Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur?

Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur? Sleep Advisor
5 dakika
113,706
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Sadece aptallar 8 saat uyur. Einstein, Tesla, Da Vinci gibi dehalar hep kısa kısa uyurlardı. Dahilerin hiçbiri uzun uyku saatlerine sahip değildi.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Deha ile uyku süresi arasında doğrudan herhangi bir ilişki bulunmamaktadır. Yani daha az uyuyanlar daha zeki değildir. Benzer şekilde, daha uzun uyuyanlar da daha düşük zekaya sahip değildir. Ancak yaptıkları büyük bilimsel, sanatsal, felsefî işler dolayısıyla zeki olarak addedilen kişilerin ufak bir kısmı, geçici olarak da olsa daha kısa süreli uykular ile idare etmişlerdir. Bunun nedeni de, bu kişilerin üreticiliğin sınırlarını zorlamış, dolayısıyla gün içindeki aktif oldukları saat sayısını olabildiğince arttırmayı denemiş olmasıdır. Ancak kısa veya kesintili uyku düzeni tüm dehaların uyguladığı bir uyku düzeni değildir. Dahası, normal/uzun uykular uyuyan birinin dahi olamayacağı veya büyük işler başaramayacağı anlamına gelmemektedir.

İddianın Kökeni

Bu iddia, uzun bir süredir ortalıkta olmasına rağmen, ülkemizde Erdal Demirkıran'ın "Sadece Aptallar 8 Saat Uyur" isimli kitabının başlığıyla popülerlik kazanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Her ne kadar çoğu insan gün içindeki tüm uyku ihtiyacını tek ve deliksiz bir uykudan alıyor olsa da; uyku düzeninin farklı alt başlıkları bulunmaktadır. Bunları iki büyük kategoride toplamak mümkündür: Tek fazlı (monofazik) uyku ve çok fazlı (polifazik) uyku. İlki, popülasyonumuz içinde yaygın olarak görülen, tek sefer yatağa gidip, gün içinde tek bir uyku alma davranışıdır. Bunun "saf monofazik uyku", "kuasi monofazik uyku" ve "yarı monofazik uyku" şeklinde alt başlıkları da bulunmaktadır. İkincisi olan çok fazlı, yani polifazik uykuda ise birey, gün içinde birden fazla defa, daha kısa süreler boyunca uyur. Bu tip uykunun da "saf", "kuasi" ve "yarı" şeklinde üç alt başlığı bulunmaktadır. Örneğin saf polifazik uykuda birey, her 4 saatte bir uyurken, kuasi polifazik uykuda birey, 24 saatlik gün içinde eşit aralıklarla dağılmamış şekilde uyur. Polifazik uykunun genellikle çocuklarda görülen en yaygın örneği ise, günde 2 ayrı defa uyuma düzeni olan bifazik uykudur.

Polifazik uykunun en önemli bileşeni, "güç şekerlemesi" veya "güç uykusu" (İng: "power nap") olarak bilinen kavramdır. Bu tip uyku sırasında birey, gün içinde sadece 15-30 dakika kadar uyur. Bu uykular, bir dizi halinde gün içine dağıtılarak günlük uyku ihtiyacını karşılamak için kullanılabileceği gibi; daha uzun olan gece uykusuna takviye olarak gün içinde de kullanılabilir. Mit içinde sözü geçen dahilerin genellikle başvurduğu iddia edilen yöntem, sadece güç uykularına başvurarak, polifazik uyku düzeni ile günlük uyku ihtiyacını almaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Güç uykusu yönteminin sınırsız ve süresiz olarak uygulanması kesinlikle tavsiye edilmemektedir. Gerçekten de, mit içinde sözü geçen dahilerin bir kısmının bu yöntemi ömürleri boyunca uyguladıklarına dair hiçbir güvenilir kaynak bulunmamaktadır. Yetişkinler için tavsiye edilen uyku düzeni, gece saatlerinde, tek sefer ve ortalamada 8 saat olması gereken uyku düzenidir. Aksi takdirde vücutta olanları buradaki yazımızda ele almıştık. Ayrıca günde 8 saatten az uyumayla ilgili güncel bir araştırmanın sonuçlarını da burada anlatmıştık. Yani "uykusuzken siz, siz değilsiniz" desek yeridir. Dolayısıyla güç uykusu yöntemi, eğer uygulanacaksa, sadece kısa dönemlerde uygulanmalıdır.

Ünlü Dahilerin Uyku Alışkanlıkları

Dahi olan bütün isimlerin ortalamadan daha az uyuduğu iddiası tamamen hatalıdır. Örneğin "deha" denince akla gelen ilk isim olan Albert Einstein'ın her gün 10 saat kesintisiz olarak uyuduğu bilinmektedir. Hatta gün içinde de kısa süreler boyunca, ek olarak kestirdiği de bilinmektedir. Dolayısıyla kısa uyku düzeni, büyük bir deha olmanın şartlarından birisi değildir.

Öte yandan Nikola Tesla, uyumaktan pek hoşlanmazdı. Sadece 10-11 yaşındayken bile günde ortalamada sadece 3 saat kadar uyurdu. Ancak bu durum, uyku araştırmalarının da gösterdiği gibi, 25'li yaşlarına geldiğinde psikolojik problemlerin doğmasına neden oldu. Smithsonian Dergisi'nden Gilbert King'in aktardığı üzere, Tesla'nın uyku alışkanlıkları onun sağlığını dikkate değer miktarda bozuyordu ve profesörleri Tesla'nın babasına ulaşarak bu sorundan onu haberdar etti. Tesla, bu sorunu çözmeye çalışmak yerine, kumar bağımlısı haline geldi ve okul parasının tamamını kumarda kaybederek üniversiteyi bırakmak zorunda kaldı. Tesla bu kısa uyku sorununu, ilerleyen yaşlarda, gün içerisinde ek olarak güç uykusu yöntemiyle uyuyarak çözmeye çalıştı. Psikolojik sorunları devam etse de, en azından verimlilik konusunda kendisini toparlamayı başardı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Her ne kadar bunu doğrulayan güvenilir hiçbir kaynak bulunmasa da, Leonardo Da Vinci'nin 15-20 dakikalık güç uykusu ile uzun dönemler boyunca idare ettiği iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre Da Vinci, 24 saatlik gün içinde toplamda 1.5 ila 5 saat arasında değişen sürelerde uyumaktaydı. Bunun, Da Vinci'ye 67 yıllık ömründe 20 yıllık bir ekstra üretim zamanı kazandırdığı söylenir. Ancak muhtemelen Da Vinci bunu asla uzun sürelerde başaramadı ve daha ziyade bifazik uyku düzenini takip etti: Yani gün içinde 2 defa, kısmen daha uzun süreler uyuyordu. Benzer şekilde Thomas Edison da bu tarz bir uyku düzenini takip etmeye çalışmıştı ve günde 4-5 saat kadar uyuyordu.

Uyku ihtiyacı, birçok özelliğimiz gibi, genetik ve çevresel faktörler ile belirlenmektedir. Benzer şekilde, birçok fiziksel özellik gibi, çan eğrisi şeklinde bir dağılım söz konusudur: Yani insanların ezici çoğunluğu (%70 civarı), günde 7-9 saat uykuya ihtiyaç duyar. Daha az bir kısmı (%10 civarı) 5-6 saat uykuya ihtiyaç duyar. Çok daha az bir kısmı ise (%5 civarı), sadece 4 saat uykuyla idare edebilir. Tabii ki, çan eğrisinin öteki ucunda da, günde 11-12 saat uykuya ihtiyaç duyan %5'lik bir popülasyon mevcuttur. Ancak bu uyku ihtiyacının zeka ile örtüştüğünü gösteren herhangi bir araştırma bulunmamaktadır. Örneğin ABD Başkanı Barack Obama ve İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher günde 4 saat uyurken; Winston Churchill, Ronald Reagan, John F. Kennedy ve Napoleon düzenli gece uykusunun üzerine gün içinde şekerlemeler yapmalarıyla bilinmektedir.

Tarihteki bu aşırı ikonik isimler haricindeki dehaların birçoğu normal uyku düzenine sahiptir. Dolayısıyla uyku süresi ile deha arasında doğrudan bir ilişki bulunmamaktadır. Bir diğer deyişle, "Daha kısa uyuyanlar daha zekidir.", "Uzun uyuyan kişiler zeki değildir veya aptaldır." veya "Zeki insanlar daha kısa uyur." şeklinde iddialar hatalıdır. İşin doğrusu; aşırı üretken olan kişiler, bu üretimlerinin doruk noktasında, yaptıkları işin yoğunluğu ve heyecanı ile, geçici olarak daha kısa süreli uyku uyuma alışkanlıkları ediniyor olabilirler. Ancak neredeyse hiçbiri bunu uzun dönem sürdürmemiştir veya bunun uzun süreler sürdürüldüğüne dair güvenilir herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.

Dahası, yeterli uyku uyumamak, hem dahiler, hem de sıradan insanlar için, bilişsel fonksiyonları olumsuz etkileyen, uzun vadede ciddi sağlık problemleri yaratan bir davranış biçimidir. Bu nedenle, sırf havalı bir davranış olduğu için uygulanmaya çalışılmamalıdır.

Son olarak şunu da söylemek gerekiyor: Uykuyla ilgili halk arasında bol miktarda mit ve yanılgı bulunmaktadır. Bunların başlıcaları, Rus Uyku Deneyi gibi abartılar ile, hiç uyumadığı iddia edilen insanlar gibi yalanlardır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
112
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 134
  • Muhteşem! 44
  • Bilim Budur! 24
  • Umut Verici! 21
  • Merak Uyandırıcı! 20
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 16
  • İnanılmaz 16
  • Güldürdü 9
  • Üzücü! 7
  • Grrr... *@$# 5
  • Korkutucu! 3
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Crew. The Sleeping Habits Of The Rich, The Powerful, And The Genius. (20 Şubat 2015). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2018. Alındığı Yer: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
  • G. King. The Rise And Fall Of Nikola Tesla And His Tower Read More: Https://Www.smithsonianmag.com/History/The-Rise-And-Fall-Of-Nikola-Tesla-And-His-Tower-11074324/#E4Lcex1Tw4I84O3Z.99 Give The Gift Of Smithsonian Magazine For Only $12! Http://Bit.ly/1Cguigv Follow Us: @Smithsonianmag On Twitter. (4 Şubat 2013). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2018. Alındığı Yer: Smithsonian | Arşiv Bağlantısı
  • J. O'Neil. (2018). Prodigal Genius: The Life Of Nikola Tesla. ISBN: 9781596057135. Yayınevi: Cosimo, Inc..
  • C. Stampi. (2018). What Is The Limit For Prolonged Sleep Reduction? An Objective Evaluation Of The Leonardo Da Vinci Ultrashort Sleep Strategy. Why We Nap, sf: 185-196. | Arşiv Bağlantısı
  • C. Wanjek. Can You Cheat Sleep? Only In Your Dreams. (18 Aralık 2007). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2018. Alındığı Yer: LiveScience | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 11:22:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7219

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur?. (27 Haziran 2018). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7219
Bakırcı, Ç. M. (2018, June 27). Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7219
Ç. M. Bakırcı. “Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Jun. 2018, https://evrimagaci.org/s/7219.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Dahiler Daha Az mı Uyur? Sadece Aptallar mı 8 Saat Uyur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 27, 2018. https://evrimagaci.org/s/7219.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close