Çikolata Yemek, Zannedildiği Gibi Kalp Sağlığını İyileştirmez!

Bu çikolatayla ilgili bir yazı. Aslında, çikolatanın tatlıdan "sağlıklı" bir gıdaya nasıl dönüştüğünün hikayesi. Ancak çoğu insanın kaçırdığı bir nokta var: Çikolata "sağlıklı" bir besin değil!

Çikolata biliminden bahsedeceksek, öncelikle önemli bir noktaya değinmemiz gerek. Yediğiniz çikolata, en azından çoğu zaman araştırmalarda kullandıkları çikolata değil, çünkü araştırmalar kakao çekirdeği ekstraktını kullanma eğilimindedir. Sevgililer Günü'ndeki indirimlerde "fiyatı düştüğü" için aldığınız fahiş fiyatlı ürün ise bambaşka bir şeydir.

Kakao çekirdeği ekstresi, ilaç araştırmaları için ilgi çekici bir hedef olmuştur; çünkü tıbbi faydaları olabilecek çok sayıda molekül içermektedir. Mağazalarda satılan çikolata ise güzel bir tat sağlamak adına yağ ve şekerle yüklüdür. Bunlar olmasaydı, saf kakao çoğu insan için oldukça acı ve tatsız olurdu. Ancak bunların eklenmesi, orijinal kakao çekirdeğinde mevcut olabileceği varsayılan sağlıklı antioksidanları da büyük ölçüde yok eder.

İnsanlar genellikle daha fazla kakao oranı ve dolayısıyla daha az süt içeren bitter çikolatanın daha sağlıklı olduğunu düşünür. Aslında, bitter çikolata sadece daha az şeker içerdiğinden daha sağlıklıdır. Ancak yine de ciddi miktarda şeker içerir ve herhangi bir çikolata ürününün toplu tüketimi hemen hemen her zaman kilo alımına yol açacaktır.

Farklı toplum ve gruplarda çikolata tüketimini inceleyen çalışmalar da mevcut. "Danimarka Diyeti, Kanser ve Sağlık", "Kadın Sağlığı" ve "Hekimlerin Sağlığı" konularına odaklanan üç çalışmanın tamamı, çikolata tüketiminin bir spesifik aritmi olan atriyal fibrilasyondaki azalmayla bağlantılı olup olmadığını görmek için insanların beslenme alışkanlıklarını araştırdı.^{[2], [3], [4]}

Gelin görün ki bu tür çalışmalar her zaman biraz sorunludur, çünkü bireylerin geçmişteki besin tüketimlerini doğru bir şekilde hatırlamalarına dayanmaktadırlar. Bazı kişilerin tüketimlerini tamamen hatırlayamadıklarını da göz önünde bulunduracak olursak işler daha da karışır. Ancak elde edilen verileri tamamen doğru kabul ettiğimizde bile, çalışmalar kesin olmayan sonuçlar göstermiştir. Sadece ilk iki çalışma çikolatanın işe yaradığını öne sürebilmiş, üçüncüsü ise buna dair kanıt bulamamıştır.

Bunlar gibi gözlemsel çalışmalar, gruplar arasındaki farklılıklar ve hatırlamadaki sorunlar nedeniyle sıklıkla çelişkili sonuçlar üretir. Randomize yapılan çalışmalar genellikle daha iyi ve daha güvenilirdir. Flavonol açısından zengin bir kakao ürününün plasebo veya flavonol içermeyen bir kakao tozuyla karşılaştırıldığı çok sayıda kan basıncı çalışması vardır.

35 çalışmayı kapsayan Cochrane'a ait inceleme, flavonol açısından zengin kakao ürünlerinin kan basıncını düşürdüğünü ancak düşüşün iki puandan daha az olduğunu göstermiştir.^[1] Yani, kakaoyla birlikte ne kadar yağ ve şeker tüketildiğini göz önüne alırsak kan basıncınızı 148'den 146'ya düşürmenin tıbbi bir fayda sağlaması pek olası değildir.

Çikolatanın tıbbi faydasını gerçekten ortaya çıkaracak verilerinse COSMOS çalışmasından gelmesi bekleniyordu. COSMOS, hem kardiyovasküler hem de bilişsel sonuçları test eden geniş, randomize bir çalışmaydı. Bu çalışmada çikolata yerine kakao ekstraktı kullanıldı ve araştırma kısmen Mars Çikolata Şirketi tarafından finanse edildi, ancak yine de geliştirilme aşamasındaki en umut verici araştırma olarak görülüyordu.

Sonuçlar 2022'de yayınlandığında görüldü ki kakao özütü kardiyovasküler sonuçları iyileştirmediği gibi bilişsel testlerin herhangi birinde hafıza puanlarını da iyileştiremedi. Saf çikolata yemenin daha iyi sonuçlar verip veremeyeceği ise şüpheliydi.

COSMOS'un yayınlanması pek fazla manşete yol açmadı. Aslında çoğu kişi, bu alanda çikolata tüketimini Nobel ödülleriyle ilişkilendiren çalışmaları daha iyi bilir. Ne yazık ki olumlu çalışmalar genelde çok geniş bir alana yayılırken, olumsuz çalışmalar pek fazla ilgi görmez. Hem zaten kim çikolata hakkında olumsuz bir şey duyduğunda bunu başka birisine anlatsın ki? Ama yine de birçoğunun sponsorluğunu çikolata şirketlerinin üstlenmesine rağmen, olumlu çalışmaların da bulunduğunu söylemek gerek.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Özetle, bir bütün olarak ele alındığında kanıtlar çikolata yemenin kalp açısından sağlıklı, beyniniz için iyi veya herhangi bir şekilde faydalı olduğunu öne sürmüyor. Elbette bu, çikolata yiyemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Sevgililer Günü'nde bir kutu çikolata alabilirsiniz, muhtemelen de alacaksınız. Sadece bunun sağlığınıza iyi geleceğini düşünerek kendinizi kandırmamalısınız.