Protein Tozu Nedir? Proteinden Farkı Nedir? Zararlı Mıdır?

Protein tozları, en temel haliyle bitkisel veya hayvansal olarak bulunan proteinin daha pratik alınması amacıyla üretilmiş olan spor destek ürünleridir. Çoğunlukla belli endüstriyel işlemler ile saflaştırılıp toz haline getirilir ve bu şekilde pazarlanır.

Nasıl Kullanılmalıdır?

Genellikle spor yapanların kullandığı bu takviye ürünü çoğunlukla su veya sütle karıştırılarak tüketilir.

Protein Tozu Türleri Nelerdir?

Protein tozları yapısı bakımından; whey, kazein, , pea, egg ve beef olmak üzere bir kaç çeşide ayrılmaktadır.

Whey(Peynir Altı Suyu) Protein Tozu

Whey protein tozu, peynir yapımının bir yan ürünü olan peynir altı suyunda bulunan proteinlerin satışa hazır hale getirilmesi için bir takım işlemlerle toz haline getirilmesidir. Süte genellikle peynir mayası) eklendiğinde, lor (kazein) ve peynir altı suyu ayrılır; peynir altı suyu proteini sütün suda çözünen kısmıdır. Peynir altı suyu proteini genellikle, ne kadar konsantre bir protein kaynağı olduklarını ve ne kadar hızlı emildiklerini etkileyen çeşitli işleme seviyelerine sahip kuru tozlar şeklinde bir takviye olarak tüketilir. Hızlı sindiriliyor olması hem protein sentezi hem kas hipertrofisi açısından sporculara ve diğer kullanıcılara özellikle avantaj sağlamaktadır.^[1] Piyasa da en yaygın bulunan bu protein tozu çeşidinin sahteleri de oldukça yaygındır. Ortalama servis fiyatının çok çok altında satış yapan markalara güvenmemekte fayda vardır.

Antremandan Hemen Sonra Whey İçmeli Miyiz?

Antremanda kaslarımıza hasar verdikten sonra tıpkı bizim yatıp kendimizi onardığımız gibi sonra onların da kendilerini onarmaları gerekir. Bu onarımı protein sentezi ile gerçekleştirirler. Biz ne kadar iyi ve hızlı protein ile beslersek kaslarımızı onarımları da o kadar hızlı ve kolay olur, bu nedenle antremandan sonraki bir kaç saat içerisinde ve öncesinde yeterli protein alımı kaslarınızın onarımında iyi bir rol oynayacaktır. Antremandan hemen sonra whey protein alamadım diye endişelenmenize pek gerek yok ancak öğününüze daha varsa bir ölçek whey almak sizin faydanıza olacaktır.^{[2], [3]}

Whey Protein Tozu Diğer Protein Tozlarına Göre Daha Mı İyi?

Aslında doğrudan birbiri ile kıyas yapmak doğru olmayacaktır, ne de olsa bazı protein tozları vegan veya alerjisi olanlar için en iyi seçim ancak sıradan bir insana göre whey protein tozunu seçmenin başlıca pozitif yanlarından birisi hızlı sindirilip kanı amino asit düzeyleri açısından maksimum şekilde faydalandırmak ve amino asit profili açısından da çok iyi değerlere sahip olmak, işte bu iki etken diğerlerinden daha öne çıkarabilir belki.^[4]

Whey Protein Tozlarını Hamile Veya Emziren Kişiler Tüketebilir Mi, Onlar İçin Sağlıklı Mı?

Hamile/emziren kişilerin eski hallerine göre daha fazla protein ihtiyacı vardır. Ayrıca bir kaç çalışmada hamilelik esnasında protein takviyesi almanın ölü doğum veya çok ağrılı doğum gibi hem kadın hem bebek için olumsuz olan spekülasyonları azalttığı belirtilmiş. Doğrudan whey protein ve hamile/emzirenler ile bir çalışma olmamasına rağmen whey tüketenlerin bebeklerinde daha olumlu kilo dengesi ve vücut kompozisyonu oluştuğu ile ilgili bir takım kanıtlar vardır. Her ne kadar bunca faydası var gibi gözükse de gıda takviyeleri ilaçlar kadar yeterli denetlenmediğinden alerjinizin olabileceği maddelere karşı "içindekiler" kısmını yeterince okuyun ve hatta mümkünse kadın hastalıkları ve doğum doktorunuza durumu bildirin/sorun.^{[5], [6], [7], [8], [9]}

Whey Protein Tozu Yaşlılar İçin Etkili Midir?

Bildiğimiz üzere yaşlandıkça kas protein sentezi azalır ve aynı şekilde kas güç seviyesi de gençlere kıyasla oldukça azalır, bu nedenle protein sentezini uyarmak için yetişkinlere nazaran yaşlıların daha yüksek protein alımına ihtiyaçları olabilir. Whey protein alımı egzersizle birleştiğinde yağsız kütleyi artırma ve yaşlılıkla birlikte gelen kemiğin kırılganlaşması ya da sarkopeni gibi olumsuz sendormların da azalmasına yardımcı olur.^{[10], [11], [12], [13], [14]}

Whey Protein Tozu Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler!

Ne kadar olumlu yanı olsa da her iyi şeyin negatif yanı olduğu gibi whey proteinlerin de bir kaç olumsuz yönü vardır, bunların başında içeriğinde kurşun ve kadmiyum gibi olumsuz elementlerin varlığı gelebilir. 2018 de yayınlanan bir rapora göre ulusal anlamda incelenen protein tozlarının %70'inden fazla bir kısmında bahsi geçen kurşun ve kadmiyum gibi insana zarar verebilecek maddeler içerdiğini unutmamak lazım.^[15]

Kazein(Süt) Protein Tozu

Süt protein tozu, özellikle gece yatarken veya uzun süreli açlık durumlarının yaşanacağı durumlarda yavaş sindirilmesi yönüyle kullanıcılara avantaj sağlamaktadır. Hammaddesi süt olduğundan dolayı veganların ve laktoz toleransı olanların kullanmaması gerekir.

Pea(Bezelye) Protein Tozu

Hem veganlar hem de soyaya alerjisi olanlar için güzel bir seçim olan bezelye proteini tozu hipoalerjenik olması sebebi ile oldukça popülerdir. Ne kadar bezelye aklımıza yeşil olarak yer etmiş olsa da bezelye protein tozu sarı bezelyeden elde edilmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Soya Protein Tozu

Genelde veganlar tarafından tercih edilen soya protein tozu, soya fasulyesinden yapılmaktadır. Dolayısı ile bitkisel içerikli bir üründür. Pazar payı diğer çeşit protein tozlarına göre ülkemizde daha azdır. Soyaya alerjisi olanlar bu ürünü tüketmemelidir.

Beef(Kırmızı Et) Protein Tozu

Genelde amino asit bakımından zengin olan bu ürün sığır etinden elde edilir, düşük yağ ve karbohidrat seviyesi ile de diğerlerine göre fiyatı biraz yüksek ancak oldukça iyi besin değerlerine sahiptir.

Protein Tozları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Protein tozlarının böbrek fonksiyonlarına olumsuz bir etkisi olur mu?

Protein tozu düşmanlarının diline dolanmış olan "Protein tozu böbreklere zarar verir" iddiası, elde ki verilere göre hali hazırda bir böbrek sorununuz yoksa yüksek proteinli beslenmek bu organlarda herhangi bir olumsuz semptoma yol açmamaktadır. Ancak hali hazırda düşük seviye bile böbrek sorunu olan kişilerde yüksek protein alımı ile olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir.^{[16], [17], [18], [19], [20], [21]} Eğer herhangi bir böbrek yetmezliği veya fonksiyonu bozukluğundan şüpheleniyorsanız doktorunuza danışmadan takviyeyi tüketmeye başlamayın.

Günlük Ne Kadar Protein Almalıyım?

Bir insanın protein gereksinimi yaşa, cinsiyete, aktivite düzeyine ve yaşam biçimi gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, sıradan çoğu yetişkinin günde vücut kütlesinin kilogramı başına günlük 1,2 ila 2,4 gram protein tüketmesi yeterli olacaktır.

Günlük protein miktarına ulaşmak için protein tozu gibi takviye edici gıdalara ihtiyacınız her zaman yoktur, ancak hem pratik hem maliyet açısından olumlu olduğu için insanlar(özellikle spor yapanlar veya belli bir takım beslenme sorunu olanlar) protein tozunu tercih etmektedir. Protein tozundan en fazla verimi almak istiyorsanız onu tek başına bir araç olarak değil, öğün destekleyicisi olarak kullanmak akıllıca olacaktır.

Bir günlük protein alımını belirlediğimize göre öğün başına ne kadar alacağımızı belirlemek daha kolaydır. Sıradan bir yetişkin iseniz vücut kilonuz başına bir öğünde 0,4-0,6gr protein almanız size yetecektir.^{[22], [23]}