Kuasarlar Nedir, Nasıl Oluşur
Astronomi.
Barred Spiral Galaxy NGC 5728: A Lighthouse Beacon From the Core of an Active Galaxy
- Blog Yazısı
Kuasar kelimesi bir kısaltmadır kelimenin tam anlamı ise yarı-yıldızsı radyo kaynağı (quasi-stellar radio source) bu terim 1960’larda astronomlar kozmik radyo ışıması yapan kaynakları incelerken fotoğraf plaklarında bunların birçoğunun yıldızlara benzediğini fark ettikten sonra kullanıma girmiştir.[1]
Kuasarlar aktif galaksi çekirdeklerinde bulunur. Oluşumları ise bir karadeliğin etrafındaki yığılma diskinin (etrafındaki gaz bulutunun) içine ani bir şekilde çökmesi ile oluşur böylece etrafa mükemmel ötesi bir enerji (radyo, kızılötesi, X-ışını, Gama ışınlarıda yayar) saçarak evrendeki en parlak cisim olurlar.[2]
Kuasarlar gözlemlenebilir elektromanyetik tayfın tümü üzerinde tespit edilebilirler.
Bilinen en parlak kuasarlar her yıl 1000 güneş kütlesine eşit madde yutar. Bunların en büyüğünün dakikada 600 Dünya’ya eş değer madde yuttuğu tahmin edilmektedir. Kuasarlar, etraflarına göre “açılabilir” ve “kapanabilir”. Kuasarlar 10 milyar yıl boyunca aynı hızda beslenemeyeceği için bir kuasar etrafındaki gazı ve tozu biriktirmeyi bitirdikten sonra sıradan bir galaksiye dönüşür.[3]
Kuasarlar aynı zamanda Büyük Patlama’daki yeniden iyonlaşmanın sonuyla alakalı ipuçları da sunar. Bilinen en eski kuasarlar (kırmızıya kayma ≥ 6) bir Gunn-Peterson trofu gösterirler ve önlerinde zamanında galaksiler arası ortamın nötr gaz olduğuna işaret eden absorpsiyon bölgeleri vardır. Bu durum, galaksiler arası ortamın yeniden iyonlaşmaya giderek plazmaya dönüştüğünü ve nötr gazın sadece küçük bulutlarda var olduğunu gösterir. Kuasarlar helyumdan daha ağır elementlerin kanıtlarını göstermektedir. Bu durum, galaksilerin devasa bir yıldız oluşturma evresinden geçerek Büyük Patlama ve gözlemlenen ilk kuasarlar arasında geçen zamanda popülasyon III yıldızlarını yarattığına işaret etmektedir.[3]
Bilinen en yakın kuasar da bizden 730 milyon ışık yılı uzaktadır ve bunların büyük kısmı en az 1,5 milyar ışık yılı uzakta bulunuyor.
Galaksilerin son 10 milyar yılda cüce gökadaların büyük kısmını yutmuş olması nedeniyle, galaktik merkezlerde kuasarların yutabileceği gaz kütlesi de oldukça azalmış bulunuyor. Kısacası kuasarlar zamanla sönüyor. Bugün evrende 10 milyar yıl öncesine göre çok daha az sayıda kuasar yer alıyor.[4]
-
2
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ Charles Lui. A'dan Z'ye Astronomi. Yayınevi: Say Yayınları. sf: 116-117.
- ^ Giles Sparrow. Dakikalar İçinde Astronomi. Yayınevi: Kronik Kitap. sf: 366-368.
- ^ a b Anonim. Wikipedia. Alındığı Tarih: 12 Temmuz 2024. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- ^ Anonim. Bize En Yakın Kuasar. Alındığı Tarih: 12 Temmuz 2024. Alındığı Yer: Kozan Demircan | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/08/2025 09:08:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18082
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Kozmik Boşluk Nedir?
Galaksiler Nasıl Oluşur, Nasıl Ölür.
"Dyson küreleri", uzaylı yaşamı tespit etmek için bir yöntem olarak teorize edilmişti. Bilim insanları potansiyel kanıtlar bulduklarını söylüyorlar.
Karanlık madde, mega galaksi küme çarpışmasında normal maddeden önde uçuyor.
Yıldızların manyetik etkileri, exo-gezegenlerin yaşanabilirlik kriterlerini genişletebilir.
Astrofizikçiler, "son parsek sorununu" çözmede süper kütleli kara delik/karanlık madde bağlantısını ortaya çıkardı.
Schwarzschild Solucan Delikleri
NASA, Bütçe Endişeleri Nedeniyle 450 Milyon Dolarlık VIPER Ay Gezici Projesini İptal Etti.
NASA, Dev Artemis 2 Ay Roketi Çekirdeğini Astronot Görevi İçin Fabrika Zemininden Çıkardı
İSpace 7 Fırlatmada 4. Başarısızlığını Yaşadı
KEDİ mi, KÖPEK mi?
Seçilim Mekanizmalarının İşlevi ve Evrim Üzerindeki Etkisi Nedir?
Örümcek Adam'ın güçlerini gerçek hayatta elde edebilmek mümkün mü?
Uzay yarışı
Şiddeti Kategorize Etmek ve Hak Ayrımcılığı Meselesi
Bir Şaman Hikayesi
