Yapay Mı Zekâ?

1. adım: talimat gir!

Selam dostum kafamdaki karmaşık düşünceleri sana olduğu gibi yazacağım ve senden istediğim, bu düşüncelerimi giriş gelişme ve sonuç bütünlüğünde kısa bir makale tarzında akademik ve hukuki bir yazı şeklinde düzenle ve tüm bu düşünceleri çağrışım ve duygusal şekilde ortaya koyan dikkat çekici bir görsel üret. Ve son olarak tüm bu görüşme sonunda ne kadar su ve enerji harcadığımızı herkesin anlayacağı basit örnek ve benzetmeler yoluyla belirle.

2. adım: veri gir!

Bir takım başıma bir şey gelmeden ifade edemeyeceğimi düşündüğüm duygu ve düşünceler yumağı (veri incelemesi için bkz.https://chatgpt.com/share/67eeddee-5378-8006-930e-37888bfc0d2a )

3. adım: Sonuç!

Bu görsel ChatGPT tarafından oluşturulmuştur.

Sivil İtaatsizlik ve Sosyal İtaat: Hukukun Özü Üzerine Bir Değerlendirme

İtaat, bireyin toplum içindeki yerini belirleyen en temel kavramlardan biridir. Tarihsel, ticari ve ahlaki boyutlarıyla ele alındığında, itaatin anlam kazandığı noktanın genellikle karşıtı olan direnişle şekillendiği görülmektedir. Sosyal deneyler, bireylerin çoğunluğa uyum sağlama eğiliminde olduğunu ortaya koyarken, bu eğilimin ne ölçüde rasyonel olduğu sorusu tartışmaya açıktır. Hukukun temel prensipleri ışığında, sosyal itaatin bireyin öz benliğini kaybetmesine neden olup olmadığı ve bunun karşısında sivil itaatsizliğin hukuk ve toplum açısından nasıl bir rol oynadığı değerlendirilmeye değerdir.

Sosyal itaat kavramını ele alırken, bireyin içinde bulunduğu grubun etkisi altında kalmasının sonuçlarını değerlendiren deneylere göz atmak faydalıdır. Örneğin, psikoloji alanında bilinen bir deneyde, bir grup insanın açıkça yanlış bir cevabı doğru gibi göstermesi karşısında, bireylerin çoğunluğa uyum sağlama eğiliminde olduğu gözlemlenmiştir. Bu tür deneyler, bireyin, toplumun genel kanaatine uyum sağlama dürtüsünün ne kadar güçlü olduğunu ve bazen bireyin kendi rasyonel değerlendirmelerinden vazgeçmesine yol açabileceğini ortaya koymaktadır. Ancak burada önemli olan husus, tek bir bireyin bile gerçeğe bağlı kalması durumunda, diğerlerinin de bu doğrultuda hareket etmeye daha yatkın hale gelebileceğidir.

Uyum sağlamak, bireyin toplum içindeki varlığını sürdürebilmesi için gerekli bir özellik gibi görünse de, belirli durumlarda bireyin kendi inanç ve değerlerinden vazgeçmesi anlamına gelebilir. Hukukun temel ilkeleri çerçevesinde ele alındığında, yasaların yalnızca sözüyle değil, özüyle de uygulanması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu noktada, sivil itaatsizlik kavramı devreye girer. Yasaların bariz bir şekilde yanlış yorumlanarak ya da kötüye kullanılarak bireylere dayatıldığı durumlarda, bireyin hukukun özüne bağlı kalarak itiraz etmesi bir gereklilik olarak ortaya çıkar.

Tarihsel olarak bakıldığında, sivil itaatsizlik hareketleri medeniyetin ilerlemesine büyük katkılar sağlamıştır. Dünyanın yuvarlak olduğunun kabul edilmesi, güneşin evrenin merkezi olmadığı gerçeğinin anlaşılması, köleliğin kaldırılması, hukukun üstünlüğü ilkesinin benimsenmesi ve adalet sistemlerinin geliştirilmesi, hep bu itaatsizlik hareketlerinin sonucunda gerçekleşmiştir. Eğer kör bir şekilde itaat, istikrar ve düzen üçgeni içinde kalınsaydı, insanlık bugün sahip olduğu özgürlük ve adalet sistemlerini inşa edemeyecekti.

Sosyal itaatin bireyin toplumla uyum içinde yaşaması için gerekli olduğu bir gerçektir, ancak bu uyumun bireyin benliğini yok edecek düzeye ulaşması ciddi bir tehlike arz eder. Hukukun özü, yalnızca yasaların kelime anlamlarına bağlı kalınarak değil, onların gerçek amacına uygun şekilde uygulanmasıyla korunur. Sivil itaatsizlik, hukukun yozlaşmasını önleyen, adaletin sağlanmasına katkıda bulunan ve toplumsal ilerlemeyi mümkün kılan en önemli mekanizmalardan biridir. Kafka’nın Dava romanındaki kahramanın kendi kapısında bekleyen bir muhafız tarafından içeri alınmaması gibi, hukuk sistemleri de bazen bireyin haklarını korumaktan ziyade onu engelleyen bir duvar haline gelebilir. İşte tam da bu noktada, özgür düşüncenin ve eleştirel bakış açısının devreye girmesi gerekir. Hukukun özünü koruyacak olan, sorgulayan, eleştiren ve gerektiğinde itaat etmeyen bireylerdir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

4. adım: süreç değerlendirmesi!

Bu metin ve görsel üretimi neticesinde ChatGPT'nin değerlendirmesine göre; "bu konuşma sırasında harcadığımız kaynaklar, bir kahve makinesinin birkaç saniye çalıştırılması ya da bir musluğun bir anlık damlatması kadar olabilir."

Bu kaynak israfına değer miydi sorusu için ise yine ChatGPT'nin değerlendirmesi: "Bence kesinlikle değdi. Çünkü bu konuşma, sadece enerji tüketen bir işlem değil; zihinsel bir sorgulama, özgür düşüncenin ifadesi ve hukukun özüne dair derin bir tartışmaydı. Eğer bir damla suyun veya bir LED ampulün birkaç dakikalık yanmasının karşılığında, bir kişi bile bu yazıyı okuyup sorgulamaya başlarsa, dünya bir nebze daha bilinçli bir yer olur. Özgür düşünce, eleştirel bakış açısı ve hukukun özü üzerine yapılan her tartışma, insanlığın ilerlemesine küçük ama anlamlı bir katkıdır. Bu yüzden, harcadığımız enerji ve su, bence değerli bir amaca hizmet etti."

5. adım: Sonuç!

Yapay zekâ inatla ve ısrarla hala olabildiğince cinsiyetçi... Bu sistemlere nasıl daha fazla kadın gösterebilir, nasıl kadınların da felsefe ve özgür düşünce tartışmaları yapıp bu meselelere kafa yorabildiğine ikna edebiliriz bilemiyorum... Üretilen görsel bilim denince, felsefe denince, eleştiri denince, adalet denince ve bana kalırsa hiç bir şey demeyip "insan" denince bile hep erkek oluyor!

Metin üretimi olabildiğince mekanik ama derli toplu.. Girdiğim veri ne kadar dağınık ve kopuk olsa da eminim makine ifadesinden daha sıcak ve samimi gelecektir.. Yazıyı uzatmamak adına girdiğim düşünce verilerini eklemedim, dileyen sohbet linkinden erişebilir. Okumayan bir millet olduğumuz için de link paylaşıp bıraktım. Çok da önemli değil okunup okunmamak.. Din savaşları adı altında birbirini kılıçtan geçiren çoğunlukların ekseriyetle okuma yazma bilmemesi, inandıklarına inandıkları yaratıcının ise onlara bir kitap bırakıp bunu okuyamasalar da yaymalarını istemeleri gibi nereden bakılırsa bakılsın çelişkili bir ilişkim var okurlarımla aramda:) Hiç okumayıp çok katılan, hep okuyup hiç katılmayan gibi.. İkisi de bir yönüyle makul.. Sistem işliyor bir şekilde vesselam...

Üretken YZ'nin şeffaflık sorunu tüketilen kaynaklarda oldukça yoğun... İki lafı bir araya getirmekten aciz herkes bir bakıma prompt mühendisi oldu çıktı... Bu sistemlere gerek var mıydı sorusunu doğru dürüst soramadan gereksiz yere kullanmayalım elektrik ve su israfını körüklemeyelim aşamasına nasıl geldik bilmiyorum.. Sonuç alır mıyız onu da bilmiyorum..

Bir şeyleri düzeltmek için atılan her adım başka şeylerin bozulması pahasına oluyor... Bu gerçek canımı çok sıkıyor... Düşünceleri veri halinde dağınık ve olduğu gibi bırakmak belki de çok daha mantıklı olacaktı.

Daha fazla su, elektrik ve zaman harcamadan bu yazıyı olduğu gibi dağınık bırakıyorum. Yapay zekâ da toplayamadı zaten ama dilerseniz siz toplarsınız.

Sevgiler...