Dünya Hakkında 50 İlginç Gerçek: Gezegenimizi Ne Kadar Tanıyoruz?
Phys.org
- Özgün
- Gezegen Bilimi
Ne harika bir gezegen, şu Dünya! Örneğin şu fotoğrafa bir bakın:
NASABu nefes kesen fotoğrafın en ön kısmında "Pinnacles" olarak bilinen sıradışı kayaçlar gözükmektedir. Antik deniz kabuklarının üst üste yığılmasıyla oluşan bu yapıtların her biri kabaca bir insan boyutlarındadır ve spiral şeklindedir. Arka planda, ortadaki spiralin hemen üzerinde parlak bir şekilde Ay gözükmektedir. Ay'ın ürpertici görünen parlaması, zodyak ışığı olarak bilinir. Bu parlama, Ay'ın kendi ışığından ibaret değildir!
Güneş'ten gelen ışık, Güneş Sistemi içerisindeki gezegenler arasına serpiştirilmiş halde bulunan tozlardan yansıyarak parlak bir yansıma efekti yaratmaktadırlar. Bu parlak ışığın etrafını saran yay ise, Samanyolu Galaksisi'nin Dünya'dan gözüken ufacık kısmıdır. Bu desen içerisinde birçok meşhur yıldızı ve nebulayı görmeniz mümkündür.
Var oluşumuzun tamamı bu gezegende geçmiş olmasına rağmen, onu gerçekten çok az tanıyoruz. Bu nedenle Dünya ile ilgili 50 ilginç gerçeği derleyerek, kısa kısa bilgilerle size gezegenimizi biraz daha tanıtmaya çalıştık. Bunu yaparken de ilgi çekici görseller kullandık; böylece bu içeriğimizi keyifle okumanızı umuyoruz.
A. Dünya
En Pahalı Yapı
Dünya'da üretilen en pahalı yapı, yapımı için 150 milyar dolar harcanmış olan Uluslararası Uzay İstasyonu'dur.
En Uzaktan Çekilmiş Fotoğraf
Dünya'nın en uzaktan çekilmiş fotoğrafı, yaklaşık 6 milyar kilometre öteden çekilmiştir ve Soluk Mavi Nokta olarak bilinir.
En Dayanıklı Canlı
Dünya üzerinde keşfedilmiş en dayanıklı canlı olan Tardigrad, vakumlu uzay ortamında 10 gün hayatta kalabilmektedir.
Uzay Boşluğunda Hayatta Kalma...
Bir insan uzay boşluğunda, tamamen korunmasız olarak en fazla 2 dakika hayatta kalabilir.
Hava Kirliliği
Çin'deki hava kirliliği uzaydan görülmektedir. Çin Seddi, uzaydan görülemez.
Bir Günün Tam Süresi
Bir günde 24 saat yoktur. Doğrusu, 23 saat 56 dakika 4 saniyedir.
Dünya'nın Pürüzsüzlüğü
Dünya, neredeyse bir bowling topu kadar pürüzsüzdür. En yüksek dağ ile en derin okyanus bile Dünya yüzeyinin kalınlığının sadece 5.000'de 1'ini oluşturur.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
İlk Uydu
Sputnik'in 1957'de uzaya gönderilmesinden beridir, Dünya çevresinde dolanmak üzere fırlatılmış toplamda 38.000 adet uydu bulunmaktadır. Bunun 16.000 civarı düşmüş ya da indirilmiştir.
Dünya'yı Turlayan Uydular
Günümüzde, an itibariyle Dünya etrafında 22.000 adet uydu dolanmaktadır. Bunların sadece yüzde 5'i çalışmaktadır, yüzde 8'inin yakıtı bitmiştir, yüzde 87'si ise bozuktur/çalışmamaktadır.
Uzay Çöpü
Her gün, uzayda yarattığımız uydu çöplüğünden ortalama olarak 1 parça Dünya'ya geri düşmektedir.
B. Atmosfer
Meteorit Tozları
Her gün uzaydan Dünya'ya 100 ton ağırlığında meteorit tozu düşmektedir.
Atmosferde Seken Meteorlar
Dünya'ya düşen en büyük meteor, krater oluşturmamıştır. Meteor, yapısı itibariyle köşeli ve kenarları düz olduğu için, muhtemelen bir taşın suda sekmesi gibi yüzeyde sekmiş ve durmuştur.
Armstrong Limiti
Armstrong Limiti olarak bilinen yükseklik limiti yerden 19 kilometredir. Bu limitten sonra astronot kıyafeti giymek gerekmektedir. Eğer giyilmeyecek olursa, vücuttaki su, vücut sıcaklığında kaynamaya başlayacaktır.
Ozon Deliği
Ozon deliği küçülmektedir. 2012 senesinde deliğin büyüklüğü, son 10 senedeki tüm değerlerden daha küçüktü.
Karbondioksit Salımı
Eğer fabrikalara uygulanan CO2 salınımı ücretlendirmesi üzerinden hesap yapılacak olursa, atmosferin parasal değeri 4.300.000.000.000.000 Sterlin olacaktır. Atmosferdeki her metreküp başına 1.3 CO2 molekülü düşer.
Yıldırımlar
Dünya'ya her gün 8.600.000 yıldırım düşmektedir.
Dinozorların Evrimi ve Oksijen
Dinozorların evrimleşmiş olabilmesinin tek nedeni, o zamanlarda atmosferde daha fazla oksijen bulunmasıdır. Günümüzdeki hiçbir amfibi veya sürüngen, dinozorların boyuna erişemez, çünkü atmosferimizde o kadar oksijen bulunmamaktadır.
C. Denizler
Tuzlu ve Tatlı Su
Dünya'daki suların yüzde 97'si tuzlu, yüzde 3'ü tatlı sudur.
Sularımızı Tanımıyoruz!
Okyanuslarımıza dair halen tam anlamıyla "hiçbir bilgimiz yok". Sayısız canlı türünü bilmiyoruz, bu canlıların bize neler kazandırabileceğini bilmiyoruz; hatta Mars ve Ay'ın aksine, kendi gezegenimizde okyanuslarımızı haritalandırmaya kalksak, karşımıza çıkacak canlı çeşitliliğine dair bir fikrimiz bile yok.
AquaEvet, teknolojik yetersizliklerden ötürü oldukça güç bir işlem; ancak okyanuslarımızı biz tanımayacaksak, kim tanıyacak? O karanlık sularda keşfedebileceklerimizin sınırı yok. Bu heyecan bile yeterli itici gücü oluşturmalı. Denizaltı araştırmalarına daha büyük önem verilmeli; buna yönelik teknolojiler geliştirilmeli. Okyanuslarımız gözden ırak diye, gönülden de ırak olmamalı.
Antarktika
Antarktika'daki toplam buz miktarı, Atlas Okyanusu'ndaki su miktarına eşittir.
Okyanustaki Altınlar
1 Litre okyanus suyu içerisinde, 1 gram altının 13 milyarda biri kadar altın elementi bulunur.
Yeni Türler
Her yıl, 2.000 adet yeni deniz türü tanımlanmaktadır.
Plastikler
Denizlerdeki atıkların yüzde 90'ı plastiklerdir.
Okyanuslardaki Türler
Okyanuslarda ortalama 1.000.000 adet tür yaşadığı düşünülmektedir. Üstelik tüm okyanus türlerinin sadece yüzde 33'ünün keşfedildiği düşünülmektedir.
Köpekbalığı Katliamı
Her yıl ortalama olarak 8-12 adet insan, köpekbalığı saldırıları sebebiyle ölmektedir. Her yıl 100.000.000 civarında köpekbalığı, insan saldırıları sebebiyle ölmektedir.
Volkanik Faaliyetler
Dünya üzerindeki tüm volkanik aktivitelerin, yüzde 90'ı okyanus tabanlarında gerçekleşmektedir.
Tüm Sular
Eğer Dünya'daki tüm sular bir küre olacak şekilde bir araya toplansa, bu kürenin çapı 1384 kilometre civarında olacaktır. Bu, Satürn'ün uydusu Tetis kadar büyüktür. Fotoğrafta büyük mavi küre Dünya'daki tuzlu suları, küçük küre ise tatlı suların toplamını göstermektedir. Bunların büyüklüğü Dünya'ya kıyaslanmaktadır.
Mariana Çukuru
Dünya'nın en derin noktası olan Mariana Çukuru, okyanus yüzeyinin 10.9 kilometre dibindedir.
D. Yer Altı
Levha Tektoniği
Dünya, Güneş Sistemi içerisinde levha tektoniğine sahip tek gezegendir. Ancak eğer levha hareketi olmasaydı, karbon tüketilip yenilenemezdi ve Dünya, tıpkı Venüs gibi aşırı ısınırdı.
Nadir Elementler
Nadir elementler olarak bilinen kimyasallar, sanıldığı kadar "nadir" değildirler. Lutetyum elementi Dünya kabuğunda altından 200 kat daha fazla bulunur. Ki bu, "nadir elementler" arasında en seyrek bulunanıdır.
Çekirdekteki Altın
Dünya'daki altının yüzde 99'u, çekirdeği içerisinde bulunur. Öyle ki, Dünya'nın çevresini 45 santimetre kalınlığında sarabilecek kadar altın vardır.
Çekirdek!
Dünya'nın çekirdek kısmı 5500 santigrat derece sıcaklıktadır. Bu sıcaklık, Güneş'in yüzey sıcaklığına hemen hemen eşittir.
Demirden Küre
Dünya'nın kalbi olarak sayabileceğimiz çekirdek, 2500 kilometre çapa sahip bir demir küredir. Akkor olacak düzeyde sıcak olmasına rağmen, çekirdek üzerindeki basınç o kadar fazladır ki, demir bu sıcaklıkta eriyemez.
Kristaller
Dünya'nın en büyük kristalleri, 55 ton ağırlığındadır. Bu kristaller, Meksika'nın altındaki Naica gümüş madenlerinde yatmaktadır.
En Derin Delik
Dünya üzerinde açılan en derin delik, Sakharin-1 kuyusudur ve 12.4 kilometre derinliğe inmiştir. Dünya'nın yüzeyinden merkezine olan uzaklık (yarıçapı) ise 6371 kilometredir.
En Derindeki Bakteriler
Dünya'nın en derin noktasında (karada) yaşayan bakteriler, yüzeyin 2.8 kilometre altında bulunmuştur. Bu bakteriler hayatta kalabilmek için uranyumdan yayılan radyoaktiviteyi kullanarak suyu kullanılabilir enerjiye dönüştürecek bir metot evrimleştirmiştir.
Yer Altı Nehri
Amazon Nehri'nin yaklaşık olarak tam altında, yer yüzeyinden 4 kilometre derinlikte, Rio Hamza Nehri adı verilen bir su akmaktadır. Bazı noktalarda 400 kilometre kadar genişliğe ulaşabilen bu nehir, toprağın içerisinde saatte sadece 1 milimetre akabilmektedir.
E. Yer
Uçan Kum Taneleri
Her yıl, Sahra Çölü'nden Amazon Ormanları'na 40 milyon ton ağırlığında, besince zengin kum taneleri uçmaktadır.
Cehennem Kapısı
Türkmenistan'da bulunan Cehennem Kapısı isimli çukur, yer altında sıkışmış gazın, düzgün bir krater içerisinde alev almasından ötürü, 40 yıldan uzun bir süredir, durmaksızın yanmaktadır.
En Yüksek Sıcaklık
Şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık, 1922 yılında Libya'nın El Azizia ilinde kaydedilen 57.8 santigrat derece sıcaklıktır. Ancak bu veride hata olduğu (asfalt üzerinde ölçüm yapmaktan ötürü) bilim insanları tarafından ileri sürülmüştür. Bu durumda en yüksek sıcaklık 7 Ekim 1913 tarihinde ABD'de bulunan Ölüm Vadisi'nde ölçülen 56.7 santigrat derecedir.
İlk Canlılık
Dünya üzerindeki ilk canlılık örneklerine günümüzden 3.5 milyar yıl öncesine ait tabakalarda, Avustralya'da rastlanmaktadır. Bu o kadar uzun bir süredir ki, o dönemde atmosferde oksijen bile bulunmamaktadır.
En Soğuk Gün
Şimdiye kadar kaydedilen en soğuk gün, Antarktika'daki Vostok İstasyonu'nda kaydedilmiştir ve -89.2 santigrat derecedir.
En Kuru Bölge
Dünya'nın en kurak bölgesi olarak bilinen Antarktika'nın Kuru Vadi bölgesine son 2.000.000 yıldır hiç yağış düşmemiştir.
Yok Oluş!
Önümüzdeki 300 yıl içerisinde, günümüzde var olan türlerin tamamının yüzde 75'inin soyu tükenecektir.
Hareketli Kıtalar!
Her kıta, yılda ortalama olarak 2 santimetre kadar yer değiştirmektedir.
Bilmediğimiz Türler
Tüm türlerin yaklaşık olarak sadece yüzde 14'ü tanımlanabilmiştir.
F. İnsan
Yenidoğanlar
Her gün 200.000 yeni insan doğmaktadır.
En Eski Dini Yapı
Bilinen en eski insan yapımı dini yapıt, Milattan Önce 10. milenyumda (MÖ 10.000) yapılmış olan Göbeklitepe'dir ve Türkiye'de bulunur.
Yaşayan İnsan Sayısı
Bugüne kadar gezegenimizde 106.000.000.000 insan yaşamıştır. 2050 yılına ulaştığımızda Dünya'da 9.200.000.000 insan olacağı tahmin edilmektedir.
Ölen İnsan Sayısı
Her saniye 2 insan hayatını kaybetmektedir.
Şimdi gezegeninizi birazcık daha iyi tanıyorsunuz diye düşünüyoruz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
10
-
8
-
5
-
5
-
5
-
4
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- K. Hoeschen. 50 Unbelievable Facts About Earth. (18 Nisan 2013). Alındığı Tarih: 23 Ekim 2019. Alındığı Yer: Mighty Mega | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 09:23:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1346
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
