Evrenin Tarihi; Büyük Patlamadan Günümüze

Evrenin tarihini keşfetmek, varoluşun en temel sorularına yanıt aramak anlamına gelir.

Büyük Patlama Teorisi

Bundan 13,8 milyar yıl önce evrende hiçlik vardı. Ta ki büyük patlama ile atomlar, yıldızlar ve galaksiler oluşana kadar. Büyük patlamadan önce evren, inanılmaz derecede yoğun ve sıcak bir tekillikti. Bu tekillik, uzayın, zamanın ve her şeyin içinde bulunduğu bir noktaydı. Aniden bu tekillik genişlemeye başladı. Bu genişleme, büyük bir enerji patlamasıyla gerçekleşti ve biz buna büyük patlama (Big Bang) diyoruz. Bu olay, herhangi bir patlama gibi değil, evrenin kendisinin genişlemesi şeklinde olmuştur.

Planck Dönemi

Büyük patlamanın ilk anlarına Planck dönemi adı verilmiştir ve bu dönem yaklaşık 10^-43 saniye sürmüştür. Planck döneminden sonra evren genişlemeye ve soğumaya devam etti. Yaklaşık 10^-6 saniye sonra kuarklar ve gluonlar serbestçe dolaşan bir plazma oluşturdu. Bu parçacıklar daha sonra birleşerek proton ve nötronları oluşturdu.

Nükleosentez ve Hafif Elementlerin Oluşumu

Büyük patlamadan sonraki ilk birkaç dakika içinde sıcaklık yeterince düştüğünde, protonlar ve nötronlar birleşerek hafif atom çekirdeklerini oluşturmaya başladılar. Bu süreç nükleosentez olarak bilinir ve bu süreçte hidrojen, helyum ve izotopları gibi hafif elementlerin çekirdekleri oluştu.

Rekombinasyon Dönemi

Büyük patlamadan 300.000 yıl sonra evrenin sıcaklığı, elektronların atomik çekirdeklerine bağlanmasına yetecek kadar düştü. Bu döneme rekombinasyon deniyor. Bu olay, serbestçe dolaşan elektronların atom çekirdeklerine bağlanarak nötr atomların oluşmasını sağladı. Rekombinasyon döneminden sonra evrendeki maddenin yoğunlukları yerçekimi etkisiyle bir araya gelmeye başladı ve bu da zamanla yıldızları, galaksileri ve daha büyük yapıların oluşumunu sağladı. Böylece evren hızla gelişmeye ve genişlemeye devam ediyordu.

Güneş Sistemi'nin Oluşumu

Bundan 4,6 milyar yıl önce, Samanyolu galaksisinde Güneş sistemimiz oluşmaya başladı. Bir gaz ve toz bulutu yerçekimi etkisiyle çökmeye başlayınca merkezinde Güneş oluştu. Geriye kalan malzemeler ise bir araya gelerek gezegenleri ve uydularını oluşturdu.

Dünya ve Hayatın Başlangıcı

Dünyamız, Güneş sisteminin oluşumundan kısa bir süre sonra meydana geldi. İlk başlarda gezegenimizin yüzeyi sıcak lavlarla kaplıydı. Zamanla dünyanın yüzeyi soğudu ve su buharı yoğunlaşarak okyanusları oluşturdu. İlk yaşam formları bu okyanuslarda 3,8 milyar yıl önce ortaya çıktı. Bu mikroorganizmalar zamanla evrilerek çok daha karmaşık canlılara dönüştü.

Edwin Hubble ve Evrenin Genişlemesi

Edwin Hubble, 1920'lerde yaptığı gözlemlerle galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığını keşfetti. Bu uzaklaşma, bize evrenin sürekli olarak büyüdüğünü ve galaksilerin birbirinden uzaklaştığını gösterir. Peki, bu genişleme sonsuza dek devam edecek mi? Büyük patlamadan önce neler olup bittiğini bilmediğimiz gibi bunu da kesin olarak bilemeyiz.

Büyük Donma

Şu anda bile farklı bir galaksiyi gözlemlediğimizde anlık görüntüsünü değil, binlerce hatta milyonlarca yıl önceki görüntüsünü görüyoruz. Ancak, insanoğlu evrenin geleceği hakkında senaryolar üretmiştir. Bunlardan biri, "Büyük Donma" senaryosudur. Bu senaryoya göre, evrenin genişlemesi sonsuza dek devam eder ve sıcaklık giderek düşer. Yıldızlar birer birer söner, galaksiler arasındaki mesafeler artar ve sonunda tüm madde soğuk ve hareketsiz bir hale gelir. Bu durumda evren soğuk ve karanlık bir hale gelir.

Nasa

Bu ve bunun gibi birçok senaryo var. YouTube'da benim de çok beğendiğim "Timelapse of the Future" adında kısa bir belgesel var, onu da izlemenizi tavsiye ederim.