Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?

DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?
9 dakika
1,190
  • Moleküler Biyoloji ve Genetik
Evrim Ağacı Akademi: Moleküler Biyoloji Yazı Dizisi

Bu yazı, Moleküler Biyoloji yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "DNA'nın Yapısı Nasıldır? "Çift Sarmal" Ne Demek?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Bir hücrenin bölünmesiyle ortaya çıkan hücrelerin tümünün DNA'nın özdeş bir kopyasını alması son derece önemlidir. Bu kopya alma süreci, DNA replikasyonu süreci ile gerçekleştirilir. DNA replikasyonu, hücre mitoz veya mayoza girmeden önce, hücre döngüsünün sentez fazı (S fazı) sırasında meydana gelir.

Çift sarmal yapısının keşfi, DNA'nın nasıl kopyalandığına dair ipuçlarını da beraberinde getirmiştir. Adenin nükleotidlerinin timin nükleotidleriyle, ve sitozinin de guaninle eşleştiğini, bu nükleotitlerin birbirinin tamamlayıcısı olduğunu hatırlayın. Yani AGTCATGA nükleotid dizisine sahip bir DNA sarmalı, TCAGTACT dizisine sahip tamamlayıcı bir sarmalla bir arada yer alacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Bu iki sarmal birbirini tamamlayıcı niteliktedir; yani bir sarmaldaki baz dizilimi, diğer sarmaldaki nükleotidlerin doğru bir şekilde belirlenebilmesini sağlar.
Bu iki sarmal birbirini tamamlayıcı niteliktedir; yani bir sarmaldaki baz dizilimi, diğer sarmaldaki nükleotidlerin doğru bir şekilde belirlenebilmesini sağlar.
Libre Texts

İki sarmalın bu şekilde birbirlerini tamamlayıcı nitelikte olması, bir sarmalın bilinmesi halinde diğer sarmalın da oluşturulabileceği anlamına gelir. Bu replikasyon modeli, bizi replikasyon sırasında çift sarmalın ayrıldığı ve iki sarmalın da dizilimi koruyarak tamamlayıcı sarmallarını oluşturduğu sonucuna götürür.

Yarı korunumlu DNA replikasyonu modeli. Gri renkler ile ana sarmallar, mavi renkler ile yeni sentezlenen DNA gösterilmektedir.
Yarı korunumlu DNA replikasyonu modeli. Gri renkler ile ana sarmallar, mavi renkler ile yeni sentezlenen DNA gösterilmektedir.
Libre Texts

DNA replikasyonu sırasında, çift sarmalı oluşturan iki sarmalın her biri yeni sarmalların kopyalandığı bir şablon görevi görür. Bu bağlamda yeni sarmal, ebeveyn veya "eski" sarmalın tamamlayıcısı nitelikte olacaktır. Her yeni çift sarmal, bir ebeveyn sarmal ve bir yeni yavru sarmaldan oluşur. Bu süreç, yarı korunumlu replikasyon olarak bilinir. İki DNA kopyası bu şekilde oluştuğunda, aynı nükleotid baz dizisine sahip olurlar ve eşit olarak iki yavru hücreye bölünürler.

Tüm Reklamları Kapat

Ökaryotlarda DNA Replikasyonu

Ökaryotik genomların çok karışık olması, DNA replikasyonunu da birkaç enzim ve protein içeren karmaşık bir süreç haline getirmektedir. Replikasyon, başlangıç, elongasyon ve terminasyon olmak üzere üç ana aşamada gerçekleşir.

Ökaryotik DNA'nın nükleozom adı verilen yapılar oluşturmak amacıyla histon adı verilen proteinlere bağlandığını hatırlayın. Başlangıç aşamasında DNA, replikasyon sürecinde kullanılacak proteinler ve enzimler için erişilebilir hale getirilir. Bunun ardından belirli nükleotid dizileri, replikasyon orijinine bağlanır ve helikaz adı verilen bir enzim, DNA sarmalını çözer ve açar. DNA açıldıkça replikasyon çatalı adı verilen Y şeklinde yapılar oluşur. Replikasyon orijininde ise iki replikasyon çatalı oluşur ve bu çatallar replikasyon süreci ilerledikçe iki tarafa doğru uzar. Ökaryotik kromozom üzerinde birden fazla replikasyon orijini bulunur; yani replikasyon, genomun çeşitli yerlerinde aynı anda gerçekleşebilir.

DNA polimeraz adı verilen bir enzim, elongasyon sırasında şablonun 3' ucuna DNA nükleotidleri ekler. Ancak DNA polimeraz, yalnızca bir kökün ucuna yeni nükleotidler ekleyebilmektedir. Dolayısıyla bu başlangıç noktasını sağlayan primer dizi, tamamlayıcı RNA nükleotidleri ile eklenir. Bu primer, bu işlemin ardından sistemden çıkarılır ve nükleotidleri DNA nükleotidleri ile değiştirilir. Ebeveyn DNA sarmalını tamamlayıcı bir sarmal, devamlı olarak replikasyon çatalına doğru sentezlenir, böylece polimerazın bu yönde nükleotid ekleyebilmesi sağlanmaktadır. Sürekli sentezlenen bu sarmala primer sarmal adı verilmiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

DNA polimeraz, DNA'yı yalnızca 5' ila 3' yönünde sentezleyebilmektedir; dolayısıyla ikinci (yeni) sarmal, Okazaki parçaları adı verilen kısa parçalar halinde bir araya getirilir. Okazaki parçalarının her biri, senteze başlayabilmek için RNA primere ihtiyaç duymaktadır. Okazaki parçalarının bulunduğu sarmala ise kesintili zincir ve geciken eksen adları verilmiştir. Sentez devam ettikçe bir enzim RNA primerini çıkarır, RNA primerinin yeri, DNA nükleotidleri ile doldurulur ve parçalar arasındaki boşluklar DNA ligaz adı verilen bir enzim ile kapatılır.

Dolayısıyla DNA replikasyon süreci, bu bilgiler ışığında aşağıdaki gibi özetlenebilir:

  1. DNA, replikasyon başlangıcında çözülür.
  2. Tamamlayıcı ebeveyn sarmallara yeni bazlar eklenir. Bir yeni sarmal sürekli olarak sentezlenmektedir; diğer sarmal ise Okazaki parçaları ile parça parça oluşturulur.
  3. Primerler çıkarılır, primerlerin yerine yeni DNA nükleotidleri konur ve kök, DNA ligaz ile mühürlenir.
Replikasyon orijininde bir replikasyon çatalı oluşur ve helikaz, DNA sarmallarını ayırır. Bir RNA primer sentezlenir ve DNA polimeraz ile uzatılır. Kesintisiz zincirde DNA sürekli olarak sentezlenir, kesintili zincirde ise DNA, kısa aralıklarla sentezlenir. DNA parçaları, bütün bu işlemlerin ardından DNA ligaz ile birleştirilmektedir (bu aşama görselde yer almamaktadır).
Replikasyon orijininde bir replikasyon çatalı oluşur ve helikaz, DNA sarmallarını ayırır. Bir RNA primer sentezlenir ve DNA polimeraz ile uzatılır. Kesintisiz zincirde DNA sürekli olarak sentezlenir, kesintili zincirde ise DNA, kısa aralıklarla sentezlenir. DNA parçaları, bütün bu işlemlerin ardından DNA ligaz ile birleştirilmektedir (bu aşama görselde yer almamaktadır).
Libre Texts

Telomer Replikasyonu

Ökaryotik kromozomlar doğrusal yapıdadır, dolayısıyla DNA replikasyonu, bu doğrusal yapıyı bir çizgiyi takip eder gibi takip eder ve çizginin sonuna gelindiğinde durur. DNA polimeraz enzimi, nükleotidleri yalnızca bir doğrultuda ekleyebilmektedir. Kesintisiz zincirde sentez, kromozomun sonuna gelinene kadar devam eder; buna karşın ters istikamette (kesintili zincirde) kromozomun sonunda kopyalanacak DNA parçası için primerin sentezlenebileceği bir alan bulunmamaktadır. Dolayısıyla uçlar bu şekilde açık bırakılmakta; hücreler bölündükçe de uçlar kısalmaktadır.

Doğrusal kromozomların bu uçları telomer olarak bilinmektedir. Telomerler, belirli bir geni kodlamayan tekrar eden dizilere sahiptir; yani her bir DNA replikasyonu sürecinde genler değil, bu herhangi bir işlevi olmayan telomerler kısalır. Örneğin insanlarda altı baz çiftlik bir dizi (TTAGGG), 100 ila 1000 kez tekrarlanır.

Telomeraz enziminin keşfi, kromozom uçlarının nasıl korunduğunun anlaşılmasına yardımcı olmuştur. Telomeraz, kromozomun uçlarına bağlanır ve RNA şablonunu tamamlayıcı bazlar DNA sarmalının ucuna eklenir. Kesintili zincir şablonu yeterince uzadığında ise DNA polimeraz ile kromozomun uçlarına tamamlayıcı nitelikteki nükleotidlerin eklenmesi ve kromozom uçlarının replikasyonu mümkün olur.

Tüm Reklamları Kapat

Doğrusal kromozomların sonları, telomeraz enzimi ile korunur.
Doğrusal kromozomların sonları, telomeraz enzimi ile korunur.
Libre Texts

Telomeraz, tipik olarak bakteri hücrelerinde, yetişkin kök hücrelerinde ve bazı kanser hücrelerinde aktif olarak bulunur. Elizabeth Blackburn telomeraz ve işlevini keşfederek 2009 yılında Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü'ne layık görülmüştür.

2009 Nobel Ödüllü Elizabeth Blackburn
2009 Nobel Ödüllü Elizabeth Blackburn
ABD Büyükelçiliği, Stockholm, İsveç

Telomeraz, yetişkin somatik hücrelerde aktif değildir, dolayısıyla hücre bölünmesi geçiren yetişkin somatik hücrelerin telomerleri kısalır. Telomer kısalması da böylelikle yaşlanma ile ilişkilendirilmektedir. Bilim insanları da bu çerçevede 2010 yılında, telomerazın farelerde yaşa bağlı olarak oluşan bazı durumları tersine çevirebildiğini keşfetmiştir.[1] Bu çalışmalarda telomeraz eksikliği, doku atrofisi, kök hücre tükenmesi, çoklu organ yetmezliği ve bozulmuş doku hasar yanıtları olan fareler kullanılmış; fareler üzerinde yapılan telomeraz reaktivasyonu ise telomerlerin uzamasını, DNA hasarının azalmasını, nörodejenerasyonun tersine çevrilmesini ve testis, dalak ve bağırsaklarının daha iyi çalışmasını sağlamıştır. Bu bulgulardan telomer reaktivasyonunun rejeneratif tıp alanında yaşa bağlı hastalıkların tedavisi için kullanılabileceği düşünülmektedir.

Prokaryotlarda DNA Replikasyonu

Prokaryotik kromozomlar, doğrusal ve proteinlerin etrafında sıkıca sarılmış ökaryotik kromozomlara kıyasla daha kısa bir sarmal yapıya sahip dairesel moleküllerdir. Bu iki kromozom türü, birçok açıdan benzer bir DNA replikasyon sürecine sahip olsa da yukarıda belirtilen yapısal farklılıklar, sürece yine de yansımaktadır.

DNA replikasyonu, öncelikle genomlarının çok küçük olması ve çok sayıda varyantın ulaşılabilir olması nedenleriyle prokaryotlarda son derece iyi çalışılmıştır. Escherichia coli'de tek bir dairesel kromozomda 4.6 milyon baz çifti bulunur ve bunların tamamı tek bir replikasyon kaynağından başlayarak ve kromozomun etrafında her iki yönde ilerleyerek yaklaşık 42 dakikada replike olur. Bu da saniyede yaklaşık 1000 nükleotidin işlendiği anlamına gelir. Bu süreç, ökaryot hücrelerde çok daha yavaş işlemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Prokaryotik ve ökaryotik replikasyonlar arasındaki farklar
Prokaryotik ve ökaryotik replikasyonlar arasındaki farklar
Libre Texts

Gen Hasarlarının Giderilmesi

DNA polimeraz ile nükleotid eklenirken hatalar meydana gelebilir. Zira DNA polimeraz, eklenen her bazın redaksiyonunu yaparak DNA'yı düzenler. Bu düzenleme sırasında yanlış bazlar çıkarılır, yerlerine doğru bazlar konar ve polimerizasyon devam eder. Hataların çoğu, replikasyon sırasında bu şekilde düzeltilir; bununla beraber bir hatanın replikasyon sırasında düzeltilmemesi durumunda, yanlış eşleşme tamir mekanizması devreye girer. Yanlış eşleşme tamir enzimleri, yanlış bazı tanır ve DNA'dan çıkararak yerine doğru bazı yerleştirir.

Bir başka onarım türü olan nükleotid eksizyon tamirinde (NER) ise DNA çift sarmalı çözülüp ayrılır, yanlış bazlar 5' ve 3' uçlarında yer alan birkaç baz ile birlikte çıkarılır ve DNA polimeraz yardımıyla şablonun kopyalanmasıyla değiştirilir. Nükleotid eksizyon tamiri, özellikle ultraviyole ışığın neden olduğu timin dimerlerinin düzeltilmesinde rol oynamaktadır. Bir sarmal üzerinde birbirine bitişik konumda yer alan iki timin nükleotidi, tamamlayıcı bazlarına bağlanmak yerine birbirlerine kovalent olarak bağlanır. Dolayısıyla dimer, çıkarılmaz ve onarılmazsa bir mutasyona yol açar. Nükleotid eksizyon tamir genleri kusurlu bireyler, güneş ışığına karşı aşırı hassasiyet gösterir ve yaşamlarının erken dönemlerinde cilt kanserleri geliştirebilirler.

(a) DNA polimeraz ile kontrol, replikasyon sırasında meydana gelen hataları giderir. (b) Eşleşme tamirinde replikasyonu atlatan yanlış yerleştirilmiş bazlar, proteinlerle tespit edilir, nükleaz eylemi ile yeni sentezlenen sarmaldan çıkarılır ve yerine doğru baz konulur. (c) Nükleotid eksizyon timin dimerlerini onarır. Bitişik halde bulunan timinler, UV ışığa maruz kaldıklarında timin dimerleri oluşturabilir. Bu dimerler, normal hücrelerde çıkarılmakta ve yerlerine yenisi konmaktadır.
(a) DNA polimeraz ile kontrol, replikasyon sırasında meydana gelen hataları giderir. (b) Eşleşme tamirinde replikasyonu atlatan yanlış yerleştirilmiş bazlar, proteinlerle tespit edilir, nükleaz eylemi ile yeni sentezlenen sarmaldan çıkarılır ve yerine doğru baz konulur. (c) Nükleotid eksizyon timin dimerlerini onarır. Bitişik halde bulunan timinler, UV ışığa maruz kaldıklarında timin dimerleri oluşturabilir. Bu dimerler, normal hücrelerde çıkarılmakta ve yerlerine yenisi konmaktadır.
Libre Texts

Bu yöntemlerle hataların birçoğu giderilmektedir. Giderilmeyen hatalar ise DNA dizisinde kalıcı bir değişime, yani mutasyonlara sebep olabilmektedir. Tamir genlerinde meydana gelen mutasyonlar ise kanser gibi ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.

Özet

DNA, iki ebeveyn DNA sarmalının sentezlenecek yeni DNA için şablon görevi gördüğü yarı korunumlu bir model ile kopyalanır. Bu replikasyonun ardından her DNA'nin bir ebeveyn veya "eski" sarmalı, bir de yavru veya "yeni" sarmalı meydana gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
DAVRANIŞ FİZYOLOJİSİ
Devamını Göster
₺335.00
DAVRANIŞ FİZYOLOJİSİ

Ökaryotlarda replikasyon birden fazla, prokaryotlarda ise tek replikasyon orijininden başlar. DNA, enzimlerle açılarak replikasyon çatalını oluşturur. Primaz, bir RNA primer sentezleyerek DNA polimeraz ile sentezi başlatır. DNA polimeraz ile tek bir yönde nükleotidler işlenir.

Bir sarmal, replikasyon çatalı doğrultusunda devamlı olarak sentezlenir. Diğer sarmal ise Okazaki parçaları adı verilen kısa DNA parçaları ile replikasyon çatalının diğer yönünde sentezlenir. Devamlı olarak gerçekleşen sentezlemeye kesintisiz zincir; diğer yönde kısa DNA parçaları ile gerçekleşen sentezlemeye ise kesintili zincir adı verilmiştir.

Replikasyon tamamlandığında RNA primerlerinin yerini DNA nükleotidleri alır. Bunun da ardından DNA, DNA ligaz ile kapatılır.

Ökaryotik hücrelerde ise kromozomların uçları polimeraz ile uzayamamaktadır; zira polimeraz, uçları uzatma işlemi için primere gerek duyar. Bununla beraber dahili bir RNA şablonuna sahip bir enzim olan telomeraz, RNA şablonunu kopyalayıp bir ucunu kromozoma vererek uzamasını sağlar; böylelikle DNA polimeraz, oluşan primeri kullanarak DNA sarmalını uzatabilir. Ökaryotik hücrelerin uçları bu yolla korunur.

Hücreler, hasar gördüğünde veya replikasyon sırasında bir hata meydana geldiğinde devreye giren DNA tamir mekanizmalarına sahiptir. Bu mekanizmalar, tamamlayıcı nitelikte olmayan bir baz ile eşleştirilmiş nükleotidlerin yerine doğru nükleotidin koyulmasını içeren eşleşme tamiri ve timin dimerleri gibi hasarlı bazları silen nükleotid eksizyon onarımıdır.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Moleküler Biyoloji Yazı Dizisi

Bu yazı, Moleküler Biyoloji yazı dizisinin 2. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "DNA'nın Yapısı Nasıldır? "Çift Sarmal" Ne Demek?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
30
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Tebrikler! 3
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ M. Jaskelioff, et al. (2011). Telomerase Reactivation Reverses Tissue Degeneration In Aged Telomerase-Deficient Mice. Nature, sf: 102-106. doi: 10.1038/nature09603. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 01/04/2023 10:36:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13694

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Fosil
Türlerin Kökeni
Biyoçeşitlilik
Elektrik
Kuş
Uçak
Carl Sagan
Radyo
Kuvvet
Evrimsel Psikoloji
Savaş
Örümcek
Çiftleşme
Risk
Dilbilim
Bağışıklık
Göz
Semptom
Tahmin
Jinekoloji
Mitler
Nadir
Lgbt
Radyoaktif
Zooloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Texts, et al. DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?. (14 Ocak 2023). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13694
Texts, L., Karagözoğlu, M. (2023, January 14). DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved April 01, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13694
L. Texts, et al. “DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Evrim Ağacı, 14 Jan. 2023, https://evrimagaci.org/s/13694.
Texts, Libre. Karagözoğlu, Mert. “DNA Nasıl Kopyalanır? DNA Replikasyonu Aşamaları Nelerdir?.” Edited by Mert Karagözoğlu. Evrim Ağacı, January 14, 2023. https://evrimagaci.org/s/13694.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.