Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?

6 dakika
3,682
Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi? Unsplash
Tüm Reklamları Kapat

Gökbilimciler, artık güneş sistemimiz dışındaki yıldızların etrafında dönen gezegenleri sıkça keşfetmekte, bu gezegenlere "ötegezegen" adı verilmektedir.[1] 2022 yazında, NASA'nın Transiting Exoplanet Survey Uydusu'nda çalışan ekipler, ana yıldızlarının yaşanabilir bölgelerinde dönen ilginç birkaç gezegen keşfettiler.[2]

Bir gezegen Dünya'dan %30 daha büyüktü ve yıldızının yörüngesinde üç günden daha kısa bir sürede dönüyordu.[3] Diğeri ise Dünya'dan %70 daha büyüktü ve derin bir okyanusa ev sahipliği yapıyor olması muhtemeldi.[4] Bu iki ötegezegen, Dev Dünya (İng: "Super-Earth") sınıfındandı ve Dünya'dan büyük, ancak Uranüs ve Neptün gibi buz devlerinden küçüktü.[5]

Dünya, hala bilim insanları tarafından evrende yaşama ev sahipliği yaptığı bilinen tek yer olarak kabul ediliyor.[6] Bu sebeple, yaşamın varlığı için Dünya'ya benzeyen gezegenlere odaklanmak mantıklı bir yaklaşım gibi görünüyor. Ancak araştırmalar, gökbilimcilerin yakın zamanda bulunan Dev Dünya gibi gezegenlerde yaşam bulma şansının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bir Dev Dünya, Dünya'dan büyük ve Neptün'den küçük olan herhangi bir kayalık gezegendir.
Bir Dev Dünya, Dünya'dan büyük ve Neptün'den küçük olan herhangi bir kayalık gezegendir.
Wikipedia Commons

Dev Dünyalar Yaygın ve Kolay Bulunabilir!

Çoğu Dev Dünya, kütlesi daha düşük olan ve Güneş'ten çok daha uzun yaşayan soğuk cüce yıldızların yörüngesinde dolanır. Güneş gibi her bir yıldız için yüzlerce soğuk cüce yıldız vardır ve bilim insanları inceledikleri soğuk cücelerin %40'ının yörüngesinde Dev Dünyalar bulmuşlardır.[7] Gökbilimciler bu sayıyı kullanarak, yalnızca Samanyolu'nda sıvı suyun var olabileceği yaşanabilir bölgelerde on milyarlarca Dev Dünya olduğunu tahmin etmektedirler.[8] Dünya'daki tüm yaşam hayatta kalmak için suyu kullandığından, suyun yaşanabilirlik için kritik öneme sahip olduğu düşünülmektedir.

Mevcut tahminlere göre, tüm ötegezegenlerin yaklaşık üçte biri Dev Dünya'dır ve bu da onları Samanyolu'ndaki en yaygın ötegezegen türü haline getirmektedir.[9] En yakın olanı Dünya'dan sadece altı ışık yılı uzaktadır.[10] Hatta güneş sistemimizin, Dünya ile Neptün arasında kütleye sahip bir gezegene sahip olmadığı için sıra dışı olduğu bile söylenebilir.

Çoğu ötegezegen, ana yıldızlarından gelen ışığı nasıl gölgelediklerine bakılarak keşfedilir, bu nedenle daha büyük gezegenleri bulmak daha kolaydır.
Çoğu ötegezegen, ana yıldızlarından gelen ışığı nasıl gölgelediklerine bakılarak keşfedilir, bu nedenle daha büyük gezegenleri bulmak daha kolaydır.
Wikipedia Commons

Dev Dünyaların yaşam arayışında ideal hedefler olmasının bir başka nedeni de Dünya büyüklüğündeki gezegenlere kıyasla tespit edilmelerinin ve incelenmelerinin çok daha kolay olmasıdır.[11] Gökbilimcilerin dış gezegenleri tespit etmek için kullandıkları iki yöntem vardır. Birincisi, bir gezegenin ana yıldızı üzerindeki kütleçekimsel etkisini incelerken, diğeri gezegen önünden geçerken bir yıldızın ışığının kısa süreli kararmasına odaklanır. Bu tespit yöntemlerinin ikisi de büyük bir gezegenle daha kolaydır.

Dev Dünyalar Dev Yaşam Alanları Sunar!

300 yılı aşkın bir süre önce Alman filozof Gottfried Wilhelm Leibniz, Dünya'nın "mümkün olan tüm dünyaların en iyisi" olduğunu savunmuştu.[12] Leibniz'in argümanı kötülüğün neden var olduğu sorusunu ele almak içindi, ancak modern astrobiyologlar bir gezegeni yaşama elverişli kılan şeyin ne olduğunu sorarak benzer bir soruyu araştırdılar. Böylece Dünya'nın mümkün olan tüm dünyaların en iyisi olmadığı ortaya çıktı.

Tüm Reklamları Kapat

Dünya'nın tektonik aktivitesi ve Güneş'in parlaklığındaki değişiklikler, zaman içinde okyanusları kaynatan sıcakları gezegen çapında dondurucu soğuğa dönüştürmüştür. Dünya, 4.5 milyar yıllık tarihinin büyük bir bölümünde insanlar ve diğer büyük canlılar için yaşanmaz bir yer olmuştur. Simülasyonlar, Dünya'nın uzun vadede yaşanabilir olacağının kesin olmadığını, aksine bir şans meselesi olduğunu göstermektedir.[13] İnsanlar, hayatta oldukları için gerçekten şanslıdır.

Araştırmacılar, bir gezegenin yaşama elverişli olmasını sağlayan özelliklerin bir listesini oluşturdular.[14] Daha büyük gezegenlerin jeolojik olarak aktif olma olasılığı daha yüksek olduğu için, bu bilim insanlarına göre biyolojik evrimi teşvik eden bir özelliktir.[15] Bu nedenle, en yaşanabilir gezegen Dünya'nın yaklaşık iki katı kütleye sahip olmalı ve hacim olarak Dünya'dan %20 ila %30 daha büyük olmalıdır.

Ayrıca, ışığın deniz tabanında yaşamı teşvik etmesi için yeterince sığ okyanuslara ve ortalama 77 F° (25 C°) sıcaklığa sahip olmalıdır. Bu gezegen, Dünya'nınkinden daha kalın bir atmosfere sahip olacak ve bu da yalıtıcı bir battaniye görevi görecektir. Son olarak böyle bir gezegen, Güneş'ten daha yaşlı bir yıldızın yörüngesinde dönerek yaşamın daha uzun süre gelişmesini sağlayacak ve kendisini kozmik radyasyona karşı koruyan güçlü bir manyetik alana sahip olacaktır.[16] Bilim insanları, bu özelliklerin bir araya gelmesinin gezegeni yaşanabilirlik bakımından müthiş kılacağını düşünmektedirler.

Tanım olarak Dev Dünyalar, yüksek seviyede yaşanabilir bir gezegenin birçok özelliğine sahiptir. Gökbilimciler bugüne kadar, mümkün olan tüm dünyaların en iyisi olmasa da teorik olarak Dünya'dan daha yaşanabilir olan iki düzine Dev Dünya ötegezegeni keşfetmiştir.[17]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Son zamanlarda, yaşanabilir gezegenler envanterine heyecan verici bir ekleme yapıldı. Gökbilimciler yıldız sistemlerinden fırlatılmış ötegezegenleri keşfetmeye başladılar ve Samanyolu'nda bunlardan milyarlarcası dolaşıyor olabilir.[18], [19] Eğer bir Dev Dünya yıldız sisteminden fırlatılmışsa ve yoğun bir atmosfere ve sulak bir yüzeye sahipse, on milyarlarca yıl boyunca yaşamı sürdürebilir, yani Güneş ölmeden önce Dünya'daki yaşamın devam edebileceğinden çok daha uzun bir süre.[20]

Dev Dünyalarda Yaşam Nasıl Tespit Edilir?

Uzak ötegezegenlerdeki yaşamı tespit etmek için gökbilimciler, bir gezegenin atmosferinde tespit edilebilen, biyolojinin yan ürünleri olan biyoimzaları arayacaklar.[21]

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, gökbilimciler ötegezegenleri keşfetmeden önce tasarlandığından ötegezegen araştırmaları için optimize edilmemiştir. Ancak bu alanda tamamen işe yaramaz değildir ve operasyonlarının ilk yılında potansiyel olarak yaşanabilir olan iki Dev Dünya'yı hedeflemesi planlanmaktadır.[22] Geçtiğimiz birkaç yıl içinde keşfedilen büyük okyanuslara sahip bir başka Dev Dünya grubu ve bu yaz keşfedilen gezegenler de James Webb için cazip hedeflerdir.[23]

Ancak, ötegezegen atmosferlerinde yaşam belirtileri bulmak için en iyi şans, yeni nesil dev yer tabanlı teleskoplarda yatmaktadır. Bu teleskoplar arasında 39 metrelik Son Derece Büyük Teleskop, Otuz Metre Teleskop ve 25,4 metrelik Dev Macellan Teleskobu bulunmaktadır.[24], [25], [26] Söz konusu teleskoplar şu anda yapım aşamasındadır ve on yılın sonunda veri toplamaya başlamaları planlanmaktadır.

Gökbilimciler yaşam için gerekli malzemelerin orada bir yerlerde olduğunu biliyorlar, ancak bu gezegenlerin yaşanabilir olması, üzerlerinde yaşam olduğu anlamına gelmiyor. Araştırmacılar başka bir yerde yaşam olduğuna dair kanıt bulana kadar, Dünya'daki yaşamın eşsiz bir kaza kabul edilmesi mümkündür. Yaşanabilir bir dünyanın yaşam belirtilerine sahip olmaması için birçok neden olsa da önümüzdeki yıllarda gökbilimciler bu müthiş derecede yaşanabilir Dev Dünyalara bakar ve hiçbir şey bulamazlarsa, insanlık evrende yalnız olduğu sonucuna varmak zorunda kalabilir.[27]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 5
  • Umut Verici! 3
  • İnanılmaz 1
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/12/2024 10:46:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16567

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
İnfografik
Evcil Hayvanlar
Mars
Jüpiter
Mikoloji
Evrimsel Tarih
İspat
Popülasyon
Hastalık
Yılan
Komplo Teorisi
Gıda
Böcek Bilimi
Önyargı
Yeni Doğan
Samanyolu Galaksisi
Biyokimya
Google
Kuantum Mekaniği
Hasta
Ortak Ata
Mikrobiyota
Gen İfadesi
Goril
Boyut
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Impey, et al. Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?. (6 Şubat 2024). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/16567
Impey, C., Qadirov, T., Alparslan, E. (2024, February 06). Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved December 02, 2024. from https://evrimagaci.org/s/16567
C. Impey, et al. “Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?.” Edited by Eda Alparslan. Translated by Tural Qadirov, Evrim Ağacı, 06 Feb. 2024, https://evrimagaci.org/s/16567.
Impey, Chris. Qadirov, Tural. Alparslan, Eda. “Dev Dünya Nedir? Dev Dünyalar Dünya'mızdan Daha Yaşanabilir Olabilir mi?.” Edited by Eda Alparslan. Translated by Tural Qadirov. Evrim Ağacı, February 06, 2024. https://evrimagaci.org/s/16567.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close