Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Günəşi̇n Təkamülü: Günəş Necə Var Oldu? Necə Yox Olacaq?

Günəşi̇n Yanacaği Bi̇təndə Nə Baş Verəcək?

Günəşi̇n Təkamülü: Günəş Necə Var Oldu? Necə Yox Olacaq?
4 dakika
821
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Günəş və Günəş Sistemimizin bütün planetləri bundan təqribən 4.5 milyard il əvvəl Nebulyar Teoremə görə, nəhəng bir molekulyar qaz və toz dumanlığının içə doğru çökməsi nəticəsində formalaşmışdır.

Bu çökmə nəticəsində dumanvari quruluş daha düz bir diskə bənzəməyə başladı. Bu disk üzərində, tozlar və qazlar daha sıx bölgələrə toplanmağa başladı. Sıx olan bölgələr daha çox maddə çəkdiyi üçün, təcilin qorunması dönməyə başlanmasına və artan təzyiqdə şüalanmasına səbəb oldu. Maddənin çox qismi mərkəzdə toplandığı halda, digər qisim də ətrafında dönən diskə yayıldı. Mərkəzdə əmələ gələn top Günəşin, diskə yayılan maddələr isə Günəş Sistemindəki planetlərin sturukturunu meydana gətirdi.

Tüm Reklamları Kapat

Ancaq Günəşin və planetlərin formalaşması üçün daha çox zamana ehtiyac var idi. Günəş bu formalaşmadan sonra Protostar (İbtidai Ulduz) olaraq 100.000 il keçirdi və bu zaman iç tərəfində olan təzyiq nüvədəki reaksiyanı başlatdı. Günəşin hazırki formasını qazana bilməsi üçün hələ bir neçə milyon ilə ehtiyacı vardı və bu zamanı aktiv bir ulduz olan T Tauri ulduzu olaraq keçirdi. T Tauri ulduzu, ulduzun hələ nüvə reaksiyasını həyata keçirə biləcək qədər daxili istilik və təzyiqə sahib olmadığı dövrüdür. Bu dövr boyunca ulduz, nüvə reaksiyasını həyata keçirmək üçün yavaşca içə doğru çökür.

Günəşin Nebulyar teoremə görə formalaşması, keçirəcəyi təkamül və yox oluşu
Günəşin Nebulyar teoremə görə formalaşması, keçirəcəyi təkamül və yox oluşu

Keçən bu qədər zamanın ardından Günəş, təkamülündə bir addım daha irəlilədi və The Main Sequence (Baş Ardıcıllıq) olaraq adlandırılan dövrünə çatdı. Təqribən 4.5 milyard ildir ki, bu dövrdədir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu dövrdə, Günəşin nüvəsində toplanan hidrogen atomları nüvə reaksiyası nəticəsində helium atomuna çevrilir və bu çevrilmə nəticəsində ortaya çıxan enerji Günəşin enerjisini təşkil edir, ardınca istilik və işıq olaraq Günəş Sisteminə yayılır. Nüvə reaksiyası, iki elementin birləşərək daha ağır elementin əmələ gəlməsinə səbəb olan reaksiyalara deyilir və bu reaksiya nəticəsində böyük enerji ortaya çıxır. Ancaq mərkəzdə toplanan hidrogen atomlarının bir sərhədi olduğu üçün bu proses sonsuza qədər davam edə bilməz. Bir növ Günəşin yanacağı hidrogen atomlarıdır və məhdudiyyətsiz bir yanacağa sahib deyil.

Günəşin Yanacağı Bitəndə Nə Olacaq?

Nüvədəki hidrogen atomlarının tükənməsi nəticəsində orda toplanan helium atomları qərarsız vəziyyətə gələcək və çökməyə başlayacaqdır. Bu hal nüvənin isinməsi və sıxlaşmasına səbəb olacaq və Günəş getdikcə Red Giant Branch (Qırmızı Nəhəng) olaraq adlandırılan mərhələsinə keçəcəkdir. Bu genişləmə nəticəsində Günəş Merkurini, Veneranı və bəlkə də Dünyanı öz orbiti içinə alacaq.

Günəş təqribən 120 milyon il Qırmızı Nəhəng olaraq yaşayacaq. Bu müddət ərzində ilkin olaraq nüvədə toplanan helium atomları alovlanacaq və nüvənin təxminən 6%’i və Günəşin kütləsinin 40%’i karbona çevriləcəkdir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu mərhələdən sonra Günəşin təqribən 100 milyon il boyunca nüvəsindəki helium atomları tükənənə qədər onları yandıracaqdır. Daha sonra 20 milyon il boyunca Günəş disbalans vəziyyətə gələcək və kütləsini itirməyə başlayacaqdır. Çünki nüvəsində nüvə reaksiyasını həyata keçirəcək qədər yanacağı qalmadığı üçün Günəşin içə çökməsinə mane olacaq təzyiq də olmayacaq, bu səbəbdən Günəş içə çökməyə başlayacaqdır.

Bu çökmə nəticəsində 500.000 il sonra, Günəşin mövcud kütləsinin sadəcə yarısı qalacaq və xarici tərəfi planetar bir dumanlıq formalaşdırmağa başlayacaq. Bu quruluş ölməkdə olan ulduzların xarici qatlarını atmaları nəticəsində formalaşan qaz və toz dumanlığına deyilir. Planetar dumanlıq təqribən 10.000 il içində dağılacaq ancaq mərkəzdə formalaşan ağ cırtdan trilyonlarla il həyatda qalacaqdır.

Günəş hidrogen atomları bitdikdən sonra helium atomlarını və daha sonra karbon atomlarını çevirəcək və sonunda nüvəsində dəmir toplanmağa başlayacaq. Dəmir nüvə reaksiyasına girdikdə hər hansı bir enerji vermədiyi üçün nüvədə Günəşin içə çökməsinə mane olacaq bir faktor da olmayacaqdır. Nüvədə Günəşin kütləsindən təqribən 1.38 qat artıq dəmir toplandığında böyük bir partlayış baş verəcək və ətrafa çox böyük enerji yayılacaqdır. Bu enerji Günəş sistemindəki bütün planetləri yox edəcək.

Günəş kütləcə kifayətsiz olduğu üçün bir qara dəliyə çevrilməyəcəkdir və sonunda özünü yandıranadək ağ bir ulduza çökəcəkdir.

Okundu Olarak İşaretle
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • NASA. Sun. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
  • R. H. Petrucci, et al. (2010). General Chemistry: Principles And Modern Applications. ISBN: 978-0132064521. Yayınevi: Pearson Prentice Hall.
  • Britannica. Red Giant Star. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
  • Britannica. T Tauri Star. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
  • Britannica. Planetary Nebula. (26 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Britannica | Arşiv Bağlantısı
  • M. Williams. What Is The Life Cycle Of The Sun?. (22 Aralık 2015). Alındığı Tarih: 26 Mart 2020. Alındığı Yer: Universe Today | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:21:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8903

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close