Kimyasal Tepkime Nedir Neden Kimyasal Tepkime Gerçekleşir
- Blog Yazısı
Kimyasal Tepkime Nedir?
Atomlar her zaman kendilerini soygaz dizilimine çevirmek isterler. Bunun için de farklı yollar vardır, kimileri iyonlaşır kimileri de kovalent bağ kurarlar. İşte bunların gerçekleşebilmesi için iki veya daha fazla madde arasında bir etkileşim olmalıdır. Kimyasal tepkime budur.
Kısacası maddelerin birleşip kendi özelliklerini kaybederek yeni bir madde ortaya çıkarmalarıdır.
Örneğin:
- MnO2+H2O2→MnO+H2O+O2
- Fe+CuSO4→Cu+FeSO4
- CH4+ 2O2→ CO2+2H2O+Enerji
gibi tepkimeler bir kimyasal reaksiyondur.
Neden Yeni Oluşan Maddeler Önceki Maddelerin Özelliğini Taşımaz?
Maddenin kimyasal özelliklerini gösteren şeylerden biri de elektron sayısıdır. Madde kimyasal tepkime ile kendi elektron sayısını değiştirdiği için önceki özelliklerini göstermez. Buna hayatta birçok kez şahit oluruz.
Örneğin:
- Na+Cl→NaCl tepkimesindeki sodyum ve klor maddeleri normalde çok tehlikelidir. Sodyum saf olduğu zaman patlayıcılık özelliği taşımaktadır, klor ise oldukça zehirli bir maddedir. Fakat kimyasal reaksiyon sonucunda elektron dizilimin değişmesinden dolayı artık eski özelliklerini göstermezler.
Neden Elektron Dizilimi Kimyasal Özelliği Belirler?
Madde kendisini oktet veya dublete döndüremeyecek bir atomla tepkimeye girmez bu nedenle her madde her madde ile tepkimeye girmemektedir. Elektron dizilimi değiştiği an önceden tepkimeye girdiği atomlarla bazen tepkimeye girmeyebilirler. Çünkü elektron dizilimi uyuşmuyor olabilir bu da zaten kimyasal özelliğin değişmesidir maddenin kimliğinin değişmesi
Kimyasal Tepkime Türleri: Sentez Tepkimeleri
Bu tepkimelerde birden çok madde vardır ve tepkime ile tek bir maddeye dönüşürler.
Örneğin:
- N2 (g) + 3 H2 (g) → 2 NH3 (g)
- Ca (g) + C (k) + 3/2 O2 (g) → CaCO3 (k)
tepkimelerinde de iki ayrı madde olan azot ile hidrojen birleşerek amonyak molekülü oluşturmuşlardır. Diğerinde ise kalsiyum karbon ve oksijenin birleşmesinden kalsiyum karbonat oluşmuştur.
2. Analiz (Ayrışma) Reaksiyonları
Bu tepkimelerde bir madde dışarıdan bir etken ile iki veya daha fazla maddeye ayrılır. Bu genellikle ısı ile olmaktadır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Örneğin:
- H2CO3 (s) + ısı → H2O (s) + CO2 (g)
- 2KClO3 → 2KCl + 3O2
tepkimelerinde karbonik asit ısı ile suya ve karbondioksite bozunmuştur. Aynı şekilde potasyum klorat da potasyum klorüre ve oksijene bozunmuştur.
Redoks Tepkimeleri
Bazı kimyasal tepkimeler sonucu elektron alışverişi ile yükseltgenme basamakları değişir. Elektron veren madde yükseltgenirken elektron alan madde ise indirgenir. Bir redoks tepkimesi varsa en az bir tane yükseltgen ve indirgen olmak zorundadır. Ayrıca elektron alan madde indirgenirken yükseltgen özellik gösterir, elektron veren madde yükseltgenirken indirgen özellik gösterir.
Örneğin:
H2 + F2 → 2HF
Yanma Tepkimeleri
Yanma tepkimeleri bir maddenin oksijen ile tepkimeye girerek yükseltgenmesidir. Bunun sonucunda ısı çıkmaktadır ve yanan madde bazı maddelere bozunmaktadır.
Örneğin:
Mg(k) + 1/2 O2 (g) → MgO (k)
CH4(g) + 2O2 (g) → 2H2O (s) + CO2 (g)
Yer Değiştirme Tepkimeleri
Bu tepkime sonucunda aktif olan bir element pasif kalan başka bir elementle yer değiştirmektedir.
Örneğin:
Ca (k) + ZnCl2 (suda) → Zn (k) + CaCl2 (suda)
tepkimesindeki Ca metalinin aktifliği Zn metalinin aktifliğinden fazladır. bunun sonucunda yer değiştirme olmaktadır.
Asit - Baz Tepkimeleri
Asitler ile bazların birleşmesi sonucu tuz ve su oluşmaktadır. Burada da sulu asit ve baz çözeltileri tuz oluşturarak nötrleşmektedir.
Örneğin:
HCl (suda) + NaOH (suda) → H2O(s) + NaCl (suda)
asit + baz → su + tuz yapısında OH bulundurmayan bazlara susuz baz denir. Buna örnek olarak NH3 verilebilir. NH3‘ün asitlerle tepkimesinden sadece tuz oluşur.
Metal – Asit Tepkimeleri
Eğer hidrojenden daha aktif metaller asitlerle tepkimeye girerlerse değerliliklerinin yarısı kadar hidrojen çıkarırlar.
Örneğin:
Ca (k) + 2HCl (suda) → H2 (k) + CaCl2 (g)
Hidrojenden pasif olan tüm soy metaller (platin, altın gibi) ve yarı soy metaller (bakır, civa, gümüş gibi) tüm asitlerle tepkime vermemektedirler. Örnek olarak bakır ile hidroklorik asit tepkime vermez. Ama bakır, gümüş ve civa ancak sülfürik asit ve nitrik asitle tepkime verirler.
Cu (k) + 4HNO3 (suda) → 2H2O (s) + 2NO2 (s) + Cu(NO3)2 (suda)
Platin ve altın elementine tek başına bir asit etki etmez. Bu elementler için kral suyu denilen özel bir karışım kullanılmaktadır. (3HCl + HNO3)
Metal - Baz Tepkimeleri
Aktif metaller bazlarla reaksiyon vermezler. Sadece amfoter metaller (Çinko, Kalay, Alüminyum, Kurşun, Krom, Berilyum) kuvvetli bazlarla tepkimeye girerek H2(g) açığa çıkarırlar.
Al (k) + 3NaOH (suda) → 3/2 H2 (g) + Na3AlO3 (suda)
Aktif Metal Su Tepkimeleri
Sodyum veya potasyum patlamalarını duymuşsunuzdur, işte bu tarz tepkimeler bu tepkimelerdir. 1A ve 2A elementleri su ile şiddetli tepkime vererek hidrojen gazı açığa çıkarırlar.
Na (k) + H2O (s) → NaOH (suda) + 1/2 H2 (g)
Ca (k) + 2H2O (s) → Ca(OH)2 (suda) + H2 (g)
Ekzotermik ve Endotermik Tepkimeler
Ekzotermik Reaksiyon: Dışarıya ısı vererek gerçekleşen reaksiyonlardır.
SO2 (g) + 1/2O2 (g) → SO3 (s) + ısı
Endotermik Reaksiyon: Dışarıdan ısı alarak gerçekleşen reaksiyonlardır.
KClO3 (suda) + ısı → 3/2 O2 (g) + KCl (suda)
Polimerleşme Tepkimeleri
Monomer denilen küçük moleküller vardır. Bu moleküller kovalent bağ kullanarak devasa yapılar elde ederlerse polimer denilen maddeleri oluştururlar. Burada olan birleşme tepkimesi de polimerleşme olarak isimlendirilmektedir.
Hidroliz Tepkimeleri
Bu tepkimeler büyük moleküllerin su molekülleri tarafından daha küçük parçalara bölünerek parçalanmasıdır. Yağlar, proteinler ve karbonhidratlar su ile bu tepkimeye uğrarlar.
Protein + (n – 1) H2O → n (Aminoasit)
Karbonhidrat + (n – 1) H2O → n (Monosakkarit)
Yağ + H2O → Yağ Asidi + Gliserin
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- B. Hazer. (2012). Genel Kimya. ISBN: 9786054259748.
- egitim.siirt.edu.tr. (2016). Genel Kimya. egitim.siirt.edu.tr. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/05/2025 09:28:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12440
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
TAVAN
Küresel ısınma ve iklim değişikliği: nedenleri ve önleme yolları
Casimir Effekti İçin Yeni Tip Kombine Deney Önerisi
Matematik Uygulamaları
Lignin
Liselilere Yönelik 25 Haftalık Kuantum Fiziği Eğitimi
