Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu!

COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu! Pixabay
Bir patojen illüstrasyonu
5 dakika
2,993
  • İmmünoloji
  • Enfeksiyon Hastalıkları
Tüm Reklamları Kapat

Antibiyotik direnci sıklıkla "geleceğin vebası" olarak adlandırılıyor. Bu, gerçekten de acil sorunlarımızdan birisi; en azından pandemi başlayıp onu gölgeleyene dek, öyleydi. Ancak uzmanlar, ihtiyacı olmayan hastalara antibiyotik reçete edilmesi ile, bu "vebanın" yıkıcı etkilerini çoktan yaşamaya başladığımızı söylüyor.

Antibiyotik direncine sebep olan en önemli faktörlerden biri, aşırı antibiyotik kullanımıdır. Bu yanlış kullanım, İngilizcede "süper böcek" (İng: "super bug") de denilen -ki bunlar aslında "böcek" değil, bakterilerdir- yaygın kullanımdaki antibiyotik tedavilerine dirençli bir grup patojenin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Bir patojen, kullanılabilecek tüm antibiyotiklere üstün gelecek kadar evrimleştiğinde ise, küçük bir enfeksiyon bile hızla ilerleyip vücudu tamamen ele geçirerek ölüme sebep olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Patojenlerde rastgele oluşan mutasyonlardan bazıları, onları belli ilaçlara karşı dirençli hale getirdiğinde ve konak canlıda bu ilaçlardan aldığında patojen üzerinde seçilim baskısı oluşur. Böylece, doğal seçilim yoluyla, ilaç direnci geliştirmemiş olanlar ölürken, ilaca dirençli yepyeni bir nesil ortaya çıkar. Birden fazla ilaca karşı direnç geliştiren patojenler de, gayriresmi olarak "süper böcek" adını alır. Bu direncin oluşumu, kimi zaman antibiyotiğin piyasaya sürüldüğü ilk yıl bile olabilirken, kimi zaman süreç 10 yılı aşabilir.[2]

Antibiyotik direnci, ya da ilaç direncine sahip patojenlerin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisi çoğu zaman daha zor ve hatta imkansız olabiliyor. Bununla birlikte tedavi sürecinin uzaması, hastaneye gidiş geliş sayısı ve belki de hastanede yatış sürelerinin artması ile tedavinin maliyeti de epey yükselebiliyor. Bu tür enfeksiyonlar hemen herkesi etkileyebilse de özellikle kronik hastalığa sahip kişiler daha fazla risk altında.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdilerdeyse, tedavisi bulunamamış bir pandeminin ortasında, antibiyotik yazmadan önce iki kez düşünen doktorlar, artık hastalarını eldeki birkaç tedavi ile kurtarma yolunu seçebiliyorlar.

Halihazırda COVID-19 ile ciddi şekilde hastalanan kişilerde sonuçlar oldukça yıkıcı olabilir. Michigan Tıp Okulu Üniversitesi'nde asistan profesör ve hastanede görevli olan Valerie Vaughn, COVID-19 ve antibiyotik direnci sorunlarının talihsiz birleşimini daha pandeminin ilk safhalarında doğrudan tecrübe eden bir araştırmacı.

Antibiyotik Direnci

Vaughn, hastaneye getirilme esnasında antibiyotik verilen bir hastayı anlatıyor: Doktorlar muhtemelen bunun COVID-19 mu yoksa bakteriyel bir solunum enfeksiyonu mu olduğundan emin olamamış. Hasta, COVID-19 teşhisi konup, durumu ağırlaşınca, solunum cihazına bağlanarak hastanede birkaç hafta geçirmiş. Bu sırada, hastanede antibiyotik tedavisi gören hastalar arasında yaygın görülen Clostridium difficile ile teması olmuş. Söz konusu enfeksiyonun sebebi, antibiyotiklerin normal şartlarda bu patojenle mücadele edecek bağırsak bakterilerini etkisiz hale getirmesi. Sonuçta C. difficile enfeksiyonu da antibiyotiğe dirençli hale gelmiş ve uzun süren bir savaşın ardından hasta, bu enfeksiyondan kaynaklanan çoklu organ yetmezliği yüzünden kaybedilmiş. Vaughn şöyle anlatıyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu gerçekten içime oturdu. Çoğu kez, elimizde tedavi bulunmadığında, doktorlar aşırı miktarda ilaç yazmaya meyilliler. Oysa bazen hastaya hiç bir şey yapmayarak daha iyi yapmış oluruz.

Fakat bu üzücü hikaye, pandemide uygunsuz antibiyotik kullanımının yol açtığı örneklerden yalnızca biri. Vaughn ve bir ekip dolusu araştırmacı, Michigan'daki pek çok hastanede bakteriyel enfeksiyonu olmayan hastalara aşırı antibiyotik tedavisi uygulandığı sonucuna ulaştı. Oxford'un Clinical Infectious Diseases (Klinik Enfeksiyonel Hastalıklar) dergisinde yayınlanan çalışmalarında, Mart'tan Haziran'a kadar hastaneye gelen COVID-19 hastalarının yarısından çoğuna antibiyotik yazıldığı ortaya kondu. Her nasılsa, bu hastalardan yalnızca %3.5'inin ikincil bir bakteriyel enfeksiyonu vardı. Bu demek oluyor ki hastaların yalnızca COVID-19 olan ezici çoğunluğuna, viral enfeksiyonlara etki etmeyen antibiyotik tedavisi verilmişti.

Ekibin elde ettiği verilere göre vakit geçirmeden antibiyotik tedaviye başlanma oranı; hastalar arasında daha yaşlı, vücut kitle endeksi daha düşük, hastalığı daha ciddi seyredenlerde ve kar amaçlı hastanelerde tedavi görenlerde daha fazlaydı.[1]

Bu karmaşanın sebeplerinden biri oldukça açıktır: O zamanlarda hastanelerde genellikle yeterince COVID-19 testi bulunmuyordu ve bulunsa da testin sonuçlanması günler sürebiliyordu. Salgınla mücadele eden uzmanlar, kritik durumdaki hastaların COVID-19 mu yoksa başka bir ciddi hastalığa mı sahip olduğundan emin olamıyordu ve hızlı hareket edip tedaviye başlamak adına, çoğu kez tanı için yalnızca semptomlara güvendiler. Vaughn'ın çalışmasının sonuçları gösteriyor ki bu hastaların çoğunda, COVID-19 testleri pozitif çıkar çıkmaz, antibiyotik tedavisi durdurulmuştu.

Aşırı antibiyotik verilmesinin ardındaki mesele ise daha hassas. Vaughn'ın söylediğine göre, COVID-19, yüzeysel olarak bakteriyel zatürreye çok benziyor. Ancak daha yakından bakılırsa COVID-19 zatürresinde kuru öksürük ve kanda düşük beyaz kan hücresi sayımı görülürken bakteriyel zatürrelerde balgamlı öksürük ile beyaz kan hücrelerinde artış gözlemleniyor. Yine de, ciddi zatürre vakalarıyla boğuşurken acele eden doktorlar bu ayrımı gözden kaçırabilir. COVID-19 hastaları dünya çapında artarken işleri başlarından aşkın doktorlar ve sağlık personelleri hayat kurtarmak için acele etmek durumunda kalıyor.

Yine de Vaughn'ın araştırmasına göre, kimi hastaneler bu durumla daha iyi başa çıkıyor. Bulgular, pandemi sırasında antibiyotik kullanımı oranının değişkenlik gösterdiğini ve sıklıkla hastanelerin antibiyotik yönetim programının gücüne bağlı olduğunu gösteriyor. Yeterli bir destek programına sahip yerlerde antibiyotik alan COVID-19 hastalarının oranı %25 iken bu programdan yoksun hastanelerde oran %84'e kadar çıkabiliyor. Vaughn'a göre hastanelerde daha fazla COVID-19 testi bulundurulması ve bakteriyel enfeksiyonların daha iyi anlaşılmasıyla yanlış antibiyotik kullanımları daha da azaltılabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Antibiyotiksiz Bir Gelecek

Georgia Üniversitesi Aşı ve İmmünoloji Merkezinde bir profesör olan Stephen Trent, bu tip aşırı kullanımların uzun vadeli sonuçlarının kendisini oldukça endişelendirdiğini belirtiyor.

Bakteriler her 20 dakikada büyüyüp bölünürler ve daha fazla antibiyotik kullandıkça da aynı ölçekte daha fazla dirençle karşılaşırsınız. Bu gerçekten büyük bir sorun, çünkü elimizdeki antibiyotikler tükeniyor. Ayrıca, yeni tedavi geliştirmek için gerekli olan azim ve fona sahip olan ilaç şirketlerinin sayısı da günden güne azalıyor.

Ereksiyon sorununa yönelik tam 5 ilacın adını verebilirim; oysa ki ilaç devlerinden hiç biri, onlarsız çoğu acil veya gerekli cerrahi müdahaleyi yapamayacağımız yeni antibiyotikler çıkarmıyor. 2050'ye kadar, süper böcekler kanserden çok daha fazla kişinin ölümüne sebep olacak.

Antibiyotik kullanımı her ne kadar dirençli mikroorganizma nesillerinin ortaya çıkmasında etkili olsa da henüz vazgeçebileceğimiz bir seçenek değil. Sepsis tedavisi, cerrahi işlemler, sezaryen doğumlar, organ nakli, kanser tedavisi ile diyabet, astım ve romatoid artrit gibi kronik rahatsızlıkların tedavisinde antibiyotikler büyük önem taşıyor.[2]

Trent, ilaç şirketlerinin antibiyotik araştırmalarını kar getirisi daha yüksek ilaçlar uğruna terk ettiği bu durumda, hükümetin öne çıkıp antibiyotikleri öncelik haline getirmesi gerektiğini söylüyor.

Pandemi giderek kötüleştikçe, antibiyotik direncinin de kötüye gideceğini görüyoruz. COVID-19'un yakın zamanda kaybolacağı yok ve hastalara antibiyotik ilaçları dayamak da uzun ve kısa vadede kötü sonuçlar doğuruyor. İş işten geçmeden önce bu konuda bir şeyler yapmalıyız.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
25
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Korkutucu! 9
  • Tebrikler! 7
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Üzücü! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Discover Magazine | Arşiv Bağlantısı
  • ^ V. Vaughn, et al. Empiric Antibacterial Therapy And Community-Onset Bacterial Co-Infection In Patients Hospitalized With Covid-19: A Multi-Hospital Cohort Study. (21 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 24 Ekim 2020. Alındığı Yer: Oxford Academic doi: 10.1093/cid/ciaa1239. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b CDC. Antibiotic / Antimicrobial Resistance (Ar / Amr). (13 Mart 2020). Alındığı Tarih: 24 Ekim 2020. Alındığı Yer: CDC | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/06/2023 20:51:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9476

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Kırmızı
Bitki
Öğrenme Teorileri
Akademi
Alkol
Toplum
Sağlık
Biyokimya
Doğa Yasası
Jeoloji
Gen İfadesi
Sars
Koku
Neandertal
Uyku
Canlı
Erkek
Uzaylı
Editör Seçkisi
Onkoloji
Periyodik Tablo
Yılan
Tüy
Endokrin Sistemi Hastalıkları
Sars Virüsü
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Kötü Bilim: Bazıları Bilimi Nasıl Kötüye Kullanıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Bu Videoyu Nasıl İzleyebiliyorsunuz? | İnternet Nasıl Çalışıyor?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Yürürken Neden Bunu Yapıyorsunuz?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
Satürn'ün Halkalarında Neden Siyah Boşluklar Var?
C Vitamini Uçar mı?
C Vitamini Uçar mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Novak, et al. COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu!. (28 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 5 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9476
Novak, S., Tek, N., Bakırcı, Ç. M. (2020, October 28). COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu!. Evrim Ağacı. Retrieved June 05, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9476
S. Novak, et al. “COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Oct. 2020, https://evrimagaci.org/s/9476.
Novak, Sara. Tek, Nilüfer. Bakırcı, Çağrı Mert. “COVID-19 ve Antimikrobiyal Dirençli Mikroorganizmaların Korkunç Kombinasyonu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 28, 2020. https://evrimagaci.org/s/9476.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close