COVID-19 Pandemi Süreci, Eğitim Sistemini Nasıl Etkiledi, Nasıl Etkileyecek?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, Çin’de başlayan koronavirüs türü olan SARS-CoV-2 nedeni ile küresel salgın ilan edildi. COVID-19 diğer adı ile bilindiği üzere koronavirüs, dünya çapında birçok alana etki edip değişikliklere neden oldu ve halen etkileri devam etmektedir. Pandemi süreci, eğitim üzerinde de değişikliklere yol açmıştır. Bu yazıda, pandemi sürecinin eğitim ve öğrenciler üzerindeki etkileri ele alınarak uygulanacak yeni sistemi etkileyebilecek parametreler sunulacaktır.

Günümüzde, “21. yüzyıl dijital okur-yazarlık” kavramı ortaya çıktı. Western Syndey Üniversitesi Dijital Okuryazarlığı bilgiye erişimin internet platformları, sosyal medya ve mobil cihazlar gibi dijital teknolojiler aracılığıyla sağlandığı bir toplumda yaşamak, öğrenmek ve çalışmak için sahip olunması gereken beceriler olarak tanımlıyor. Aslında, pandemi sürecinden önce de eğitim alanında reformlar yapılmaya başlanmıştı ama pandemi süreci bu reformları hızlandırıp zorunlu hale getirdi. Eğitim alanı da 21. yüzyıl becerilerine uyum sağlayacak şekilde inşa edilmeye başlandı.

Pandemi sürecinin başlaması ile uzaktan eğitim sisteminin temelleri atılmaya ve yeni bir eğitim düzeni oluşturulmaya başlandı. Öğrenciler, veliler ve öğretmenler kendilerini daha önce alışkın olmadıkları bir durumun içinde buldular. Bir anlamda bu sürecin başlaması ile birlikte dijital bir dönüşüm yaşanmaya başladı. 

Türkiye de Durum

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 42. maddesinde, "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.’’ ifadesi ile Eğitim Hakkına vurgu yapılmıştır. Pandemi sürecinde büyük bölümünü engelli çocukların ve mülteci çocukların oluşturduğu bazı kesimler bu haklarından faydalanamadılar. Bunun en önemli nedeni engelli ve mülteci öğrencilere yönelik eğitim hizmetlerinin farklı olmasıydı. Engeli öğrenciler için ya özel eğitim veren okullar ya da kaynaştırma öğrencisi olarak devlet okullarına gitme tercihi sunulur. Mülteci öğrenciler için ise iki seçenek bulunmaktadır; geçici eğitim veren okullar ve devlet okulları.

Pandemi sürecinde Türkiye’de EBA ve TRT kanalı ile eğitime devam edilirken olumsuz etkilenen öğrencilerin yanında bu iki grubun da dezavantajlı olduğunu görülüyor. Sonuçta, uzaktan veya dijital eğitim özel eğitim veren okullar ve geçici eğitim veren okullar için dikkate alınmadı, bu nedenle bu öğrenciler eğitim haklarından mahrum kaldılar.

College Chalo

Diğer bir yandan ise özel okullara devam eden öğrenciler bu süreçte devlet okulu öğrencilerinden farklı eğitim aldılar. Sayıları oldukça yüksek olan bu öğrenciler, bazı platformlar aracılığıyla eğitime erişim sağlayabildi. Ayrıca, EBA ve TRT kanalındaki derslerin yetersizliği iki öğrenci grubu arasında eğitim farkı yaratacaktır çünkü yaklaşık üç aylık bu süreç öğrencilerin eğitim hayatlarında önemli bir yer tutmaktadır. 

COVID-19'un Türkiye Eğitim Sistemi’ne etkisini, eğitim ve ekonomik parametreler arasındaki ilişkileri incelediğimiz zaman güçlü bir bağın varlığından söz edebiliriz. Uzaktan eğitim, sosyo-ekonomik eşitsizliğin belirgin bir şekilde ortaya çıkmasına neden oldu. Yani, eğitim ve eğitime erişim hakkı COVID-19'dan dolayı önemli oranda etkilenmektedir. Genel resme bakarsak, pandeminin eğitimde ortalamanın üzerinde hasara neden olacağını söyleyebiliriz. Bu faktörlerin hepsi göz önünde bulundurularak bir sistem dizayn edilmelidir.

Peki Ya Pandemiden Sonra?

Eğitim bilimcilerinin aklına pandemi sürecinden sonra eğitim sistemin nasıl dönüşeceği ile ilgili sorular yer etmeye başladı. Geleceğin eğitiminin günümüzdekinden farklı şekilde tasarlanacağı öngörülüyor. Ayrıca, dijital dünya ve psikolojik faktörler yeni oluşacak eğitim sistemininin unsurları arasında olduğu da aşikar ve aşağıda bu iki faktör ele alınacaktır.

Bu noktada, yapay zeka (AI) temel araçlardan biri olabilir çünkü yapay zekanın sağladığı birçok avantaj vardır. Her insan gibi, her öğrencinin kendi öğrenme stili ve ihtiyaçları var. Eğitim, sistematik ve belirli bir düzende olmasına rağmen, yapay zeka öğrencilerin eğitimdeki bireysel ihtiyaçlarını anlama fırsatı verir. Bu şekilde yapay zeka, öğrencinin potansiyelini artırarak tam potansiyeline ulaşması için bir aracı olabilir. Ayrıca, yapay zeka, alınması gereken önlem durumlarını ortaya çıkararak süreci hızlandırabilir. Bu nedenle, yapay zeka sayesinde öğrencilere yönelik erken müdahale yapılarak başarılarını arttırabilmek mümkündür. 

Özellikle üniversite ve meslek lisesi öğrencilerinin zorunlu uygulamalı dersleri ve stajları var. Uzaktan eğitim devam etse bile, bu grup öğrenciler için alternatif geliştirilmezse eğitimlerini tamamlayamayacak ya da ara vermek zorunda kalacaklar. Ancak, bu gibi eğitim sorunlarını ortadan kaldırmak için bir sistem geliştirilebilir. Simülasyonlar da yapay zeka eğitim hayatına girebilir ve böylece uygulamalı dersler ve stajlar simülasyonlar aracılığı ile yapılabilir. Bunların yanı sıra dijital sistemler (platformlar, kanallar, internet siteleri) geliştirilerek eğitime entegre edilebilir.

Awstreams

Psikolojik faktörler de, yeni bir eğitim sisteminin tasarlanmasında göz önünde bulundurulması gereken unsurlardandır. Akıl sağlığı da fiziksel sağlık kadar önemlidir ve doğal afetler veya salgın gibi süreçler hem fiziksel hem de ruhsal olarak insanlara zarar verir. Kriz zamanları, özellikle çocukların en savunmasız olduğu zamandır. Bu süreçler nedeniyle, şok edici, korkutucu veya tehlikeli bir olay yaşayan bazı insanlarda gelişen travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi bazı durumlarla karşılaşılabilir (Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü). Bu, eğitimi doğrudan etkileyen bir faktördür çünkü öğrencilerin öğrenememe durumu korku ve travma nedeni ile oluşabilir.

Bu tür aşırı durumlarla karşılaşıldığında, eğitim sistemi için bir kriz yönetim planı yapılabilir. Plan yapılırken öğrencilerin psikolojisi göz önünde bulundurularak bir eğitim veya öğretim programı ile entegre edilebilir. Bu şekilde, öğrenciler kendilerini bu tür zor durumlara psikolojik olarak hazırlayabilir ve bu tür vakalardan sonra eğitim hayatlarının seyri hakkında bilgi sahibi olabilirler. Bu sayede daha güvenli hissederek eğitimleriyle ilgili belirsizliklerinden oluşabilecek kaygılarını en aza indirmeye çalışılabilir.

Yani, halihazırda zor bir durumda olan öğrencilerin, eğitimleriyle ilgili belirsizlikleri de düşünmek zorunda olmadıkları söylenebilir.

Sonuç olarak, doğal afetlerden veya salgın hastalıklardan etkilenen insanlar, eğitim hakkına sahipken eğitim konusunda göz ardı edilmemelidir. Eğitimine uzaktan devam etmenin yolları olsa da öğrencilerin psikolojilerinin eğitimlerinden daha önemli olduğu da kesinlikle reddedilemez. İnsanları fiziksel olarak korumanın yanı sıra, psikolojilerini de dikkate alarak hareket edilmelidir. Gelecekte eğitim sistemi tasarlanırken bunlar unutulmamalıdır.

JAKARIN2521/ISTOCK.COM

Tarihçilerin de söyledikleri gibi geçmişten ve yaşananlardan ders almamız gerekir. Bu süreçte olanlar doğaldı ve önemli olan süreçten geçtikten sonra ne olacağıdır. “Değişim kaçınılmazdır.” cümlesi canlı ya da cansız her varlık için geçerlidir ve hayatımızın birçok alanında yaşayarak gözlemledik ve pandemi sürecinden sonra da kaçınılmaz değişime ayak uyduracağız.