Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Zaman uzaması, Uzunluk Kısalması ve Göreli Hız

2 dakika
130
Zaman uzaması, Uzunluk Kısalması ve Göreli Hız
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Zaman Uzaması, uzunluk kısalması, göreli hız, bilim adamlarını uzun süre şaşırtan en ilginç ve kafa karıştırıcı olaylardan bazılarıdır. Bunları öğrenmek sadece eğlenceli değil, aynı zamanda tamamen kafa karıştırıcıdır.

Zaman uzaması:

Klasik Fiziğe göre zaman mutlak bir niceliktir. Ancak Özel Görelilik Teorisine göre zaman mutlak bir miktar değildir. Lorentz'in dönüşümünde görebileceğimiz gibi referans çerçevesinin hareketine bağlıdır. Eğer bir “S” eylemsiz çerçevesindeki iki sinyal arasındaki zaman aralığı (örneğin bir saatin tik takları) “T” ise, o zaman ilkine göre hareket eden başka bir “S” eylemsiz çerçevesindeki bu iki sinyal arasında bulunan zaman aralığı şu şekilde verilecektir:

Tüm Reklamları Kapat

Burada,

t = dinlenme çerçevesine göre uygun zaman

t' = v hızıyla hareket eden gözlemciye göre ölçülen genişleme süresi

v = S çerçevesinin hızı

Tüm Reklamları Kapat

“T” ’nin harekete bağlı olarak arttığını veya genişlediğini, yani “S” çerçevesine göre saatin “S”ye göre yavaşladığını gösterir.

Buna dayanarak bu prensibe yönelik birçok modern uygulama vardır. Örneğin bir Navigasyon sistemi, atom altı parçacıkların incelenmesi ve bunların ortalama ömrü vb. gibi…

Uzunluk kısalması:

Çerçevemize göre hareket eden herhangi bir şeyin uzunluğunu ölçersek, “L” uzunluğunun uygun uzunluktan daha küçük olduğunu buluruz. (Nesne sabit olsaydı bu ölçülebilir) Işık hızına yakın göreceli hızlarda, ölçülen mesafeler farklı gözlemciler tarafından ölçüldüğünde aynı değildir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

1. Dolayısıyla Einstein'ın görelilik teorisine göre uzunluk daralması, bir nesnenin uzunluğunun, dinlenme çerçevesinde ölçülen gerçek uzunluğundan daha kısa olarak ölçülmesi olgusudur.

2. Bu aynı zamanda “Lorentz daralması” olarak da bilinir ve esas olarak eylemsiz referans çerçevesi ışık hızının önemli bir kısmıyla hareket ettiğinde fark edilir.

3. Eğer “L0” karenin geri kalan uzunluğu, sabit bir referans çerçevesi tarafından ölçülen uzunluk, ardından “V” hızıyla hareket eden çerçevede ölçülen karenin uzunluğu şu şekilde verilir:

Burada,

L= uygun uzunluk

L'= S'ye göre çerçevelenmiş S' cinsinden ölçülen kısaltılmış uzunluk

Tüm Reklamları Kapat

V = S çerçevesinin hızı

Göreli hız:

A nesnesinin başka bir B nesnesine göre bağıl hızı, A nesnesinin kendisiyle birlikte hareket eden B nesnesinin üzerinde bulunan bir gözlemciye sahip olacağı hızdır.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak Albert Einstein'a göre ışığın hızı sabittir. Bir fotona göre ne kadar hızlı hareket ettiğinizin, hatta ışık hızında hareket ediyor olsanız bile bunun hiçbir önemi yoktur.

Göreli hız fikri, farklı hızlarda hareket eden iki veya daha fazla cismin hızlarını karşılaştırmak için kullanılır. İşleri basitleştirmek için, bir cisim sabit hale getirilebilir (yani Hız = 0) ve diğer cismin sabit cisme göre hızı, cisimler zıt yönlerde hareket ediyorsa hızların toplamı olarak veya şu şekilde hesaplanabilir: aynı yöne gidiyorlarsa fark; hareket eden bir cismin hızının, duran bir cismin hızına oranı göreli hız olarak adlandırılır.

Okundu Olarak İşaretle
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 2
  • Tebrikler! 1
  • Bilim Budur! 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/05/2025 09:37:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/17798

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close