Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon)

Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon) Zübeyir Aküzüm
Yeşil yapraklar arasındaki yetişkin birey.
3 dakika
3,771
Tüm Reklamları Kapat
Bukalemun
  • Bilimsel Adı Chamaeleo chamaeleon
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Bukalemun
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Chamaeleon
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Gözlem Bilgileri

Muğla'nın Marmaris ilçesindeki Kumlubük'ta gözlemledik. Hava çok bulutlu ve yağmurluydu.

Tanım ve Genel Bilgiler

Genelde ağaçlarda yaşar, parmakları ve kuyruğu ile dallara tutunarak oldukça yavaş hareket eder. Kuyruğu prehensile (kavrayıcı) bir uzuvdur. Vücut yanlardan basıktır, başın üst tarafında miğfer şeklinde bir çıkıntı vardır. Ön ayakta içte 3, dışta 2 parmak bir arada birleşmiştir, arka ayakta ise bu durumun tam tersi bir durum vardır. Gözünlerini bağımsız olarak her tarafa hareket ettirebilir. Renk ve desenini değiştirme özelliğini sahiptir. Bukalemunların bulundukları çevreye uyum amacıyla renklerini değiştirebileceklerine dair yanlış bir kanı vardır. Aslında durum böyle değildir.

Bir bukalemun durağanken yeşildir, yani yapraklı çevresiyle doğalında bir uyum halindedir. Cinsel seçilim veya psikolojik değişimler nedeniyle renk değiştirirler. Kamuflaj için değil. Avlarını yakalamak için, uzun ve ucu yapışkan dillerini kullanırlar. Uygun şartlarda yılda 3 kez çiftleşebilirler ve dişi tek seferde 5 ila 45 kadar yumurtayı toprakta açtığı çukura gömer, yumurtadan çıkan yavrular birkaç yıl içinde cinsi olgunluğa erişir. Anavatanları Afrikadır. Türü tehdit eden başlıca unsur evcil hayvan olarak doğadan toplanılmasıdır, ayrıca kentleşme ve turizm amaçlı yapılaşma, türün yaşam alanlarını daraltmaktadır.

Korkutmak amaçlı ağzını açarak pozisyon alan birey, Muğla/Marmaris.
Korkutmak amaçlı ağzını açarak pozisyon alan birey, Muğla/Marmaris.
Zübeyir Aküzüm

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Bilinen en eski bukalemun fosili, Anqingosaurus brevicephalus adında Orta Paleosen'e yani yaklaşık 60.7 ila 58.7 milyon yıl öncesine dayanır. Kendisi Çin'de keşfedilmiştir. Ayrıca Çek Cumhuriyeti'nde yaklaşık 23-13 milyon yıl öncesine Erken Miyosen'e ait Chamaeleo caroliquarti türü ve Kenya'da 5-13 milyon yıl öncesine Geç Miyosen'e ait Chamaeleo intermedius türü de bulunmaktadır. Bukalemunların evrimsel tarihi muhtemelen 100 milyon yıl öncesine kadar ulaşıyordu. Hatta o dönemde, günümüzde yaşayan Iguanidae ve Agamidae aileleri ile ortak ataya sahipti. Bu yüzden bu 3 aile, Iguania isimli alt takımda sınıflandırılırlar.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Ülkemizde Ege, Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz, gibi bölgelerde görülebilirler. Bütün bukalemun türlerinin yarısından fazlası Madagaskar'da yaşar. Geriye kalan türler Sahra Altı Afrika, Kuzey Afrika, Güney Hindistan, Güney Avrupa ve Güney Arabistan'da yaşar.

Yaprakların rüzgarda ileri geri sallanmasını taklit eden savunma davranışı, Muğla/Bodrum.
Çetin Kırcı

Popülasyon ve Koruma Statüsü

IUCN Kırmızı Liste tarafından Asgari Endişe (Least Concern) olarak sınıflandırılırlar.

Davranış ve Etoloji

Saliseler içinde dışarı fırlayıp böcek avlayan, ait olduğu bedenden çok daha uzun bir dil. Fırlak yuvalarında birbirinden bağımsız hareket eden teleskopik gözler. Tek parmaklı bir eldiven gibi uçta birleşip kıskaç halini almış parmaklar. Tuhaf anatomik özelliklerin bolluğu açısından bukalemuna rakip bulmak zor. Yine de tüm bu bedensel tuhaflıkları içinde bir bukalemunu en iyi tanımlayan özellik - Aristoteles dönemi kadar erken tarihlerde dahi farkına varılmış olan - renk değiştiren derisi.

Bukalemunların dokunduğu şeyin rengini aldığına dair popüler bir mit var. Kimi durumlarda renk değiştirmenin ortama karışmaya yaradığı doğru olabilir ama derinin değişen rengi aslında iletişim amacı taşıyan fizyolojik bir reaksiyon. Yani bukalemun kur, rekabet, çevresel baskı gibi kendisini etkileyen unsurları renkli bir dil kullanarak ifade ediyor. Bukalemunların nasıl renk değiştirdiğini incelediğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Yeşil yapraklar arasındaki doğal rengi, Muğla/Marmaris.
Yeşil yapraklar arasındaki doğal rengi, Muğla/Marmaris.
Zübeyir Aküzüm

Diyet ve Metabolizma

Özellikle böcekler en sevdikleri besinlerdir. Fakat büyük türler, diğer kertenkeleleri ve hatta ufak kuşları bile yiyebilir.

Etimoloji

Bukalemun adı Arapça "bū qalamūn" dan gelmektedir. (A)bū bileşeni Arapça hayvan isimlerinde tipiktir. Lekamun Arapca "yutan" anlamindadir. Kalemun ismi Eski Yunanca χamailéōn "yer aslanı" (χamaí, yere yakın + léōn, aslan) kaynaklıdır. Eski Yunancadaki bu sözcüğün ise Akatça "nēşa qaqqari" yer aslanının çevirisi olduğu düşünülmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
7
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/09/2023 01:05:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7666

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Genetik Mühendisliği
Hastalık
Sağlık
Vücut
Dünya Sağlık Örgütü
Hidrotermal Baca
Deprem
Basınç
Doğru
Uzay Görevleri
Önlem
Yeni Doğan
Meteor
Psikoloji
Albert Einstein
Kanıt
Yaşlanma
Tür
Kamuflaj
Astrofotoğrafçılık
Uzay
Kimyasal Element
Vejetaryen
Uyku
Fizik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dünyada Yaşam Var mı?
Dünyada Yaşam Var mı?
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Mikrodalga Fırın Yemeklerinizi Nasıl Isıtıyor?
Mikrodalga Fırın Yemeklerinizi Nasıl Isıtıyor?
İlk Karadelik Fotoğrafını Nasıl Çektik? | Dr. Feryal Özel (Olay Ufku Teleskobu - EHT)
İlk Karadelik Fotoğrafını Nasıl Çektik? | Dr. Feryal Özel (Olay Ufku Teleskobu - EHT)
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Z. Aküzüm, et al. Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon). (8 Mart 2019). Alındığı Tarih: 24 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7666
Aküzüm, Z., Türkoğlu, P. (2019, March 08). Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon). Evrim Ağacı. Retrieved September 24, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7666
Z. Aküzüm, et al. “Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 08 Mar. 2019, https://evrimagaci.org/s/7666.
Aküzüm, Zübeyir. Türkoğlu, Pedram. “Bukalemun (Chamaeleo chamaeleon).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, March 08, 2019. https://evrimagaci.org/s/7666.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close