Venüs Nedir? Venüs Hakkında Neler Biliyoruz?

Venüs, Güneş Sistemi içerisinde 2. sırada ve Merkür ile Dünya arasında yer almaktadır. Venüs, gökyüzünde parlak bir mücevher gibi göründüğü için adını Roma Mitolojisi'nde Aşk ve Güzellik Koruyucusu Tanrıçası Venüs'ten almıştır (Yunan Mitolojisi'ndeki karşılığı Afrodit'tir; Babil mitolojisindeki karşılığı ise İştar'dır).

Venüs, sistemimiz içerisinde çıplak gözle görülebilen gezegenlerdendir. Venüs'ü ilk kimin gördüğünü bilmemiz zor; çünkü gökyüzüne bakan herkes rahatlıkla görebilir. Aslında doğru yere baktığınızdan emin olmanız da çok zor değil. Çünkü gökyüzüne bakacak olursak, Güneş ve Ay'dan sonra görebileceğimiz en parlak cisim Venüs'tür. Büyük ihtimalle binlerce yıl önce yaşamış insanlar da bunu biliyorlardı.

Travel + Leisure

Venüs'ün ilk keşfi hakkında gerçekleri konuşmamız zordur; fakat tarihçiler Venüs'ün gözlemlerinin ilk ne zaman yapıldığını yazılı kayıtlar sayesinde tespit edebilmektedirler. Günümüze kadar kalan en eski astronomik belgelerden birisi MÖ. 1600'den kalmıştır. Bu metinler, Babiller'in 21 yıl boyunca Venüs'ü incelediğini ve görünümü hakkında notlar aldığını göstermektedir. Venüs, Mayalar ve Yunanlar da dahil olmak üzere birçok eski halkın mitolojisinde yer almıştır.

Venüs'ü bir teleskop yardımıyla inceleyen ilk insan 1610 yılında Galileo Galilei'dir. Galileo, ilkel teleskopu olmasına rağmen, Venüs'ün Ay gibi fazları olduğunu gözlemleyebilmişti. Ancak aynı şeyi Merkür için yapamamıştı. Teleskopunun ilkelliği Merkür'ü görebilmesine izin vermişti ancak Ay gibi fazlarının olduğunu yıllar sonra başka bir astronom keşfetmişti. Merkür hakkında daha fazla bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz. Bu gözlemler, Kopernik'in daha önce tahmin ettiği gibi gezegenlerin Dünya etrafında değil, Güneş etrafında döndüğünü ispatladı.

Reddit

Astronomlar, Dünya'dan bakıldığında Venüs'ün Güneş'in önünden geçeceğini Dünya'dan görebileceğimizi tahmin ediyordu. Bu geçiş ilk defa 4 Aralık 1639 senesinde gözlemlendi. Daha sonraki bu geçişler, astronomların Venüs'ün bir atmosfere sahip olduğunu keşfetmelerine sebep oldu.Bunun yanında Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi doğru bir şekilde hesaplamamıza yardımcı oldu. Venüs'ün Güneş önünden geçişi en son 2012 yılında oldu. Ondan önceki geçişi 2004 yılında ve ondan önceki ise 122 yıl önce 1882 yılında gerçekleşmişti. Bundan sonraki Venüs'ün Güneş önünden geçişi 11 Aralık 2117 senesinde gerçekleşecek.

Wikimedia

Venüs'ü ilk ziyaret eden uzay aracı, NASA'nın 1962 yılında Venüs'ün çok yakınından geçen Mariner 2 aracıydı. Daha yakın zamanlarda, NASA'nın Magellan uzay aracı Venüs'ü ziyaret etti ve yüzeyini geniş bir şekilde haritasını çıkardı. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) 2006 yılında Venüs'e Venus Express uzay aracını başarıyla ulaştırdı.

NASA JPL

Ruslar tarafından Venüs'e gönderilen ilk uzay aracı Venüs yüzeyine başarısız iniş yaptı ve zemine çakıldı. Birkaç başarısız girişimde bulunmasına rağmen yılmayan Ruslar, Venüs yüzeyine başarılı bir şekilde iniş yapmayı başaran ilk uzay aracı olan Venera 7 uzay aracını yüzeye indirebildi ve 35 dakika boyunca iletim yaptı.

Avengers in Time

Yörünge Özellikleri

Venüs diğer birçok gezegenin aksine kendi etrafında ters bir şekilde döner. Bu demek oluyor ki; en azından teknik olarak, Güneş batıdan doğar ve doğudan batar.

Pinterest

Venüs'ün Güneş etrafında bir tam turu 225 Dünya günü yapmaktadır. Yani Dünya'da geçen her 225 gün, Venüs'te bir yıla denk gelmektedir. Ancak burada kafa karıştıran bir olay var. Venüs'te 1 gün 1 yıldan daha uzundur. Venüs'ün diğer gezegenlere göre ters dönmesi nedeniyle bir Güneş doğuşundan diğer doğuşa geçen süre 117 Dünya günüdür.

Fiziksel Özellikleri

Venüs, Güneş Sistemi'nin en sıcak gezegenidir. Aslında Güneş'e en yakın gezegen olmasa da, yoğun atmosferi Dünya'yı ısıtan sera etkisine benzer şekilde ısıyı gezegen içinde hapseder. Sonuç olarak, Venüs'teki sıcaklık 467 santigrat dereceye kadar ulaşır. Bu sıcaklık, kurşunu eritecek kadar yüksektir; bu nedenle astronomların gönderdiği sondalar, Venüs yüzeyinde sadece birkaç saat dayanabilmektedir.

Andrew Rader

Venüs esas olarak sülfürik asit bulutları içeren karbondioksitten oluşan bir atmosfere sahiptir. Bilim insanları, Venüs'ün atmosferinde az miktarda da olsa su tespit etmeyi de başarmışlardır. Venüs'ün atmosferi diğer gezegenlere göre çok daha ağırdır ve Dünya'nın atmosferine göre 90 kat daha fazla basınç yaratır.

Venüs'ün yüzeyi günümüzde oldukça kurudur; dolayısıyla yüzeyinde sıvı su yoktur. Bunun ana nedeni, ozonla dolu olan atmosferden dolayı oluşan aşırı sıcaklıkların suyun buharlaşmasına sebep olmasıdır. NASA'nın yürüttüğü bir çalışmaya göre, şimdi olmasa bile bundan uzun zaman önce gezegenin fiziksel koşullarının yaşama uygun olabileceği, hatta bünyesinde okyanuslar barındırmış olabileceği tahmin ediliyor.

ZME Science

Venüs yüzeyinin yaklaşık üçte ikisi, bugün hala aktif olan, 240 kilometre genişliğine kadar ulaşabilen, lav akıntıları çok uzun süreyle devam eden volkanlarla kaplıdır. Lavların oluşturduğu kanallar diğer gezegenlere kıyasla çok daha uzundur. Venüs 5000 kilometreye kadar ulaşan lav kanallarına sahiptir.

Venüs'te bulunan en yüksek nokta Maxwell dağlarıdır. Bu dağlık bölge 6 farklı dağdan oluşmaktadır. Venüs yüzeyinin yaklaşık üçte birini oluşturur. Maxwell dağlarının uzunluğu yaklaşık 870 kilometredir.

Dünya'nın İkizi Venüs!

Venüs'e çoğu zaman "Dünya'nın ikizi" denir. Bunun sebebi boyut olarak çok benzer, kütle olarak %80 kadar yakın, çap bakımından ise sadece birkaç kilometre fark olmasıdır. Aynı zamanda konum bakımından Dünya'ya en yakın gezegendir. Tüm bunlara rağmen atmosfer bakımından birbirinden çok farklıdır.

Venüs'ün yarıçapı 6,052 kilometredir. Dünya'nın yarıçapı ise 6,371 kilometredir. Dünya da dahil olmak üzere Güneş Sistemi'ndeki çoğu gezegen, kendi etrafında dönüş hızından ötürü orta kısımdan kabarık bir şekildedir. Bu, ekvator ve kutuplarda farklı çap uzunluğu oluşmasına sebep olur. Ancak bu kural Venüs için geçerli değildir. Venüs çok yavaş bir şekilde döndüğü için, şekli diğer gezegenlere göre çok daha küresel olmaktadır. Eğer Venüs'ün ekvator bölgesinde bir geziye çıkacak olursanız yolunuz yaklaşık 38 bin kilometre uzunluğunda olur. Aynı geziyi Dünya ekvatorunda yapacak olursanız yolunuz yaklaşık 40 bin kilometre uzunluğunda olur.

Venüs, Dünya gibi kayalık ve karasal bir gezegendir ve muhtemelen aynı zamanda, aynı şekilde oluşmuşlardır. Venüs $4.868\times 10^{24}kg$ ağırlığındadır. Bu, Dünya kütlesinin yaklaşık %82'si kadardır. Venüs'ün hacmi $9.38\times 10^{11}k{m}^3$ kadardır. Dünya'nın hacmi ise $9.28\times 10^{11}k{m}^3$'tür. Venüs'ün yoğunluğu $5.204\genfrac{}{}{0ex}{}{g}{c{m}^3}$'tür. Dünya'nın yoğunluğu ise $5.51\genfrac{}{}{0ex}{}{g}{c{m}^3}$'tür. Venüs ile Dünya arasındaki benzerliği bu sayılarda bile görmek mümkündür.

Yörünge ve Rotasyon

Venüs'ün Güneş etrafında döndüğü rotasyonda Güneş'e olan en uzak konumuna günöte noktası denir. Güneş'e olan en yakın konumuna ise günberi noktası denir. Güneş, günberi noktası ve günöte noktası arasında oluşan çizgiye ise büyük eksen denir.

Universe Today

Venüs'ün Güneş'e olan ortalama uzaklığı 108,208,930 kilometredir. Dünya'ya kıyasla 0.730 kat fazladır. Günberi uzaklığı 107 milyon kilometre, günötesi uzaklığı ise 108 milyon kilometredir. Bunun anlamı Venüs'ün Güneş etrafında dönerken neredeyse bir yuvarlak çiziyor demektir. Mesela Merkür'ün güneşe olan en yakın konumu 47 milyon kilometre ve en uzak olduğu konum ise 70 milyon kilometredir. Bu yüzden Merkür Güneş etrafında bir yumurta gibi elips bir yörüngeye sahiptir.

Yapısı ve Bileşimi

Venüs'ün atmosferinin %96.5'i karbondioksit, %3.5'i nitrojen, geri kalan kısmını ise sülfürdioksit, argon, su, karbonmonoksit, helyum ve neon oluşturmaktadır.

Venüs'ün metalik demir çekirdeği yaklaşık 6400 kilometre genişliğindedir. Gezegenin erimiş kayalık mantosu ise yaklaşık 3000 kilometre kalınlığındadır. Venüs'ün kabuğunu çoğunlukla bazalttan (volkanik kaya) oluştuğu düşünülmektedir ve ortalamada 10 veya 20 kilometre kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir.

İklim

Venüs, onu dışarıdan görmemize engel olan yoğun bulutlara sahiptir. Ancak Venüs'teki bu bulutlarda yaşanan kasırgalar yüzeyde değil, atmosferde gerçekleşmektedir. Bu bulutlar her dört Dünya gününde bir Venüs'ün etrafında bir tur atmaktadır. Bu bulutların yarattığı kasırganın oluşturduğu rüzgarlar saatte 369 km hızla esmektedir. Gezegenin bu rüzgarlarının hızı, Venüs'ün kendi rotasyon hızından yaklaşık 60 kat daha hızlıdır. Gezegenin yüzeyindeki rüzgarlar, atmosferindeki kadar şiddetli değil. Yüzeydeki rüzgarların ortalama hızı saatte 5-6 kilometredir.

Universe Today

Avrupa Uzay Ajansı'nın Venüs'e gönderdiği Venus Express uzay aracı, ilginç bir yıldırım bulgusu keşfetti. Bu yıldırımlar, Güneş Sisteminin diğer gezgenlerine kıyasla biraz farklı. Bu farkı yaratan, Venüs'teki yıldırımların su bulutlarıyla ilişkili olmamasıdır. Bunun yerine bu yıldırımlar, sülfürik asit bulutlarından kaynaklanmaktadır. Bilim insanları bu elektrik boşalmalarını heyecanla takip etmektedirler; çünkü bu yıldırımlar sırasında oluşan akım, molekülleri beklenmedik bir şekilde diğer parçalarla birleştirebilecek parçalara bölebilmektedir. Bu da alternatif yaşam senaryoları ile ilgili bilgiler verebilir.

Bilim insanları Venüs üzerinde uzun süre yaşamış olan bir kasırga gözlemişlerdir. İlk olarak 2006 yılında gözlemlenen bu kasırgada oluşan yıldırımlar sayesinde elementler sürekli parçalara ayrılıp yeniden birleşmektedirler. Bu sırada da yepyeni formlar oluşturmaktadırlar. Bulutlar, aynı zamanda kütleçekimi dalgaları olarak bilinen meterolojik olayların işaretlerini taşımaktadır (bu atmosferik dalgalar, kozmolojik "kütleçekim dalgalarıyla" karıştırılmamalıdır). Oluşan şiddetli rüzgarlar hava katmanlarının yükselip alçalmasını sağlamaktadır

Earth Sky

Venüs'ün fotoğraflarına bakacak olursak mavi çizgiler görürüz. Bunlara "mavi emiciler" veya "ultraviyole emiciler" denir. Böyle isimlendirilmelerinin sebebi, mavi ve ultraviyole dalga boylarındaki ışığı güçlü bir şekilde emiyor olmalarıdır. Bu emilen enerji tahmin ettiğinizden de büyüktür: Gezegenin emdiği enerji, toplam Güneş enerjisinin neredeyse yarısı kadardır! Bu emilen enerji, Venüs'e çoğunlukla "cehennem gibi" denmesine sebep olmaktadır.