Lacerta trilinieata

Lacerta trilinieata

Lacerta trilinieata, “özkertenkelegiller” familyasına bağlı ve “Lacerta” cinsine ait kozmopolitik bir türdür. Tür tanımlayıcı ismini belli bir yaş aralığında ve bazı örneklerde bulunmamakla beraber çoğu örnek bireyin morfolojisinde gözlemlenen üç çizgiden alır. Bu çizgiler genel olarak türün sırt kısmında bulunan ve açık renklerden oluşan dorsolateral çizgilerdir. Bireyin yaşı ilerledikçe bu çizgiler kaybolur ve genelde vücudunun çok büyük bir bölümü yeşil renk alır, bu yeşil renk; türün halk arasında “İri Yeşil Kertenkele” olarak adlandırılmasına yol açmıştır. Yavru bireylerde aynı zamanda bir adette vertebral çizgi görülür. Bu açık vertebral çizgi diğer Lacerta türü yavruları arasında ayırt edici özellik taşır.

Son zamanlarda kemik incelemeri ile yaş tayini yöntemleri araştırılmaktadır. Bu çalışma türün özellikle üç vücut kemiğini (falanj, humeneus ve femur) hedef alır, bu kemiklerin belli değerleri ölçülerek karşılaştırmalı olarak yaş tayini yapılabildiği saptanmıştır.

L. trilinieata türü için üreme olgunluğu yaşı, türün yetiştiği çevre şartlarına bağlı olarak değişsede 2-3 yaş aralığında bu olgunluğa ulaştığı söylenebilir. Üreme olgunluğunu en çok etkileyen faktörlerden biri ise yüksekliğe ve bölge iklimine bağlı olarak değişen hava sıcaklıklarıdır. Lacertadae familyası genel olarak soğuk havada geç olgunluğa ulaşırken bu konuda yapılan araştırmalarda yüksek yerlerden toplanan örnekler bu kanıyı destekler nitelik göstermiştir.

Üreme boyu ise çevre şartlarına göre değişmekle beraber en az 80mm olarak saptanmıştır. Üreme dönemi nisanda başlamakla beraber temmuz sonuna doğru bittiği gözlemlenen L. trilinieata türü için özellikle yavru popülasyonunda bu dönemlerde artış grafiği dikkat çekmektedir. Üreme yılda bir veya iki defa gerçekleşebilir, dişi birey birçok faktöre bağlı olarak en az 6-7, en fazla 17-18 yumurta bırakır.

Beslenme alışkanlıkları diğer Lacerta türlerinde olduğu gibi böcekler ve küçük omurgasızlardan oluşur, özellikle Gryllidae familyası ve Caelifera alt takımı gibi kozmopolitik türler hem sık bulunabildikleri hemde zengin besin değerlerine sahip oldukları için öncelikli tercihlerdir. Aynı şekilde tırtıllar ve kolay av niteliğindeki benzer omurgasızlarda sık tüketilir. Avlarını güçlü çenelerini kullanarak öldürürler ve zehir bezleri bulunmadığı için insan gibi büyük memelilere herhangi bir ölümcül risk teşkil etmezler (yalnızca çoğu canlıda olduğu gibi ağız salgılarında oluşan bakteriler bulaşıcı hastalıkları taşıma eğilimi gösterebilir ve virüslere açık hale gelir. Bu yüzden cildin temasta bulunan bölgesini dezenfekte edilmesi tavsiye edilir).

Davranışları toprağın altına veya sık yapraklara saklanma eğilimindedir. Hızlı koşularına ve saklanma becerilerine güvenerek avcılardan korunmayı hedefleyen bu tür; kimi zaman taşların, kimi zaman hiç umulmayacak odunsuların altından çıkar. Keyfi bir doğa gezisinde ve hatta kentleşmelerde bile görülmesi oldukça olağandır.

Yayılış gösterdikleri yerler Balkan Ülkeleri - Türkiye - Girit ve Yunan Adaları - Suriye gibi geniş bir coğrafyayı kapsar. Habitatlarının coğrafi özellikleri genellikle Akdeniz bitki örtüsü - yoğun bitki örtüsü - sık çalılıklar şeklinde olabilir. Bunun yanında asidik topraklarda bulunmaları da tuhaf değildir, 26 Nisan 2024’te araştırma amaçlı yapılan saha çalışmamızda kalsiyum oksitli toprağa sahip bir habitattan topladığımız L.trilinieata örnekleri bunu kanıtlar niteliktedir.