ve eksantrik gezegen yönergelerini hesaplama yöntemlerini detaylandıran bir makale yayınlamıştı. Bu çalışmaları sayesinde erken yaşta edindiği ün, kendi araştırmasına devam etmek için köklü bir arzuya sebep oldu.

Yıldızların konumlarını haritalandırmaya yardım etmek istedi, ancak İngiltere kraliyet astronomu John Flamsteed'in zaten bir başlangıç yaptığını fark ederek, güney yarımkürenin yıldızlarını haritalama fikrini ortaya attı. Onun için bu, Oxford'daki derecesini bitirmekten daha önemliydi. Babasının bağlantılarını kullanarak, bilimsel fikirlere saygılı ve destekleyici bir hükümdar olan Kral II. Charles'ı, enstrümanlarını kuracağı ve güney yarımkürenin yıldızlarını haritalayacağı İngiliz Saint Helena adasına gitmesine izin vermesi için ikna etmeyi başardı. Böylece Halley'in bilim yolculuğu resmen başlamış oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Saint Helena Çalışmaları ve Sonuçları

Halley, Brezilya ve Angola'nın ortasında kalan küçük bir Atlantik adası olan Saint Helena'da bir yıl geçirdi. Burada hava koşulları imkan verdiği sürece güney yarımküre yıldızlarının haritasını çıkardı. Avrupalılar tarafından bu yıldızlar o zamana kadar neredeyse hiç bilinmiyordu. Denizciler onları güney okyanuslarını geçerken gördüler, ancak Avrupalı astronomların ufkun altında ne olduğu hakkında hiçbir bilgisi yoktu.

Halley, güney gökyüzünün ilk haritasını hazırladı. 300'den fazla yıldızın pozisyonlarını kaydetti ve birkaç takımyıldızı keşfetti. Ayrıca Halley, güney yıldızlarının Saint Helena'dan görebildiği kuzey yıldızlarıyla olan ilişkisini not etti. Bu, daha sonra astronomların iki yarımkürenin tek bir haritada birleşmesini mümkün kılacaktı.

Halley, İngiltere'ye döndü ve çalışmalarını İngiltere'nin önde gelen bilimsel kuruluşu olan Royal Society of London for Improving Natural Knowledge'a sundu. Haritaları başarılıydı. Kısa bir süre sonra Royal Society'e üye olarak seçildi. Kral Charles, Halley'in çalışmalarının sonuçlarından memnun kaldı. Oxford Üniversitesi, Halley'e ikamet şartını ihlal ettiğini belirterek diplomasını vermeyi reddettiğinde, Kral Charles duruma müdahale etti ve üniversite şansölyesine diplomayı vermesini emretti. Böylece Edmond Halley, kursu tamamlamadan diplomasını aldı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Halley'in 1701 yılında çizdiği ve Atlasy Okyanusu'ndaki manyetik yönelim çizgilerinin eşit olarak (izogonik) dağıtıldığı haritası.
Halley'in 1701 yılında çizdiği ve Atlasy Okyanusu'ndaki manyetik yönelim çizgilerinin eşit olarak (izogonik) dağıtıldığı haritası.
Wikipedia

Halley ve Newton

Birkaç yıl sonra Halley, yörünge mekaniği ve uzayda hareket eden kuyruklu yıldızların yolu ile ilgilenmeye başladı. Bu sürede Cambridge Üniversitesinde bir türlü kendi başına ilerleme kaydedemeyen münzevi bir matematik öğretmeni olan Isaac Newton ile tanıştı.

Newton, "yer çekimi" adını verdiği bir kuvveti ve bu kuvvetin nesnelerin hareketini nasıl yönettiğini açıklayan matematiksel denklemleri formüle etmeye başlamıştı. Newton, son derece umut vadetmesine rağmen, çağının büyük fizikçilerinden Hooke'un Newton'un optik hakkındaki çalışmalarını sert bir dille eleştirmesi sonucunda karanlığa gömüşmüş, kendini okült öğretileri ve İncil'in nümerolojik sırlarını çözmeye vermişti. Bu saplantılı fikirlerden kurtulup, bilime dönmek için, itici bir güce ihtiyacı vardı.

Halley, Newton'un bilime dönmesi için bir katalizör görevi gördü. Onu, düşüncelerini yazmaya teşvik etti ve Royal Society'nin bir kitap yayınlamasını sağlayacağına dair söz verdi.

Newton, sonunda Halley'in çabalarına karşılık verdi ve bilimsel devrimin en önemli eserlerden biri olan Philosophiae Naturalis Principia Mathematica'yı (İng: "Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri") kaleme aldı. Bu inceleme, yörünge mekaniğini anlamak için teorik bir temel oluşturdu. Bu sırada Newton, yeni ve en temel matematik dallarından biri olan kalkülüsü yarattı.

Ancak küçük bir sorun vardı: Halley, Newton'un kitabını yayımlamak üzere Royal Society'e götürdüğünde, cemiyetin tüm yayın bütçesini The History of the Fish (Tür: "Balıkların Tarihi") adlı, zoolojik anlamda önemli bulunan bir bilimsel incelemeye harcadığını öğrendi. Cemiyetin Newton'un çığır açan çalışmasını yayınlamak için hiç bütçesi yoktu.

Tüm Reklamları Kapat

Halley, yayın için tüm sorumlulukları almaya hazırdı. Basım ve dağıtım masraflarını kendi cebinden karşıladı. Kitabı Newton yazmış olabilir, ancak Halley ona bunu yapması için bu denli baskı yapmamış ve yayımlama sürecinde tüm masrafları üstlenmemiş olsaydı, suskun adam Newton, bütün fikirlerini mezara götürebilirdi.

Bir diğer deyişle Halley, Newton'un büyük eserinin en büyük paydaşıydı - ve Halley'in Newton'un bilimine yaptığı yatırımın en büyük getirisi, Halley'in en büyük keşiflerinden biri olacaktı.

Newton'un Devrimi, Halley'in Kuyruklu Yıldızı

1681'de Giovanni Domenico Cassini, Halley'e kuyruklu yıldızların yörüngedeki nesneler olduğu teorisinden bahsetmişti. Eylül 1682'de Halley, sonradan Halley Kuyruklu Yıldızı olarak bilinen gök cismine yönelik bir dizi gözlem gerçekleştirdi (bu kuyruklu yıldız hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz). Bu cismin yörüngesi üzerindeki çalışması ve cismin 1758'de geri döneceğini öngörmesi nedeniyle, kuyruklu yıldızın adı onunla ilişkilendirildi (ne yazık ki Halley, bu geri dönüşü asla göremedi).

1686'nın başlarında, Halley, Kraliyet Cemiyeti'nin yeni sekreterlik pozisyonuna seçildi. Pozisyon dahilindeki görevleri dolayısıyla bol bol yazışma yapmak ve toplantı yönetmesk zorunda kaldı; ayrıca Philosophical Transactions dergisinin editörlüğünü üstlendi ve bu nedenle bursunu bırakmak zorunda kaldı. Yine 1686'da Halley, Helen seferinin sonuçlarının ikinci kısmını, ticaret rüzgarları hakkında bir makale ve musonlar hakkında bir tablo olarak yayınladı. Takip eden rüzgarları temsil etmek için kullandığı semboller, günümüzün çoğu hava durumu çizelgesi temsillerinde hala mevcuttur. Bu makalede, atmosferik hareketlerin nedeni olarak güneş ısıtmasını tanımladı. Ayrıca barometrik basınç ile deniz seviyesinden yükseklik arasındaki ilişkiyi de kurdu. Onun çizelgeleri, ortaya çıkan bilgi görselleştirme alanına önemli bir katkıydı. Halley, zamanının çoğunu Ay gözlemleriyle geçirdi, ancak yer çekimi sorunlarıyla da ilgilendi.

Tüm Reklamları Kapat

Halley, 1684'te Cambridge'de Isaac Newton'u ilk kez ziyaret etti. Fizikçi ve biyolog Robert Hooke, mimar Christopher Wren ve Isaac Newton'un da aralarında bulunduğu bir grup Royal Society üyesi, gezegensel hareketin kodunu kırmaya çalışıyordu. Halley, gezegenlerin güneşin etrafında nasıl ve neden hareket ettiğini açıklamak için matematiği kullanma görevinde üçlüye katılan en genç üyeydi. Hepsi çözümü bulmak için birbirleriyle rekabet ediyorlardı, bu durum oldukça motive ediciydi. Sorunları, gezegenin yörüngeden kaçmadan veya yıldızın içine düşmeden güneşin etrafında dönmesini sağlayacak mekanik bir model bulmaktı.

Hooke ve Halley, bu sorunun çözümünün, bir gezegeni bir yıldızın etrafında yörüngede tutan ve yıldıza olan uzaklığının ters karesi kadar azalması gereken bir kuvvet olacağını belirlediler; bu, bugün ters kare yasası (İng: "Inverse square law") olarak bildiğimiz kuramdır. Hooke ve Halley doğru yoldaydılar, ancak Wren tarafından verilecek bir para ödülüne rağmen, gözlemlerle örtüşecek teorik bir yörünge oluşturamadılar. Halley, Newton'u ziyaret etti ve kavramı ona açıkladı. Halley tarafından cesaretlendirilen Newton, Halley'nin çalışmasını bugüne kadarki en ünlü bilimsel çalışmalardan biri haline getirdi, genellikle Newton'un Prensipleri olarak anılan Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri isimli eserini oluşturdu.

Halley ve Hava Durumu Çalışmaları

Halley'in düşüncelerini işgal eden tek alan göksel alem değildi. Saint Helena'da geçirdiği süre boyunca, Halley rüzgârın hareketiyle, özellikle ticaret rüzgarlarıyla ilgilenmeye başladı. Hâkim akımların hareketini haritalayan ilk bilim insanı Halley'di. Bugün hala kullanılan rüzgâr yönü göstergeleri ile bir hava durumu çizelgesi tasarladı. Halley ayrıca, havanın yüksek basınç alanlarından düşük basınca doğru hareket ettiği ve rüzgârın akışından sorumlu olduğu önermesini geliştirdi.

Halley'in rüzgar haritası
Halley'in rüzgar haritası
Princeton University

Halley'in de Başı Kilise ile Derde Girdi!

Bir Hristiyan ve İngiltere Kilisesi'nin bir üyesi olmasına rağmen, bilimsel çalışmaları zaman zaman onu kilise öğretileriyle karşı karşıya getirdi. Özellikle dünyanın yaşıyla ilgili çalışmaları bu süreçte en dikkat çeken noktaydı. Başpiskopos James Ussher'dan etkilenen birçok İngiliz Protestan, dünyanın M.Ö. 4004 yılında yaratıldığına dolayısıyla yalnızca 6.000 yıldan daha az bir süredir var olduğuna inanıyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı

Halley, dünyanın yaşını ölçmekle ilgili bilimsel çalışmalarla ilgilenmeye başladı. Dünya yaratıldığında denizlerin tatlı su içermesi gerektiği önermesinden yola çıkarak, denizlerin var olduğu süreyi tespit etmek için mevcut tuz içeriğini kullanmanın mümkün olup olmayacağı konusunda fikirler geliştirdi. Yüzyıllar boyunca, nehirlerin tuzun okyanuslarda toplandığı yere, aşağı doğru aktığına inanıyordu. Zamanla artan tuzlanma oranını ölçerek, denizin tuzsuz olduğu bir zamana muhtemelen yaratılış tarihine doğru hesaplama yapmak mümkün olacaktı.

Halley, belirli bir süre boyunca denizdeki tuz içeriğini takip etti. Bu takip ışığında deneyler yaptı ve sonuçların matematiğini oluşturdu. Bu çalışmalar, dünyanın en az 100 milyon yaşında olduğunu gösteriyordu. Bu, günümüzde kabul edilen 4,5 milyar yıldan çok daha kısa olsa da, kilise tarafından kabul edilen süreden önemli ölçüde daha uzundu. Bu durum kilisenin hiç hoşuna gitmedi.

Hayat Sigortası ve Sonuç

Halley, mükemmel bir matematikçi olmasına rağmen, bir istisna dışında bu disipline katkılarıyla tanınmaz. Edmond Halley, sigorta endüstrisi için önemli bir çalışmaya imza attı. İnsanların öldükleri yaşları bir histogram biçiminde çizerek oluşan bir çan eğrisi tespit etti Halley, bu bilgiyi kullanarak, Londra'da yaşayan insanların ortalama olarak ne kadar yaşaması beklenebileceği konusunda tahminlerde bulundu. Başka bir deyişle, mevcut yaşa bağlı olarak bir bireyin yaşam beklentisini tahmin etti.

Bu bilgi sayesinde İngiliz hükümeti ve daha sonra sigorta endüstrisi, emeklilik maaşlarını uygun şekilde fiyatlandırmaya başladı. Birinin ne kadar yaşayacağını ve ödeme gerektirdiğini biliyorsanız, gelecekteki emekliler için ödemeleri gereken katkı payını uygun şekilde belirlemek mümkündü. Edmond Halley, bu tespiti ile gelecekte aktüerya olarak adlandırılacak olan bilim dalının temellerini atmış oldu.

Halley Kuyruklu Yıldızı, 1986
Halley Kuyruklu Yıldızı, 1986
Britannica

25 Ocak 1742 yılında hayatını kaybeden Edmond Halley, uzun ve üretken bir bilimsel kariyere sahipti. Birçok metinde "Sir" unvanını aldığı yazsa da bu doğru değildir; muhtemelen Sir Isaac Newton'a yakınlığı dolayısıyla bu konuda hatalı bir bilgi doğmuştur.

Bilimin hemen her alanıyla ilgilenen Halley, birçok alana önemli katkılarda bulundu. Bugün yalnızca bir kuyruklu yıldızın gökyüzündeki yolunu tahmin etmesiyle anılsa da aslında bilimsel devrimin en büyük beyinlerinden biriydi.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
23
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Bilim Budur! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Umut Verici! 2
  • Muhteşem! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/03/2023 14:29:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11685

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Küsüroğlu, et al. Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi?. (6 Haziran 2022). Alındığı Tarih: 21 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11685
Küsüroğlu, S., Bakırcı, Ç. M. (2022, June 06). Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 21, 2023. from https://evrimagaci.org/s/11685
S. Küsüroğlu, et al. “Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 Jun. 2022, https://evrimagaci.org/s/11685.
Küsüroğlu, Sabri. Bakırcı, Çağrı Mert. “Edmond Halley Kimdir? Kraliyet Astronomu Halley Neler Başardı ve Nasıl Bir Hayat Geçirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 06, 2022. https://evrimagaci.org/s/11685.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.