Türkiye’nin Gerçek Zoru: Popülizm

Instagram’da birkaç gün önce paylaşılan bir gönderide, Mika Raun’un DJ’lik yaparak ilk sahnesinde 1 milyon TL kazandığı belirtildi.

Gönderi, beklendiği gibi dikkat çekti. Altına gelen yorumlardan biri ise şöyleydi:

“40 yıl çalışma karşılığı devletten emekli olan kişi 1 milyon emekli ikramiyesi alamıyor. Yazık bu ülkeye.”

Bu yorum yaklaşık 1.000 beğeni aldı.

Ve yine en kolay şeyi yaptık:

Düşünmeden alkışladık.

Çünkü düşünmek zor, öfkelenmek kolaydı.

Ama kimse şunu sormadı:

Bu kıyaslamayı hangi denklemle yaptınız?

Mika Raun sahnede değil, ekranda bir figürdür.

O figürün arkasında binlerce takipçi, dev bir görünürlük, ve bir medya alanı vardır.

Bir marka o görünürlüğe göz diker.

Reklam verir.

Para öder.

Hatta Mika DJ’lik yapmasa, sahnede elinde üç portakalı havaya atıp çevirse bile o parayı alırdı. Çünkü mesele müzik değil; izlenme, dikkat, reklamdır.

Bu kadar basit bir kapitalist döngü;

sosyal medya yorumlarında duygu yüklü adaletsizlik anlatısına dönüştürülür.

Ve kapitalist sistemi anlamayan her zihin, bu basit mekanizmayı bile “zulüm” olarak algılar.

Asıl tehlike şu:

Duyar kasanlar sadece sosyal medya kullanıcıları değil.

Toplumun tamamı, özellikle de orta sınıf,

“asgari ücretle ev geçindirmek mümkün değil!” diyerek sistem eleştirisi yapıyor gibi görünür.

Ama aslında kendi plansızlığını aklıyor.

Evet, hayat herkes için adil başlamaz.

Agora Bilim Pazarı

Neden Çocuk Kitapları Okumalıyız

“Çoğu yetişkin, okuma sürecinin tek yönlü işlemesi gerektiğini düşünür zira bunun aksi gerileme, olgunlukta geriye gitme olarak görülür. Önce PeterveJane denen çift başlı canavarı, ardından Narnia’yı aşıp Patrick Ness ile devam edersiniz… Derken yetişkin edebiyatına geçerek zafer kazanır, sonra da hep orada kalır, bir daha asla geriye dönüp bakmazsınız çünkü geriye bakmak mevki kaybetmek demektir.
Ama insan yüreği tren gibi düz bir hatta ilerlemez. Okuma serüveni böyle bir şey değil, en azından benimkisi böyle değildi. Çocuk edebiyatını ıskartaya çıkarırsak, yetişkin gözüyle okuduğumuzda farklı bir simya yakalayacağımız zenginliklerle dolu bir mücevher kutusunu ıskartaya çıkarmış oluruz.”

Son dönemin en önemli yazarlarından Katherine Rundell, çocuk kitaplarının hayal gücünün fitilini nasıl ateşlediğini, dahası nasıl yeniden ateşleyebileceğini; çocuk edebiyatının cüretkâr ve oyunbaz tavrıyla, nasıl olup da içimizdeki eski açlıkları uyandırıp dünyaya dair yeni bakış açıları oluşturmamızı sağlayabileceğini gösteriyor. Yetişkin okur için keyifli ve ikna edici bir deneme.

Devamını Göster

₺230.00

Satın Al Tüm Ürünler

Kimi iyi bir ailede doğar, kimi kırsalda.

Kimi eğitim alır, kimi ilkokuldan terk olur.

Bu doğrudur.

Ancak işte tam bu noktada kapitalist sistemin temel ilkesi devreye girer:

Başlangıç eşitliği yoktur, ama fırsat yönelimi bireyseldir.

Ve bu noktada herkesin bir yolu vardır.

Peki asgari ücretli ne yapacak?

Bir süre asgari ücretle çalışabilir.

Ama eğer akıllıysa orada kalmaz.

Satış-pazarlama sektörü,

asgari ücretle girilen ama hızla yükselinebilecek en basit yapıdır.

İletişimi kuvvetli biri, reyon şefi olur, mağaza müdürü olur, bölge sorumlusu olur.

Daha içe dönük biri, marangozluk, kaynakçılık, tesisatçılık gibi işlerde meslek öğrenip günlük 2–3 katı kazanç sağlar.

Bu örnekler daha da çoğaltılabilir. İlla üniversite okumadan da, beden gücüne ve zekaya dayalı birçok sektörde değerli işler yapılabilir.

Şimdi biraz daha aşağı inelim.

Asgari ücretle yaşayan bir insan da birini sevebilir. Evlenmek isteyebilir. Çocuk hayali kurabilir.

Bu, insani bir şeydir.

Ama söylemek istediğim şey çok basit değil mi?

Asgari ücret alıyorsun ama evin var. Evlendiğin kişi de asgari ücret alıyor. O zaman çocuk yapılabilir.

Asgari ücret alıyorsun ama ailen destek oluyor. Belki annen baban da emekli. İyi kötü bir katkı geliyor. Yine yapılabilir.

Veya küçük birikimin var, konutun var. Ya da sosyal yardım alıyorsun. Bir şekilde çocuğa da yer açılabilir.

Ama…

Asgari ücret alıyorsun.

Evin yok.

Ailenin desteği yok.

Evlendiğin eşin de çalışmıyor.

Bir bodrum katta kira vererek oturuyorsun.

Ve bu tabloda çocuk yapmak istiyorsun.

Elbette yasalar buna engel değil, yapabilirsin.

Ama sence 10. aydan sonrası için bir planın var mı?

Matematiksel olarak bakalım:

Kira, fatura, gıda, yol…

Sence çocuğa kalan bir şey olacak mı?

Eğer hiç destek yoksa, hiç alternatif gelirin yoksa, hiçbir çıkış yolu planlamadıysan, o zaman evlenmek de, çocuk yapmak da akılcı değildir.

Bu çok net. Ama zorla değil. Karar senin. Yine de yaparsın.

Ama o zaman sistem değil, tercihlerin konuşulur ve eğer bunu on binlerce kişi aynı şekilde yaparsa, karşımıza çıkan “asgari ücretle nasıl çocuk bakacağız” sorusu, mantıksız bir sorudur.

Çünkü bu ücretle çocuk büyütülmez. Çünkü bu ücretle ev geçinmez.

Bu konu ne Aile Bakanlığı'nın, ne sosyal yardımlaşma kuruluşlarının, ne vicdan aktivistlerinin meselesidir.

Bu konu sadece matematiğin konusudur.

Gelir – gider tablosu. Kalem kalem hesap. Soğuk, ama doğru.

Ve tartışmaya kapalıdır.

Sonuç olarak;

Popülizm, bugün Türkiye’de bir düşünce biçimi değil; bir kaçış yoludur.

“Asgari ücretliler bu parayla nasıl ev geçindirsin?”,

“Mika Raun o kadar para alırken bir işçinin ikramiyesi neden bu kadar az?”,

“Patronlar yan gelip yatıyor, işçiler sürünüyor.”

“Madenler kapatılsın, ağaçlar kesilmesin, herkes doğayla kucaklaşsın.”

gibi söylemler artık gerçek bir çözüm üretmiyor.

Bu tür cümleler kulağa hoş gelir,

ama her birinin arkasında karmaşık gerekçeler, ekonomik zorunluluklar ve sistemsel dengeler vardır.

Popülizm, bu denklemleri görmezden gelir.

Ama göz ardı ettiğimiz gerçekler, sonunda karşımıza kriz olarak döner.

Bir şeyleri gerçekten öğrenmek, araştırmak, üretmek, kendini geliştirmek yerine,

duygulara sığınıp pasifleşmek...

Tıpkı arabesk müzikle kendimizi uyuşturmak gibi, mutsuzluktan keyif almak gibi.