Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?

3 dakika
705
COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İddia

İngiltere'den gelen COVID-19 verileri, sadece aşısızların hastalandığı veya ölenlerin çoğunlukla aşılı olduğunu yalanlıyor. Hastalanen ve ölenlerin çoğu aşılı, demek ki aşılar çalışmıyor.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Dünya genelindeki her ülkeden gelen veriler, aşıların (özellikle de mRNA aşılarının) COVID-1 9 hastalığına karşı koruyuculuk konusunda beklenen düzeyde veya beklenene yakın oranda koruma sağladığını doğrulamaktadır. Dünya genelinde aşılıların popülasyon içindeki oranı arttıkça, hastanelerdeki aşılı oranlarının da yükselmesi normaldir. Aşı koruyuculuğunun %100 olmadığı durumlarda, bir ülkenin %100'ü aşılanmış olsaydı, hastaneye kaldırılanların da %100 aşılı olurdu; ancak bu, aşının başarısız olduğu anlamına gelmezdi. Zira aşılamadan önce hastaneye kaldırılanların ve ölenlerin sayısı aşılamadan sonra beklendiği oranda azaldıysa, aşılama başarılı olmuş demektir. Hastanedekilerin aşılı olma oranı önemsiz ve yanıltıcı bir istatistiktir.

İddianın Kökeni

Aşı karşıtları ve halk arasında aşıların güvenliği konusunda sahte haberler yaydığı bilinen kaynaklar, yurtdışındaki aşı karşıtlarından aldıkları bilgileri motamot çevirerek, üzerinde düşünmeksizin paylaşmaktadırlar. Böylece bu yabancı kaynaklardan gelen trafiğin Türkiye'deki karşılığını kendilerine alabilmekte ve takipçi kitlelerini büyütebilmektedirler. Bu yazıda inceleyeceğimiz iddia da bu tür bilim karşıtları tarafından paylaşılan, bilimsel olarak bariz bir şekilde hatalı bir yorumdur.

Bilgiler

Son zamanlarda çeşitli sosyal medya platformlarında, aşı olanların, aşı olmayanlara göre COVID'den dolayı daha fazla hastanelik olduğuna dair söylemler dolaşıyor. Bunlar ne yazık ki çeşitli aşı karşıtlarının, kafaları karıştıran istatistiksel manipülasyonlarından ibaret. Durumun böyle olup olmadığını ve aşı karşıtlığı yapmak için nasıl bir algı oluşturulduğunu anlamak için ise basit bir matematik kurmak yeterli. Öncelikle iddialardan birini inceleyelim:

Tüm Reklamları Kapat

Bu Twitter paylaşımından görüldüğü ve anlaşılacağı üzere, aşılıların hastaneye yatma oranı paylaşılarak, aşı olmanın aslında bir işe yaramadığı gibi bir izlenim bırakılıyor. Öyle ki 50 yaş üzeri hastaneye yatanların %73'ü aşılı! Hatta hayatını kaybedenlerin de %64'ü aşılı! Peki bu nasıl mümkün olabilir? Her şeyden önce bu durum aşının doğasına aykırı değil mi?

Elbetteki buradaki durum, daha önce de paylaştığımız bazı istatistiksel manipülasyonlar gibi. Ne yazık ki istatistik ve olasılık konusu, bizler için bazen oldukça sezgi dışı ve anlaması zor kalabiliyor. Eminiz birçoğumuz olasılık konusunun matematikte ne kadar kafa karıştırıcı olabildiğini hatırlar. Fakat aslında işin ufak bir sırrı var ve bu tür aşı karşıtları da bu sırrı iyi bilerek, sizlere karşı kullanabiliyorlar. Peki işin sırrı nedir?

Aslında olay çok basit: Aşıların belirli bir koruyuculuk oranı var ve bu oldukça yüksek bir değer olan %90 civarında. Yani aşılar birisinin hasta olmamasını ya da hayatını kaybetmemesini garantilemiyor. Fakat aşı olduğunuz takdirde hasta olmanız ya da hayatınızı kaybetme oranınızı çok ciddi oranda düşürmeyi garanti ediyor. Dolayısıyla aşı olanların da hasta olabileceği ve hayatını kaybedebileceği bir gerçek, lakin bu çok az sayıda oluyor. Peki nasıl oluyor da bu durumda yukarıdaki oranlar söz konusu olabiliyor? Bu senaryoya göre aşısız olanların daha çok hastanelik olması gerekmez miydi?

Olayı anlamak için şu sorguyu yapmak yeterli: Eğer toplumun %100'ü aşılanmış olsaydı, hastaneye yatanların yüzde kaçı aşılı olurdu? Elbette %100'ü! Çünkü aşı %90 gibi bir koruyuculağa sahip, dolayısıyla çok az da olsa birileri hastanelik olacaktır. Peki bu aşılı olmanın, aşılı olmamaktan çok çok daha kötü olduğunu gösterir mi? Elbette hayır! Çünkü bu oran tamamen manasızdır. Mühim olan bir anlam ifade eden oranlardır. Örneğin toplumun %100'ü aşısız olsaydı, toplumun %100'ünün aşılı olması durumuna göre kaç kişi hastaneye yatacaktı? Aşısız senaryoda, aşılı senaryoya göre hasta ve ölüm sayısının kat ve kat fazla olduğunu biliyoruz! İşte anlamlı olan bu orandır. Aşının farkını tanımlayan oran da budur.

Tüm Reklamları Kapat

Özetle, çoğunluğu aşılanmış bir toplumda hastaneye yatanların çoğu doğal olarak elbette aşılı olacaktır, çünkü toplumun çoğu aşılıdır. Fakat aşısız olunması durumuna göre hastanelik olan insan sayısı çok çok daha azdır. Ne yazık ki bazı kişiler böyle paylaşımlarla, bu istatistiği/olasılığı kuramayanlarda kafa karışıklığına neden olabiliyor. Daha sayısal bir örnek için, bu paylaşıma gelen cevaplardan birini de aşağıya bırakıyoruz.

Bu konuda daha fazla bilgi almak için, temel oran yanılgısı hakkındaki yazımızı okuyabilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 05:40:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13003

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Su
Periyodik Tablo
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Enfeksiyon
Fotosentez
Karbon
Metal
Diyabet
Sağlık Örgütü
Factchecking
İnsanın Evrimi
Farmakoloji
Evrimleşme
Göğüs
Yaşlanma
Taklit
Bellek
Güneş Sistemi
Homo Sapiens
Sıcak
Mit
Travma
Yüksek
Kilometre
Ecza
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı. COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?. (23 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13003
Kayalı, Ö. (2021, July 23). COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2024. from https://evrimagaci.org/s/13003
Ö. Kayalı. “COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 23 Jul. 2021, https://evrimagaci.org/s/13003.
Kayalı, Ögetay. “COVID-19 Aşısı Olanlar Daha Çok Hastaneye Yatırılıyor Olabilir mi?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, July 23, 2021. https://evrimagaci.org/s/13003.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close