Gizli Tehlike Aids

AIDS (Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu), insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) tarafından neden olan bir hastalık kompleksidir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olan bu hastalık, dünya genelinde ciddi bir halk sağlığı sorunudur.

Belirti ve Bulgular

HIV enfeksiyonunun ilk belirtileri genellikle hafif ve belirsizdir, ancak enfeksiyon ilerledikçe belirtiler ciddileşir. Erken dönem belirtileri arasında ateş, lenf bezlerinde şişme, boğaz ağrısı ve cilt döküntüleri bulunur. HIV ilerledikçe, bağışıklık sistemi zayıflar ve kişi AIDS belirtileri geliştirebilir, bunlar arasında tekrarlayan enfeksiyonlar, kilo kaybı, kronik ishal ve bazı kanser türleri yer alır.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

HIV, insan immün yetmezlik virüsü (HIV) olarak bilinen bir retrovirus tarafından enfekte edilmiş hücrelerde çoğalır. HIV'in genetik materyali, virüsün hücreye nasıl girip replike olduğunu belirler. HIV'in genetik yapısındaki değişiklikler, antiretroviral tedaviye direnç gelişimine katkıda bulunabilir veya hastalığın seyrini etkileyebilir.

HIV/AIDS'e yol açan en yaygın faktörler cinsel temas, kan yoluyla bulaşma ve anneden bebeğe bulaşmadır. Risk faktörleri arasında korunmasız cinsel ilişki, iğne paylaşımı, kan transfüzyonu, gebelik ve emzirme süreçleri yer alır. Ayrıca, sosyo-ekonomik faktörler ve kültürel normlar da HIV/AIDS riskini etkileyebilir.

Teşhis Yöntemleri

HIV enfeksiyonunun teşhisi, kan testleriyle yapılır. En yaygın testler, antikor testleri ve HIV RNA veya DNA'sının belirlenmesine dayanan viral yük testleridir. Tanı, kişinin enfekte olup olmadığını ve gerekirse tedaviye ihtiyacı olup olmadığını belirlemek için kullanılır.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

HIV/AIDS tedavisi, antiretroviral ilaçların kombinasyonunu içerir. Bu ilaçlar, HIV'in çoğalmasını ve bağışıklık sistemini korumayı hedefler. Ayrıca, semptomatik tedaviler ve ek destekleyici önlemler de uygulanabilir.^[1]

Müddet Tahminleri (Prognoz)

HIV/AIDS tedavi edilmezse, prognoz genellikle kötüdür ve hastalık ilerledikçe yaşam beklentisi azalır. Ancak, antiretroviral tedavi ile HIV enfeksiyonu olan birçok insan normal bir yaşam sürebilir ve AIDS gelişimini önleyebilir.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

HIV/AIDS, dünya çapında ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Epidemiyoloji, HIV'in hangi coğrafi bölgelerde ve demografik gruplarda daha sık görüldüğünü ve nasıl yayıldığını incelemektedir.

Türkiye'de son 10 yıl içerisinde %480 artış göstermiştir.^[2]

Önlem Yöntemleri

HIV/AIDS'ten korunmanın ana yolları arasında güvenli cinsel ilişki, iğne paylaşımından kaçınma, kan ve vücut sıvılarıyla teması sınırlama, prezervatif kullanımı, eğitim ve bilinçlendirme yer alır. Ayrıca, HIV enfeksiyonunu önlemeye yönelik aşı geliştirme çalışmaları da devam etmektedir.

Etimoloji

AIDS (Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu), HIV'in neden olduğu bir hastalık kompleksidir. AIDS terimi, "Edinsel" kelimesiyle birlikte HIV'in bir kişiye başka bir kişiden veya çevresel faktörlerden edinildiğini belirtir. HIV, ilk olarak 1980'lerin başlarında insan bağışıklık sistemini zayıflatan bir virüs olarak tanımlandı. Daha sonraki araştırmalar, virüsün özelliklerini ve AIDS'in nasıl ortaya çıktığını daha iyi anlamamıza yardımcı oldu.^[3]