İnsangiller (Hominidae)

- Blog Yazısı
Tanımı
Büyük insansı maymunlar, İnsangiller veya Hominidler (Lat. Hominidae), primatlar (Primates) takımının insansılar (Hominoidea) üst familyasına ait bir familyadır. Dört cinse ait sekiz mevcut türü içerir : Pongo ( Bornean , Sumatra ve Tapanuli orangutanı ); Goril ( doğu ve batı goril ); Pan ( şempanze ve bonobo ); ve geriye yalnızca modern insanların ( Homo sapiens ) kaldığı Homo.
Hominidler, kuyruksuz primatlardır; yaşayan en küçük tür 30 ila 40 kilogram (66 ila 88 lb) ağırlığındaki bonobodur ve en büyüğü ise 140 ila 180 kilogram (310 ila 400 lb) ağırlığındaki doğu gorilleridir. Tüm büyük maymunlarda erkekler ortalama olarak dişilerden daha büyük ve daha güçlüdür, ancak cinsel dimorfizmin derecesi türler arasında büyük farklılıklar gösterir. Hominid dişleri Eski Dünya maymunlarının ve şebeklerinin dişlerine benzer , ancak gorillerde özellikle büyüktür. İnsan dişleri ve çeneleri, boyutlarına göre diğer maymunlarınkinden önemli ölçüde daha küçüktür; bu, çenelerin avlanma ve dövüşmedeki rolünün yaygın alet kullanımının yerini almasına değil, aynı zamanda Pleistosen'in sonundan bu yana pişmiş yemek yemesine de bir adaptasyon olabilir.

Güncel Sınıflandırılması
- Üst familya: Hominoidea - insansı maymunlar
- Familya: Hominidae - büyük insansı maymunlar (hominidler)
- Alt familya: Homininae
- Cins: Gorilla - goril
- Tür: Gorilla beringei - doğu gorili
- Alt tür: Gorilla beringei beringei - dağ gorili
- Alt tür: Gorilla beringei graueri - doğu ova gorili
- Tür: Gorilla gorilla - batı gorili
- Alt tür: Gorilla gorilla diehli - batı ova gorili
- Alt tür: Gorilla gorilla gorilla - Cross Nehri gorili
- Cins: Homo - insan ve yakın akrabaları
- Tür: Homo sapiens - modern insanlar
- Alt tür: Homo sapiens sapiens - modern insan
- Cins: Pan - şempanze
- Tür: Pan paniscus - bonobo (cüce şempanze)
- Tür: Pan troglodytes - bayağı şempanze
- Alt tür: Pan troglodytes schweinfurthii - doğu şempanzesi
- Alt tür: Pan troglodytes troglodytes - merkezî şempanze
- Alt tür: Pan troglodytes vellerosus - Nijerya şempanzesi
- Alt tür: Pan troglodytes verus - Batı Afrika şempanzesi
- Alt familya: Ponginae
- Cins: Pongo - orangutan
- Tür: Pongo abelii - Sumatra orangutanı
- Tür: Pongo pygmaeus - Borneo orangutanı
- Familya: Hylobatidae - küçük insansı maymunlar
Soyu Tükenmiş Türler
Soyu tükenmiş hominidlerin gösterildiği bir görsel:

Davranış
Canlı olan çoğu hominid türü ağırlıklı olarak dört ayaklı olmasına rağmen, hepsi yiyecek toplamak veya yuvalama malzemeleri toplamak ve bazı durumlarda alet kullanmak için ellerini kullanabilirler. Geceleri uyumak için ağaçlara yuva olarak da adlandırılan karmaşık uyku platformları inşa ederler, ancak şempanzeler ve goriller karada da yuvalar yapar ve goriller çıplak yerde de uyuyabilir.

Tüm türler omnivordur (hepçil) ancak şempanzeler ve orangutanlar öncelikle meyve yerler. Goriller, yılın belirli zamanlarında veya belirli bölgelerde meyve sıkıntısı çektiğinde, genellikle bir tür çim olan bambunun sürgün ve yapraklarını yemeye başvururlar. Goriller, bu tür düşük kaliteli yemleri çiğnemek ve sindirmek için olağanüstü adaptasyonlara sahiptir, ancak yine de mevcut olduğunda meyveyi tercih ederler ve özellikle tercih ettikleri meyveleri bulmak için çoğu zaman kilometrelerce yol kat ederler. İnsanlar, Neolitik devrimden bu yana, çoğunlukla tahılları ve diğer nişastalı yiyecekleri, giderek daha fazla işlenmiş yiyeceklerin yanı sıra diğer birçok evcilleştirilmiş bitkiyi (meyveler dahil) ve eti tükettiler .
Büyük maymunlarda gebelik 8-9 ay sürer ve tek bir yavrunun veya nadiren ikizlerin doğmasıyla sonuçlanır. Gençler çaresiz doğarlar ve uzun süre bakıma ihtiyaç duyarlar. Diğer memelilerin çoğuyla karşılaştırıldığında, büyük maymunlar oldukça uzun bir ergenlik dönemine sahiptir, birkaç yıl boyunca sütten kesilmezler ve çoğu türde (orangutanlarda ve insanlarda daha uzun) sekiz ila on üç yıl boyunca tamamen olgunlaşmazlar. Sonuç olarak dişiler genellikle birkaç yılda bir doğum yapar. Belirgin bir üreme mevsimi yoktur.
Goriller ve şempanzeler yaklaşık beş ila on kişiden oluşan aile gruplarında yaşarlar, ancak bazen çok daha büyük gruplar da görülür. Şempanzeler daha büyük gruplar halinde yaşarlar ve meyveler azaldıkça daha küçük gruplara ayrılırlar. Küçük dişi şempanze grupları meyve toplamak için ayrı yönlere gittiğinde, baskın erkekler artık onları kontrol edemez ve dişiler genellikle diğer alt düzey erkeklerle çiftleşir. Bunun tersine, goril grupları, meyve bulunup bulunmadığına bakılmaksızın bir arada kalır. Meyve bulmak zorlaştığında yaprak ve sürgünleri yemeye yönelirler.
Bu gerçek, gorillerin şempanzelere kıyasla daha büyük cinsel dimorfizmiyle ilgilidir; yani erkek ve dişi goriller arasındaki boyut farkı, erkek ve dişi şempanzeler arasındakinden çok daha fazladır. Bu, goril erkeklerin dişi gorillere fiziksel olarak daha kolay hakim olmalarını sağlar. Hem şempanzelerde hem de gorillerde gruplarda en az bir baskın erkek bulunur ve genç erkekler yetişkinliğe ulaştıklarında gruptan ayrılırlar.

Korunma Durumu
Hominid türlerinin nüfusu ve korunma durumları:

- 2
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- paleobiodb. Pbdb. Alındığı Tarih: 27 Ocak 2024. Alındığı Yer: paleobiodb | Arşiv Bağlantısı
- C. D. Kreger. A Look At Modern Human Origins - Paleoanthropology And Human Evolution Resources. Alındığı Tarih: 27 Ocak 2024. Alındığı Yer: Web Archive | Arşiv Bağlantısı
- C. D. Kreger. A Look At Modern Human Origins - Paleoanthropology And Human Evolution Resources. Alındığı Tarih: 27 Ocak 2024. Alındığı Yer: Web Archive | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/04/2025 10:53:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16647
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.