Ödüllü Soru Geleceğin önceden belli olmadığını biliyor muyuz, neden?

Tam tersi, geleceğin big bangden beridir belli olduğunu söylesem? Evet biz geleceği bilmiyoruz. Geçmiş hakkında birçok bilgimiz var ama gelecek hakkında sadece tahminler yapabiliyoruz ve planlamalar. Bu durumun sebebi zamansal olarak etkili olan big bangin yakınında var olmamızdan kaynaklı kendisini gösteren zaman oku. Geçmiş, gelecekten çok daha düşük entropili durumlar kümesini oluşturuyor ve bu durumlar üzerine elimizde geçmişe ait veriler var. Biz buna Geçmiş Varsayımı diyoruz.

Gelecek ise belirli demiştik. Buna literatürde Laplace'nın Şeytanı diyoruz. Pierre Simon Laplace tarafından ortaya atılan bu düşünce deneyi, evrendeki tüm verili durumları ve fiziksel parametreleri bildiğinizde aslında evrenin bir sonraki durumunu da bilebilirsiniz. Yani şimdiki bütün fiziksel durumları eksiksiz bir şekilde denklemlere girdiğinizde fizik bilimi size bir sonraki durumun çıktısını verecektir ve bu tüm gelecek ve geçmiş için uygulanabilir. Ancak bu Laplace'nın Şeytanı için geçerlidir. Şeytan bu işlemleri yapabilir çünkü mükemmel bir işlem kapasitesine sahiptir ancak bizlerin hem bütün verili durumları kayıt altına alıp hem de bunları işleyebilecek bir işlem kapasitemiz yok ve mümkün de görünmüyor. Bizim geleceği bilemememizin tek nedeni tüm verili durumları bilemiyor oluşumuz.

Geleceği Ön görebiliriz sadece…

(Ve sevgili Görkem dostumuzun isabetli değerlendirmesinin devamı olarak)

Bilme eylemi sürekli bir kesinlik içermez ve bilimde öyle bir şey yok ne yazık. Gerekçe ise sürekli devinen bir evrenin varlığıdır.

Hatta anlık olarak evrenin bütün parametrelerine vakıf olsak bile, andan da daha hızlı devinen bir evrende değil biz evrenin kendisi bile geleceği bilemez.

Ancak bu, büyük bir isabetle geleceği ön göremeyeceğimiz anlamına gelmez. Bilim ve elindeki en sihirli evrensel araç olan matematik ve bugüne kadar öngördüklerindeki yüksek isabet bunu her seferinde doğruluyor.

Ayrıca egemen kıldığımız akıl ve onun yöntemi olan diyalektik de muazzam bir maymuncuk görevi görüyor. Bu ikisi bize geleceği büyük isabetle ön görme imkanı sunduğu gibi, yanılma hakkını da veriyor.

Şayet evren dediğimiz devasa nehrin suyu sürekli akış halinde ve biz bu nehrin bir kıyısının bir girintisindeki suyun hareketi üzerinden bütün nehir hakkında çok isabetli öngörülerde bulunabiliyor isek, alkışı fazlasıyla hak ediyoruz demektir. İyi ki bilim var, iyi ki ticarileşmeyen bilim insanları var. Çok yaşasınlar…. Sevgiyle…