Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?
Gökbilimciler, artık güneş sistemimiz dışındaki yıldızların etrafında dönen gezegenleri sıkça keşfetmekte, bu gezegenlere "ötegezegen" adı verilmektedir.[1] 2022 yazında, NASA'nın Transiting Exoplanet Survey Uydusu'nda çalışan ekipler, ana yıldızlarının yaşanabilir bölgelerinde dönen ilginç birkaç gezegen keşfettiler.[2]
Bir gezegen Dünya'dan %30 daha büyüktü ve yıldızının yörüngesinde üç günden daha kısa bir sürede dönüyordu.[3] Diğeri ise Dünya'dan %70 daha büyüktü ve derin bir okyanusa ev sahipliği yapıyor olması muhtemeldi.[4] Bu iki ötegezegen, Dev Dünya (İng: "Super-Earth") sınıfındandı ve Dünya'dan büyük, ancak Uranüs ve Neptün gibi buz devlerinden küçüktü.[5]
Dünya, hala bilim insanları tarafından evrende yaşama ev sahipliği yaptığı bilinen tek yer olarak kabul ediliyor.[6] Bu sebeple, yaşamın varlığı için Dünya'ya benzeyen gezegenlere odaklanmak mantıklı bir yaklaşım gibi görünüyor. Ancak araştırmalar, gökbilimcilerin yakın zamanda bulunan Dev Dünya gibi gezegenlerde yaşam bulma şansının daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Dev Dünyalar Yaygın ve Kolay Bulunabilir!
Çoğu Dev Dünya, kütlesi daha düşük olan ve Güneş'ten çok daha uzun yaşayan soğuk cüce yıldızların yörüngesinde dolanır. Güneş gibi her bir yıldız için yüzlerce soğuk cüce yıldız vardır ve bilim insanları inceledikleri soğuk cücelerin %40'ının yörüngesinde Dev Dünyalar bulmuşlardır.[7] Gökbilimciler bu sayıyı kullanarak, yalnızca Samanyolu'nda sıvı suyun var olabileceği yaşanabilir bölgelerde on milyarlarca Dev Dünya olduğunu tahmin etmektedirler.[8] Dünya'daki tüm yaşam hayatta kalmak için suyu kullandığından, suyun yaşanabilirlik için kritik öneme sahip olduğu düşünülmektedir.
Mevcut tahminlere göre, tüm ötegezegenlerin yaklaşık üçte biri Dev Dünya'dır ve bu da onları Samanyolu'ndaki en yaygın ötegezegen türü haline getirmektedir.[9] En yakın olanı Dünya'dan sadece altı ışık yılı uzaktadır.[10] Hatta güneş sistemimizin, Dünya ile Neptün arasında kütleye sahip bir gezegene sahip olmadığı için sıra dışı olduğu bile söylenebilir.
Dev Dünyaların yaşam arayışında ideal hedefler olmasının bir başka nedeni de Dünya büyüklüğündeki gezegenlere kıyasla tespit edilmelerinin ve incelenmelerinin çok daha kolay olmasıdır.[11] Gökbilimcilerin dış gezegenleri tespit etmek için kullandıkları iki yöntem vardır. Birincisi, bir gezegenin ana yıldızı üzerindeki kütleçekimsel etkisini incelerken, diğeri gezegen önünden geçerken bir yıldızın ışığının kısa süreli kararmasına odaklanır. Bu tespit yöntemlerinin ikisi de büyük bir gezegenle daha kolaydır.
Dev Dünyalar Dev Yaşam Alanları Sunar!
300 yılı aşkın bir süre önce Alman filozof Gottfried Wilhelm Leibniz, Dünya'nın "mümkün olan tüm dünyaların en iyisi" olduğunu savunmuştu.[12] Leibniz'in argümanı kötülüğün neden var olduğu sorusunu ele almak içindi, ancak modern astrobiyologlar bir gezegeni yaşama elverişli kılan şeyin ne olduğunu sorarak benzer bir soruyu araştırdılar. Böylece Dünya'nın mümkün olan tüm dünyaların en iyisi olmadığı ortaya çıktı.
Dünya'nın tektonik aktivitesi ve Güneş'in parlaklığındaki değişiklikler, zaman içinde okyanusları kaynatan sıcakları gezegen çapında dondurucu soğuğa dönüştürmüştür. Dünya, 4.5 milyar yıllık tarihinin büyük bir bölümünde insanlar ve diğer büyük canlılar için yaşanmaz bir yer olmuştur. Simülasyonlar, Dünya'nın uzun vadede yaşanabilir olacağının kesin olmadığını, aksine bir şans meselesi olduğunu göstermektedir.[13] İnsanlar, hayatta oldukları için gerçekten şanslıdır.
Araştırmacılar, bir gezegenin yaşama elverişli olmasını sağlayan özelliklerin bir listesini oluşturdular.[14] Daha büyük gezegenlerin jeolojik olarak aktif olma olasılığı daha yüksek olduğu için, bu bilim insanlarına göre biyolojik evrimi teşvik eden bir özelliktir.[15] Bu nedenle, en yaşanabilir gezegen Dünya'nın yaklaşık iki katı kütleye sahip olmalı ve hacim olarak Dünya'dan %20 ila %30 daha büyük olmalıdır.
Ayrıca, ışığın deniz tabanında yaşamı teşvik etmesi için yeterince sığ okyanuslara ve ortalama 77 F° (25 C°) sıcaklığa sahip olmalıdır. Bu gezegen, Dünya'nınkinden daha kalın bir atmosfere sahip olacak ve bu da yalıtıcı bir battaniye görevi görecektir. Son olarak böyle bir gezegen, Güneş'ten daha yaşlı bir yıldızın yörüngesinde dönerek yaşamın daha uzun süre gelişmesini sağlayacak ve kendisini kozmik radyasyona karşı koruyan güçlü bir manyetik alana sahip olacaktır.[16] Bilim insanları, bu özelliklerin bir araya gelmesinin gezegeni yaşanabilirlik bakımından müthiş kılacağını düşünmektedirler.
Tanım olarak Dev Dünyalar, yüksek seviyede yaşanabilir bir gezegenin birçok özelliğine sahiptir. Gökbilimciler bugüne kadar, mümkün olan tüm dünyaların en iyisi olmasa da teorik olarak Dünya'dan daha yaşanabilir olan iki düzine Dev Dünya ötegezegeni keşfetmiştir.[17]
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Son zamanlarda, yaşanabilir gezegenler envanterine heyecan verici bir ekleme yapıldı. Gökbilimciler yıldız sistemlerinden fırlatılmış ötegezegenleri keşfetmeye başladılar ve Samanyolu'nda bunlardan milyarlarcası dolaşıyor olabilir.[18], [19] Eğer bir Dev Dünya yıldız sisteminden fırlatılmışsa ve yoğun bir atmosfere ve sulak bir yüzeye sahipse, on milyarlarca yıl boyunca yaşamı sürdürebilir, yani Güneş ölmeden önce Dünya'daki yaşamın devam edebileceğinden çok daha uzun bir süre.[20]
Dev Dünyalarda Yaşam Nasıl Tespit Edilir?
Uzak ötegezegenlerdeki yaşamı tespit etmek için gökbilimciler, bir gezegenin atmosferinde tespit edilebilen, biyolojinin yan ürünleri olan biyoimzaları arayacaklar.[21]
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, gökbilimciler ötegezegenleri keşfetmeden önce tasarlandığından ötegezegen araştırmaları için optimize edilmemiştir. Ancak bu alanda tamamen işe yaramaz değildir ve operasyonlarının ilk yılında potansiyel olarak yaşanabilir olan iki Dev Dünya'yı hedeflemesi planlanmaktadır.[22] Geçtiğimiz birkaç yıl içinde keşfedilen büyük okyanuslara sahip bir başka Dev Dünya grubu ve bu yaz keşfedilen gezegenler de James Webb için cazip hedeflerdir.[23]
Ancak, ötegezegen atmosferlerinde yaşam belirtileri bulmak için en iyi şans, yeni nesil dev yer tabanlı teleskoplarda yatmaktadır. Bu teleskoplar arasında 39 metrelik Son Derece Büyük Teleskop, Otuz Metre Teleskop ve 25,4 metrelik Dev Macellan Teleskobu bulunmaktadır.[24], [25], [26] Söz konusu teleskoplar şu anda yapım aşamasındadır ve on yılın sonunda veri toplamaya başlamaları planlanmaktadır.
Gökbilimciler yaşam için gerekli malzemelerin orada bir yerlerde olduğunu biliyorlar, ancak bu gezegenlerin yaşanabilir olması, üzerlerinde yaşam olduğu anlamına gelmiyor. Araştırmacılar başka bir yerde yaşam olduğuna dair kanıt bulana kadar, Dünya'daki yaşamın eşsiz bir kaza kabul edilmesi mümkündür. Yaşanabilir bir dünyanın yaşam belirtilerine sahip olmaması için birçok neden olsa da önümüzdeki yıllarda gökbilimciler bu müthiş derecede yaşanabilir Dev Dünyalara bakar ve hiçbir şey bulamazlarsa, insanlık evrende yalnız olduğu sonucuna varmak zorunda kalabilir.[27]
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 8
- 7
- 5
- 3
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
- ^ Pat Brennan. Exoplanet Exploration: Planets Beyond Our Solar System. Alındığı Tarih: 19 Ocak 2024. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- ^ Tess - Nasa Science. Tess - Nasa Science. Alındığı Tarih: 19 Ocak 2024. Alındığı Yer: Nasa | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. Jones. A Newly Discovered Planet 40% Larger Than Earth May Be Suitable For Life. (7 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: NPR | Arşiv Bağlantısı
- ^ Pat Brennan. Discovery Alert: Intriguing New ‘Super-Earth&Amp;#39; Could Get A Closer Look. (24 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System | Arşiv Bağlantısı
- ^ Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System. Super-Earth | Planet Types – Exoplanet Exploration: Planets Beyond Our Solar System. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System | Arşiv Bağlantısı
- ^ E. Howell, et al. The 10 Most Earth-Like Exoplanets. (20 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
- ^ Inaf. Billions Of Rocky Planets In The Habitable Zones Around Red Dwarfs — English. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Inaf | Arşiv Bağlantısı
- ^ Inaf. Billions Of Rocky Planets In The Habitable Zones Around Red Dwarfs — English. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Inaf | Arşiv Bağlantısı
- ^ Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System. Super-Earth | Planet Types – Exoplanet Exploration: Planets Beyond Our Solar System. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System | Arşiv Bağlantısı
- ^ NASA. Discovery Alert! A New Super-Earth In The Neighborhood (Six Light-Years Away). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Exoplanet Exploration: Planets Beyond our Solar System | Arşiv Bağlantısı
- ^ sci esa. Esa Science & Technology - Exoplanet Detection Methods. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: sci esa | Arşiv Bağlantısı
- ^ G. W. V. Leibniz. (2005). Theodicy: Essays On The Goodness Of God, The Freedom Of Man & The Origin Of Evil. ISBN: 9780875484372.
- ^ T. Tyrrell. (2020). Chance Played A Role In Determining Whether Earth Stayed Habitable. Springer Science and Business Media LLC. doi: 10.1038/s43247-020-00057-8. | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. Heller, et al. (2013). Superhabitable Worlds. Mary Ann Liebert Inc, sf: 50-66. doi: 10.1089/ast.2013.1088. | Arşiv Bağlantısı
- ^ U. D. Padova. Influence Of Plate Tectonics On Life Evolution And Biodiversity: Biogeodynamical Modeling. (9 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Geoscienze | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. G. Kraus, et al. (2022). Measuring The Melting Curve Of Iron At Super-Earth Core Conditions. American Association for the Advancement of Science (AAAS), sf: 202-205. doi: 10.1126/science.abm1472. | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. Schulze-Makuch, et al. (2020). In Search For A Planet Better Than Earth: Top Contenders For A Superhabitable World. Mary Ann Liebert Inc, sf: 1394-1404. doi: 10.1089/ast.2019.2161. | Arşiv Bağlantısı
- ^ P. Mroz, et al. (2020). A Terrestrial-Mass Rogue Planet Candidate Detected In The Shortest-Timescale Microlensing Event. American Astronomical Society, sf: L11. doi: 10.3847/2041-8213/abbfad. | Arşiv Bağlantısı
- ^ ESO. Eso Telescopes Help Uncover Largest Group Of Rogue Planets Yet. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: European Southern Observatory | Arşiv Bağlantısı
- ^ L. Alaieva. Super-Earths Turned Out To Be The Most Favorable For Life. (8 Temmuz 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: The Universemagazine Space Tech Jurnal | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. Impey, et al. To Search For Alien Life, Astronomers Will Look For Clues In The Atmospheres Of Distant Planets – And The James Webb Space Telescope Just Proved It's Possible To Do So. (23 Ağustos 1970). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
- ^ Q Starter Kit. Geology From 50 Light-Years: Webb Gets Ready To Study Rocky Worlds. (26 Mayıs 2022). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Webb Space Telescope | Arşiv Bağlantısı
- ^ N. Madhusudhan, et al. (2021). Habitability And Biosignatures Of Hycean Worlds. The Astrophysical Journal, sf: 1. doi: 10.3847/1538-4357/abfd9c. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Eso. Exoplanets | Elt | Eso. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: European Southern Observatory | Arşiv Bağlantısı
- ^ TIO. Tmt International Observatory. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: TIO | Arşiv Bağlantısı
- ^ Giant Magellan Telescope. Giant Magellan Telescope. (17 Ocak 2024). Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Giant Magellan Telescope | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. S. Cockell. (2014). Habitable Worlds With No Signs Of Life. The Royal Society, sf: 20130082. doi: 10.1098/rsta.2013.0082. | Arşiv Bağlantısı
- Chris Impey. Chris Impey. Alındığı Tarih: 20 Ocak 2024. Alındığı Yer: Google Scholar | Arşiv Bağlantısı
- C. Impey. (2011). The Living Cosmos: Our Search For Life In The Universe. Cambridge University Press. doi: 10.1017/CBO9780511740459. | Arşiv Bağlantısı
- C. Impey. (2023). Worlds Without End: Exoplanets, Habitability, And The Future Of Humanity. ISBN: 9780262047661.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/12/2024 10:46:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16567
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in The Conversation. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.