1986'dan 2061'e: Halley Kuyrukluyıldızı Nedir?

Halley Kuyrukluyıldızı, adını ünlü astronom Edmond Halley'den (1656-1742) almaktadır. Ancak aslında kuyrukluyıldızı keşfeden Halley değildir.

Halley'e dair ilk gözlemin MÖ 240 yılında Çin'de yapıldığı düşünülmektedir. Büyük Tarihçinin Kayıtları isimli tarihi kayıtlarda Halley'e çok benzer bir tanımlama yapılmaktadır. Edmund Halley ise, 1682 yılında kuyrukluyıldızı bizzat gözlemiş ve 1531 ile 1607 yıllarında başkaları tarafından yapılan gözlemlerdeki kuyrukluyıldız ile aynı olabileceğini düşünmüştür. Buna bağlı olarak bir sonraki gözlemin 1758 yılında olması gerektiğini doğru bir şekilde hesaplamıştır (her ne kadar kendisi bunu görebilecek kadar yaşayamadıysa da). Bu nedenle kuyrukluyıldıza onun adı verilmiştir.

Halley'e Yönelik Gözlemler

Halley, Dünya'yı her 75-76 yılda 1 defa ziyaret etmektedir. Dolayısıyla bir sonraki geçişin 28 Temmuz 2061 yılında olacağı hesaplanmaktadır. Hatta bu geçiş, bir önceki geçişe göre gözlem yapabilirlik açısından daha da iyi olacaktır; çünkü Dünya ile Halley, Güneş'in aynı tarafında olacaklardır.

Halley'in Dünya'dan en uzak olduğu noktada kuyrukluyıldız bizden 35 astronomik mesafe (AU) uzaktadır; yani Dünya ile Güneş arasındaki 150 milyon kilometrelik mesafenin 35 katı! Halley'in Güneş'e en yakın olduğu mesafe ise 0.57 AU'dur. Bu mesafe, kuyrukluyıldızın Güneş'e olan mesafesinin Venüs'ten yakın, Merkür'den uzak olmasına neden olmaktadır.

Halley kuyrukluyıldızı bir yer fıstığı şeklindedir ve yaklaşık 15 kilometre genişliğe, 8 kilometre kalınlığa sahiptir. Kömürden daha koyudur ve üzerine düşen ışığın sadece %4'ünü yansıtır. Bu nedenle Güneş'e çok yakınken daha rahat gözlenir, zira bünyesindeki toz buharlaşır ve daha fazla ışık saçar.

Tarihte Halley

Halley kuyrukluyıldızı Bayeux duvar halısında da görülmektedir. Bu halı, İngiltere'nin Normanlar tarafından işgali ve 1066 Hastings Savaşı'nı resmetmektedir. Kuyrukluyıldız, bu savaş sırasında "bir anda" belirdiği için taraflar tarafından bir "uğursuzluk" olarak görülmüştür. Dönemin kralı Harold, bunun İngiliz tahtını haksız yere işgal etmesi nedeniyle Tanrı'nın bir gazabı olarak yorumlamıştır.

The Guardian

Tarihte Halley kuyrukluyıldızına yönelik iddialar sayısızdır. Örneğin kuyrukluyıldızın aynı zamanda İsa'nın doğumu sırasında Beytüllahim üzerinde de belirdiği iddia edilmektedir. Kayıtlara göre MÖ 12'de Halley gözlenmiş olabilir; ancak MÖ 5 yılında bir diğer kuyrukluyıldızın gözlenmiş olmasından ötürü bu gözlemin tam olarak hangisine denk geldiği tam olarak bilinmemektedir.

Halley ile anısı olan bir diğer meşhur isim yazar Mark Twain'dir. Halley'in belirmesinden 2 hafta önce, 30 Kasım 1835'te doğan Twain, "Halley ile doğdum ve muhtemelen Halley ile öleceğim." demiştir. Gerçekten de Mark Twain, 21 Nisan 1910'da, yani Halley kuyrukluyıldızının belirmesinden 1 gün sonra ölmüştür.